แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เดิมที่ดินตามโฉนดเลขที่573และ574เป็นของเจ้าของคนเดียวกันได้มีการโอนกรรมสิทธิ์เปลี่ยนมือกันมาหลายทอดโดยโอนโฉนดที่ดินไขว้กันด้วยความเข้าใจผิดโจทก์เจตนาซื้อที่ดินตามโฉนดเลขที่573แต่ได้จดทะเบียนรับโฉนดเลขที่574ส่วนจำเลยมีเจตนาซื้อที่ดินตามโฉนดเลขที่574แต่ได้จดทะเบียนรับโอนโฉนดเลขที่573จากผู้ขายแม้จะได้มีการจดทะเบียนชื่อจำเลยเป็นเจ้าของในโฉนดที่ดินเลขที่573แต่เมื่อการมีชื่อจำเลยในโฉนดเป็นเพราะความสำคัญผิดของจำเลยและเจ้าของที่ดินเดิมซึ่งได้ยึดถือโฉนดไขว้กันมาตั้งแต่ต้นเช่นนี้จำเลยจะอ้างว่าจำเลยได้ซื้อที่ดินแปลงนี้มาโดยเสียค่าตอบแทนและโดยสุจริตและได้จดทะเบียนสิทธิโดยสุจริตแล้วมายันโจทก์มาได้ไม่โจทก์ย่อมให้บังคับจำเลยส่งมอบโฉนดที่ดินเลขที่573แลกเปลี่ยนกับโฉนดที่ดินเลขที่574และจดทะเบียนกรรมสิทธิ์ในโฉนดที่ดินทั้งสองแปลงให้ถูกต้องตรงความจริงได้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า เดิมหลวงอาณัติจีนประชาเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินตามโฉนดเลขที่ 419, 420, 573 และ 574 รวม 4 แปลงซึ่งเป็นที่นาติดต่อเป็นผืนเดียวกัน ระหว่างปี 2472 ถึง 2482 ได้มีการเปลี่ยนแปลงเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินทั้งสี่แปลงดังกล่าวหลายครั้งนางเคลือบได้ซื้อที่ดินตามโฉนดเลขที่ 420 และ 573 จากผู้มีชื่อแล้วครอบครองตลอดมา โดยยึดถือโฉนดที่ดินเลขที่ 420 และ574 จนกระทั่งถึงแก่กรรม นางจำรัสได้รับโอนมรดกที่ดินทั้งสองแปลงดังกล่าว และได้ครอบครองที่ดินตามโฉนดเลขที่ 420 และ 573ต่อจากนางเคลือบตลอดมาโจทก์ได้ซื้อที่ดินทั้งสองแปลงดังกล่าวจากนางจำรัสแล้วเข้าครอบครองโดยความสงบ และโดยเปิดเผยด้วยเจตนาเป็นเจ้าของโดยทำนาและให้ผู้อื่นเช่าทำนาตลอดมาถึงวันฟ้องเป็นเวลา 27 ปี ส่วนจำเลยมีเจตนาซื้อที่นาตามโฉนดเลขที่ 49 และ 574 จากนายมานพ นายวิสุทธิ์หรือวิสุทธิ์นายรังสันต์ นางสาวรัชดาและนางสุนี หลังจากจำเลยจดทะเบียนซื้อขายที่ดินแล้วจึงทราบว่าโฉนดที่ดินเลขที่ 573 ที่จดทะเบียนซื้อขายกันนั้นไม่ใช่ที่ดินตามโฉนดเลขที่ 574 ที่เจตนาซื้อการที่จำเลยมีชื่อเป็นเจ้าของที่ดินในโฉนดที่ดินเลขที่ 573 ก็เพราะความสำคัญผิดของเจ้าของที่ดินที่ขายแก่จำเลยซึ่งยึดถือโฉนดที่ดินเลขที่ 573 โดยคิดว่าเป็นหลักฐานแสดงกรรมสิทธิ์สำหรับที่ดินตามโฉนดเลขที่ 574 การยึดถือโฉนดที่ดินเลขที่ 573 และ 574 ของเจ้าของที่ดินเป็นการยึดถือไขว้สับกันมาตั้งแต่ต้น โจทก์ได้แจ้งให้จำเลยจดทะเบียนโอนและรับโอนเปลี่ยนโฉนดที่ดินกันให้ถูกต้องตามความเป็นจริงจำเลยไม่ยินยอม ขอให้บังคับจำเลยส่งมอบโฉนดที่ดินเลขที่ 573 แก่โจทก์ โดยจดทะเบียนใส่ชื่อโจทก์เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในโฉนดที่ดินดังกล่าวพร้อมจดทะเบียนใส่ชื่อจำเลยเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในโฉนดที่ดินเลขที่ 574 หากจำเลยไม่ปฏิบัติตามให้ถือเอาคำพิพากษาเป็นการแสดงเจตนาแทน
จำเลยให้การว่า จำเลยมีเจตนาซื้อที่ดินตามโฉนดเลขที่ 419และ 573 จากเจ้าของเดิม โดยเสียค่าตอบแทนและได้จดทะเบียนสิทธิโดยสุจริตก่อนจำเลยจะซื้อที่ดินทั้งสองแปลงดังกล่าว จำเลยไม่รู้ว่าเจ้าของที่ดินคนก่อน ๆ รวมทั้งโจทก์จะครอบครองที่ดินสับไขว้กัน จำเลยเพิ่งรับโอนที่ดินมาก่อนฟ้องเพียง 9 เดือน โจทก์จึงไม่อาจยกอายุความการได้กรรมสิทธิ์ในทีดินโดยการครอบครองขึ้นยันจำเลยได้ โจทก์ไม่มีสิทธิขอให้จำเลยจดทะเบียนสับเปลี่ยนที่ดินกับโจทก์ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยดำเนินการจดทะเบียนให้โจทก์เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในที่ดินตามโฉนดเลขที่ 573 และให้จำเลยรับจดทะเบียนเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในที่ดินตามโฉนดเลขที่ 574จากโจทก์ หากจำเลยไม่ปฏิบัติตามให้ถือคำพิพากษาแทนการแสดงเจตนาของจำเลย ส่วนค่าธรรมเนียมและค่าใช้จ่ายเพื่อการนี้ให้จำเลยเป็นฝ่ายชำระทั้งหมด คำขออื่นของโจทก์นอกจากนี้ให้ยก
จำเลย อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ พิพากษายืน
จำเลย ฎีกา
ศาลฎีกาฟังข้อเท็จจริงว่า โจทก์เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในที่ดินตามโฉนดเลขที่ 573 ส่วนจำเลยมีเจตนาซื้อที่ดินตามโฉนดเลขที่ 574 แต่ได้จดทะเบียนรับโอนโฉนดที่ดินเลขที่ 573จากผู้ขาย โดยสำคัญผิดว่าเป็นโฉนดที่ดินของที่ดินตามโฉนดเลขที่574 แล้ววินิจฉัยข้อกฎหมายว่า เดิมที่ดินตามโฉนดเลขที่ 573 และ 574เป็นของเจ้าของคนเดียวกันได้มีการโอนกรรมสิทธิ์เปลี่ยนมือกันมาหลายทอดโดยโอนโฉนดที่ดินไขว้กันด้วยความเข้าใจผิดโจทก์จำเลยเจตนาซื้อที่นาไม่ได้ซื้อโฉนด แม้จะได้มีการจดทะเบียนชื่อจำเลยเป็นเจ้าของในโฉนดที่ดินเลขที่ 573 แต่เมื่อการมีชื่อจำเลยในโฉนดเป็นเพราะความสำคัญผิดของจำเลยและเจ้าของที่ดินเดิมซึ่งได้ยึดถือโฉนดไขว้กันมาตั้งแต่ต้นเช่นนี้ จำเลยจะอ้างว่าจำเลยได้ซื้อที่ดินแปลงนี้มาโดยเสียค่าตอบแทนและโดยสุจริต และได้จดทะเบียนสิทธิโดยสุจริตแล้วมายันโจทก์มาได้ไม่ โจทก์ย่อมให้บังคับจำเลยส่งมอบโฉนดที่ดินเลขที่ 573 แลกเปลี่ยนกับโฉนดที่ดินเลขที่ 574 และจดทะเบียนกรรมสิทธิ์ในโฉนดที่ดินทั้งสองแปลงให้ถูกต้องตรงความจริงได้
แต่ที่ศาลล่างทั้งสองพิพากษาให้จำเลยดำเนินการจดทะเบียนให้โจทก์ กับรับจดทะเบียนเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในที่ดินตามโฉนดที่ถูกต้องนั้นอาจเกิดปัญหาในชั้นบังคับคดี จึงเห็นสมควรแก้ไขให้ชัดเจน
พิพากษาแก้เป็นว่า ให้จำเลยส่งมอบโฉนดที่ดินเลขที่ 573ตำบลโพรงอากาศ อำเภอบางน้ำเปรี้ยว จังหวัดฉะเชิงเทราให้โจทก์โดยให้โจทก์คืนโฉนดที่ดินเลขที่ 574 ให้จำเลย และให้โจทก์จำเลยไปดำเนินการจดทะเบียนใส่ชื่อเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ถูกต้องในโฉนดที่ดินทั้งสองแปลง หากไม่ปฏิบัติตามให้ถือคำพิพากษาแทนการแสดงเจตนา ส่วนค่าธรรมเนียมและค่าใช้จ่ายเพื่อการนี้ ให้จำเลยเป็นฝ่ายชำระทั้งหมด
