แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
แม้ ร. ชำระเงินค่าเช่าซื้อที่ดินพิพาทครบถ้วนแล้วตั้งแต่ปี2510และ ร.มีสิทธิเรียกร้องในที่ดินพิพาทตามสัญญาเช่าซื้ออันถือได้ว่าเป็นทรัพย์สินอย่างหนึ่งของ ร.ก็ตามแต่ในระหว่างที่ ร.ยังมีชีวิตอยู่ในปี2513 ร.ได้ทำหนังสือแสดงความจำนงตามข้อบังคับของสหกรณ์ ธ.ว่าหาก ร.ต้องพ้นจากสมาชิกภาพของสหกรณ์ ธ.ขอให้สหกรณ์ ธ.โอนบรรดาสิทธิผลประโยชน์และหนี้สินที่ ร.มีอยู่ในสหกรณ์ ธ.ให้แก่จำเลยซึ่งเป็นทายาทต่อมา ร. ทำกินในที่ดินพิพาทไม่ไหวในปี2518สหกรณ์ ธ.ได้รับจำนองเข้าเป็นสมาชิกแทน ร.สิทธิในที่ดินพิพาทจึงโอนมาเป็นของจำเลยตามข้อบังคับของสหกรณ์ดังกล่าวต่อมาปี2522 ร.ถึงแก่ความตายสิทธิในที่ดินพิพาทไม่ใช่ทรัพย์สินที่ ร.มีอยู่ขณะถึงแก่ความตายจึงไม่เป็นมรดกของ ร.ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา1599วรรคหนึ่งการที่จำเลยรับโอนที่ดินพิพาทโดยทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนการได้มาต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ในปี2531จึงไม่ใช่การรับโอนมรดกของ ร.ในฐานะเจ้าของรวมผู้มีสิทธิรับมรดกร่วมกับโจทก์แต่เป็นเพียงทำให้การได้มาบริบูรณ์ตามกฎหมายเท่านั้น
ย่อยาว
โจทก์ ฟ้อง ว่า โจทก์ กับ จำเลย เป็น บุตร นาย รอด ซึ่ง ถึงแก่ความตาย 15 ปี แล้ว ขณะ มี ชีวิต นาย รอด เป็น สมาชิก สหกรณ์ การ เช่าซื้อ ที่ดิน ธัญบุรี จำกัด และ เช่าซื้อ ที่ดิน จาก สหกรณ์ ดังกล่าวเนื้อที่ 38 ไร่ 89 ตารางวา ราคา 4,586.70 บาท ปัจจุบัน นี้ เป็นที่ดิน โฉนด เลขที่ 1170 ตำบล หนองสามวัง อำเภอ หนองเสือ จังหวัด ปทุมธานี โดย นาย รอด ชำระ ค่าเช่าซื้อ ที่ดิน ครบถ้วน เมื่อ วันที่ 26 ธันวาคม 2510 แต่ สหกรณ์ การ เช่าซื้อ ที่ดิน ธัญบุรีจำกัด ยัง ไม่ได้ โอน ที่ดิน ให้ นาย รอด คง ครอบครอง ทำประโยชน์ ใน ที่ดิน สืบต่อ มา จน ถึง ปี 2522 นาย รอด ถึงแก่ความตาย ที่ดิน โฉนด เลขที่ 1170 จึง เป็น มรดก ตกทอด แก่ ทายาท ซึ่ง โจทก์ มีสิทธิได้รับ ครึ่ง หนึ่ง เพื่อ ให้ เป็น ไป ตาม ข้อบังคับ ของ สหกรณ์ สหกรณ์การ เช่าซื้อ ที่ดิน ธัญบุรี จำกัด ได้รับ จำเลย เข้า เป็น สมาชิก แทนนาย รอด ต่อมา โจทก์ แจ้ง ให้ สหกรณ์ การ เช่าซื้อ ที่ดิน ธัญบุรี จำกัด ใส่ ชื่อ โจทก์ ถือ กรรมสิทธิ์ ใน ที่ดิน โฉนด เลขที่ 1170 ร่วม กับ จำเลยสหกรณ์ การ เช่าซื้อ ที่ดิน ธัญบุรี จำกัด แจ้ง ว่า ไม่สามารถ ใส่ ชื่อผู้ที่ ไม่เป็น สมาชิก ของ สหกรณ์ ถือ กรรมสิทธิ์ร่วม กับ ผู้ที่ เป็น สมาชิกของ สหกรณ์ ได้ เมื่อ วันที่ 16 กันยายน 2531 สหกรณ์ การ เช่าซื้อที่ดิน ธัญบุรี จำกัด ได้ โอน กรรมสิทธิ์ ที่ดิน โฉนด เลขที่ 1170 ให้แก่ จำเลย โจทก์ จึง ขอให้ จำเลย ซึ่ง ถือ กรรมสิทธิ์ ที่ดิน โฉนด เลขที่1170 แทน ทายาท อื่น ใส่ ชื่อ โจทก์ ถือ กรรมสิทธิ์ร่วม ด้วย จำเลยเพิกเฉย ขอให้ บังคับ จำเลย ใส่ ชื่อ โจทก์ ถือ กรรมสิทธิ์ร่วม ใน ที่ดินโฉนด เลขที่ 1170 หาก จำเลย ไม่ ปฎิบัติให้ ถือเอา คำพิพากษา แสดงเจตนา แทน ถ้า ไม่อาจ กระทำ ได้ ให้ จำเลย ชดใช้ เงิน จำนวน5,733,375 บาท แก่ โจทก์
จำเลย ให้การ ว่า นาย รอด มี ทายาท 4 คน นาย รอด ยัง เป็น หนี้ ค่าเช่าซื้อ ค่า ปุ๋ย และ ค่า เครื่องมือ การเกษตร ต่อ สหกรณ์ การ เช่าซื้อที่ดิน ธัญบุรี จำกัด ติดต่อ กัน มา จน ถึง ปี 2518 สหกรณ์การ เช่าซื้อ ที่ดิน ธัญบุรี จำกัด จึง ไม่ โอน กรรมสิทธิ์ ที่ดิน ให้นาย รอด และ ตั้งแต่ ปี 2518 นาย รอด มี สุขภาพ ไม่ แข็งแรง ไม่สามารถ ทำนา ต่อไป ได้ นาย รอด ได้ ทำ หนังสือ โอนสิทธิ การ เป็น สมาชิก สหกรณ์ การ เช่าซื้อ ที่ดิน ธัญบุรี จำกัด ให้ แก่ จำเลย จำเลยจึง ได้ ทำ สัญญาเช่าซื้อ ที่ดิน กับ สหกรณ์ การ เช่าซื้อ ที่ดิน ธัญบุรีจำกัด ต่อ จาก นาย รอด โดย ยินยอม ชำระหนี้ ทั้งหมด ของ นาย รอด ให้ แก่ สหกรณ์ การ เช่าซื้อ ที่ดิน ธัญบุรี จำกัด จำเลย ได้รับ โอนกรรมสิทธิ์ ที่ดิน เมื่อ ปี 2531 นาย รอด ถึงแก่ความตาย เมื่อ ปี 2522 จำเลย เข้า เป็น สมาชิก สหกรณ์ การ เช่าซื้อ ที่ดิน ธัญบุรี จำกัดเมื่อ ปี 2518 ต่อ จาก นาย รอด จำเลย มิได้ ถือ กรรมสิทธิ์ ที่ดิน แทน นาย รอด หรือ ทายาท ของ นาย รอด ที่ดินพิพาท จึง ไม่ใช่ ทรัพย์มรดก ของ นาย รอด เมื่อ จำเลย ขาย ที่ดินพิพาท ไป โจทก์ จึง ไม่มี สิทธิ ขอ แบ่ง เงิน ค่าที่ดิน พิพาท ขอให้ ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้น พิจารณา แล้ว พิพากษายก ฟ้อง
โจทก์ อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ พิพากษายืน
โจทก์ ฎีกา
ศาลฎีกา วินิจฉัย ว่า ที่ โจทก์ ฎีกา ว่า นาย รอด ชำระ เงิน ค่าเช่าซื้อ ที่ดินพิพาท ครบถ้วน แล้ว ตั้งแต่ ปี 2510 แม้ สหกรณ์การ เช่าซื้อ ที่ดิน ธัญบุรี จำกัด จะ ยัง ไม่ได้ ใส่ ชื่อ นาย รอด ใน โฉนด ที่ดินพิพาท กรรมสิทธิ์ ใน ที่ดินพิพาท ก็ ตกเป็น ของ นาย รอด ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 572 แล้ว เมื่อ นาย รอด ถึงแก่ความตาย ใน เวลา ต่อมา ที่ดินพิพาท ก็ เป็น มรดก ของ นาย รอด นั้น เห็นว่า แม้ นาย รอด ชำระ เงิน ค่าเช่าซื้อ ที่ดินพิพาท ครบถ้วน แล้ว ตั้งแต่ ปี 2510 และ นาย รอด มีสิทธิ เรียกร้อง ใน ที่ดินพิพาท ตาม สัญญาเช่าซื้อ อัน ถือได้ว่า เป็น ทรัพย์สิน อย่างหนึ่ง ของ นาย รอด ก็ ตาม แต่ ใน ระหว่าง ที่นาย รอด ยัง มี ชีวิต อยู่ ใน ปี 2513 นาย รอด ได้ ทำ หนังสือ แสดง ความจำนง เกี่ยวกับ สิทธิ ผลประโยชน์ และ หนี้ตาม ข้อบังคับ ของ สหกรณ์ การ เช่าซื้อ ที่ดิน ธัญบุรี จำกัด ข้อ 45 ว่าหาก นาย รอด ต้อง พ้น จาก สมาชิกภาพ เพราะ เหตุ วิกลจริต หรือ ทุพพลภาพ หรือ ตาย บรรดา สิทธิ ผลประโยชน์ และ หนี้สิน ที่นาย รอด มี อยู่ ใน สหกรณ์ การ เช่าซื้อ ที่ดิน ธัญบุรี จำกัด ขอให้ สหกรณ์ การ เช่าซื้อที่ดิน ธัญบุรี จำกัด โอน ให้ แก่ จำเลย ซึ่ง เป็น ทายาท ที่ มี ลักษณะถูกต้อง ตาม ข้อบังคับ ของ สหกรณ์ ดังกล่าว ตาม เอกสาร หมาย ล. 6 แสดง ว่านาย รอด ประสงค์ ที่ จะ โอนสิทธิ ใน ที่ดินพิพาท ให้ แก่ จำเลย หลังจาก ปี 2516 นาย รอด ทำกิน ใน ที่ดินพิพาท ไม่ไหว ต่อมา ปี 2518 สหกรณ์ การ เช่าซื้อ ที่ดิน ธัญบุรี จำกัด ได้รับ จำเลย เข้า เป็น สมาชิก แทนนาย รอด ตาม เอกสาร หมาย ล. 13 นาย รอด จึง พ้น จาก การ เป็น สมาชิก บรรดา สิทธิ ผลประโยชน์ และ หนี้สิน ที่นาย รอด มี อยู่ ใน สหกรณ์ การ เช่า ซื้อ ที่ดิน ธัญบุรี จำกัด จึง โอน มา เป็น ของ จำเลย ตาม ข้อบังคับ ของสหกรณ์ ดังกล่าว ข้อ 39 ซึ่ง รวมทั้ง สิทธิ ใน ที่ดินพิพาท ด้วยต่อมา ปี 2522 นาย รอด ถึงแก่ความตาย ตาม มรณบัตร เอกสาร หมาย ล. 10แสดง ให้ เห็นว่า นาย รอด ได้ โอนสิทธิ ใน ที่ดินพิพาท ให้ แก่ จำเลย ไป ระหว่าง ที่นาย รอด มี ชีวิต อยู่ สิทธิ ใน ที่ดินพิพาท จึง ไม่ใช่ ทรัพย์สิน ที่นาย รอด มี อยู่ ขณะ นาย รอด ถึงแก่ความตาย จึง ไม่ เป็น มรดก ของ นาย รอด ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1599 วรรคหนึ่ง ดังนั้น การ ที่ จำเลย รับโอน ที่ดินพิพาท โดยทำ เป็น หนังสือ และ จดทะเบียน การ ได้ มา ต่อ พนักงาน เจ้าหน้าที่ ใน ปี2531 ตาม หนังสือ สัญญา ขาย ที่ดิน เอกสาร หมาย ล. 11 ภายหลัง ที่นาย รอด ถึงแก่ความตาย จึง มิใช่ การ รับโอน มรดก ของ นาย รอด ใน ฐานะ เจ้าของรวม ผู้มีสิทธิ รับมรดก ร่วม กับ โจทก์ แต่ เป็น เพียง ทำให้การ ได้ มา บริบูรณ์ ตาม กฎหมาย เท่านั้น ที่ดินพิพาท ยัง เป็น ของ จำเลย
พิพากษายืน
