แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ทายาทโดยธรรมซึ่งเป็นผู้รับมฤดกของผู้ตาย มีอำนาจฟ้องลูกหนี้ของเจ้ามฤดกได้ทันที โดยไม่ต้องร้องขอให้ศาลสั่งแสดงเกี่ยวกับสิทธิและอำนาจของทายาทก่อน
จดหมายของอาซึ่งอยู่บ้านเดียวกับบิดามารดาบอกว่าบิดามารดาตายแล้วส่งมาจากเมืองจีนในระหว่างสงครามและมีตราเจ้าพนักงานประทับบนซองซึ่งส่งมาทางไปรษณีย์ ศาลยอมรับฟังได้ว่าเป็นหลักฐานพอแสดงว่าบิดามารดาตายแล้ว
ย่อยาว
ได้ความว่าจำเลยได้กู้เงินนายคุนเอ็งบิดาโจทก์ไปเป็นเงิน ๑,๒๕๐ บาท แล้วบิดาโจทก์ถูกเนรเทศไปอยู่ประเทศจีนต่อมามารดาโจทก์ได้ตามไป และได้เสียชีวิตที่นั่นด้วยกันทั้ง ๒ คนโจทก์เป็นทายาทโดยธรรมและเป็นผู้รับมฤดกนายคุนเอ็งโจทก์ได้ทวงหนี้จากจำเลยๆ ไม่ใช้ให้ โจทก์จึงฟ้องขอให้ศาลบังคับ จำเลยปฏิเสธว่าไม่ได้กู้เงินรายนี้ และคัดค้านว่านายคุนเอ็งบิดาโจทก์ยังไม่ตาย โจทก์ไม่ใช่คู่สัญญาไม่มีสิทธิฟ้อง
ศาลจังหวัดลพบุรีฟังข้อเท็จจริงว่า จำเลยได้กู้เงินนายคุนเอ็งบิดาโจทก์ไปจริง ส่วนในเรื่องอำนาจฟ้องก็เชื่อว่าบิดามารดาโจทก์ตายไปหมดแล้วจริง โจทก์เป็นทายาทคนเดียวในประเทศไทย จึงมีอำนาจฟ้องจำเลยได้ในฐานะเป็นผู้รับมฤดกพิพากษาให้จำเลยใช้เงินตามฟ้อง
จำเลยอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน แต่มีผู้พิพากษานายหนึ่งมีความเห็นแย้งในข้อเท็จจริงที่ว่า บิดาโจทก์ตายจริงแล้วหรือไม่ ซึ่งโจทก์มีเพียงจดหมายของอาบอกข่าวมาจากเมืองจีนเท่านั้น จึงไม่พอจะรับฟังได้ เห็นควรพิพากษากลับให้ยกฟ้อง
จำเลยฎีกาคัดค้านอำนาจฟ้องตามความเห็นแย้งและว่าโจทก์ควรยื่นคำร้องต่อศาลให้ศาลสั่งแสดงเกี่ยวกับสิทธิและอำนาจของโจทก์เสียก่อน จะมาฟ้องเป็นโจทก์ทีเดียวไม่ได้
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ในเรื่องบิดาโจทก์ได้ตายแล้วหรือไม่นั้น ปรากฎว่าโจทก์ได้มีจดหมายของนายเจ๊กผู้เป็นอาโจทก์ซึ่งอยู่บ้านเดียวกับบิดามารดาโจทก์ที่ประเทศจีนแจ้งมาให้ทราบว่า บิดามารดาโจทก์ได้ถึงแก่กรรมเสียแล้ว จดหมายนี้ส่งมาจากประเทศจีนโดยทางไปรษณีย์อากาศซึ่งเป็นทางเดียวเท่านั้นในระหว่างสงคราม บนซองมีตราเลขประจำตัวของเจ้าพนักงานผู้ตรวจ (เซ็นเซ่อร์) ประทับอยู่ด้วย ศาลฎีกาเห็นว่าเป็นหลักฐานเพียงพอที่จะรับฟังได้แล้วสำหรับกรณีเช่นนี้ ส่วนที่จำเลยว่าโจทก์จะต้องร้องขอคำสั่งศาลเสียก่อนฟ้องนั้น เห็นว่าโจทก์ได้บรรยายมาในฟ้องแล้วว่า โจทก์เป็นทายาทโดยธรรมและเป็นผู้รับมฤดกของผู้ตายแล้ว หาจำต้องทำพิธีเสียก่อนดังจำเลยคัดค้านไม่ พิพากษายืน
