แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ในเอกสารการโอนหุ้นโจทก์ผู้รับโอนกับผู้โอนได้ลงลายมือชื่อมีพยานรับรอง 2 คน ทั้งกรรมการบริษัทจำเลยสองนายได้ลงชื่อประทับตราบริษัทอนุมัติให้โอนหุ้นกันได้ ถูกต้องตามแบบที่ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1129 วรรคสองบังคับไว้ ส่วนที่บทบัญญัติมาตราดังกล่าวบัญญัติความต่อไปว่าตราสารการโอนหุ้นต้องแถลงเลขหมายของหุ้นซึ่งโอนกันนั้นด้วยก็เพื่อจะรู้ได้แน่นอนว่าหุ้นใดของผู้ถือหุ้นยังอยู่และหุ้นใดได้โอนให้บุคคลอื่นไปแล้วเท่านั้น หาได้บัญญัติว่าถ้ามิได้แถลงหมายเลขหุ้นที่โอนกัน การโอนหุ้นชนิดระบุชื่อย่อมเป็นโมฆะ ทั้งบริษัทจำเลยยังไม่ได้ออกใบหุ้นให้ผู้ถือหุ้น ย่อมไม่มีเลขหมายของหุ้นซึ่งโอนกันที่ผู้โอนจะแถลงลงในหนังสือโอนหุ้นและจดแจ้งการโอน กับชื่อผู้รับโอนลงในทะเบียนผู้ถือหุ้นได้ การโอนหุ้นดังกล่าวมีผลสมบูรณ์ตามกฎหมายแล้ว
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า บริษัทจำเลยที่ 1 ได้ประชุมผู้ถือหุ้นวิสามัญครั้งที่ 3/2522 มีมติเป็นเอกฉันท์ให้นางสาวนิภาโอนขายหุ้นให้โจทก์ที่ 1 จำนวน 200 หุ้น ให้นายนฤทธิ์โอนขายหุ้นให้โจทก์ที่ 2 จำนวน 120 หุ้น ให้จำเลยที่ 3 โอนขายหุ้นให้โจทก์ที่ 3 จำนวน 100 หุ้น และมีมติเลือกโจทก์ที่ 1 ที่ 2 เป็นกรรมการของบริษัทจำเลยที่ 1 แทนกรรมการที่ลาออก โจทก์ที่ 1 ที่ 2 ที่ 3 ได้รับโอนหุ้นและชำระเงินแก่ผู้ขายหุ้นตามจำนวนมูลค่าหุ้นที่ผู้โอนได้ชำระแก่บริษัทจำเลยที่ 1 ไปแล้ว ต่อมาจำเลยที่ 2 ที่ 3 ในฐานะกรรมการบริษัทจำเลยที่ 1 ได้ยื่นคำขอเปลี่ยนแปลงแก้ไขอำนาจกรรมการ แล้วกลับยื่นหนังสือยกเลิกการขอจดทะเบียนดังกล่าว โดยอ้างว่ายังมิได้มีการแสดงตัวกรรมการใหม่และเสียค่าธรรมเนียมตามระเบียบ นายทะเบียนมีคำสั่งอนุญาตต่อมาจำเลยที่ 2 ที่ 3 ได้ยื่นคำขอต่อนายทะเบียนหุ้นส่วนบริษัทกรุงเทพมหานคร ขอจดทะเบียนกรรมการใหม่โดยอ้างว่า บริษัทจำเลยที่ 1 ได้มีการประชุมผู้ถือหุ้นวิสามัญครั้งที่ 4/2522 เลือกนายประทักษ์ นางสาววิภาเป็นกรรมการบริษัทแทนจำเลยที่ 3 และนายวุฒิชาติที่ขอลาออกการประชุมผู้ถือหุ้นวิสามัญครั้งที่ 4/2522 ไม่ชอบด้วยกฎหมายและข้อบังคับของจำเลยที่ 1 เพราะไม่มีหนังสือบอกกล่าวนัดประชุมหรือลงโฆษณาในหนังสือพิมพ์ท้องถิ่น จำเลยที่ 2 ที่ 3 ได้นำนายประทักษ์และนางสาวนิภาซึ่งมิใช่ผู้ถือหุ้นมาเป็นกรรมการทำให้เกิดความเสียหาย โจทก์ทั้งสามไม่ทราบจึงไม่ได้ร่วมประชุมด้วย ขอให้สั่งเพิกถอนมติที่ประชุมผู้ถือหุ้นวิสามัญครั้งที่ 4/2522 และขอเพิกถอนคำขอจดทะเบียนกรรมการเลขที่ 9464 ให้สั่งว่ามติที่ประชุมผู้ถือหุ้นวิสามัญครั้งที่ 3/2522 และการยื่นคำขอจดทะเบียนเพิ่มเติมเปลี่ยนแปลงข้อบังคับคำขอจดทะเบียนกรรมการและคำขอจดทะเบียนแก้ไขเปลี่ยนแปลงอำนาจกรรมการ ชอบด้วยกฎหมายให้จำเลยที่ 1 ดำเนินการจดทะเบียนตามคำขอดังกล่าว
จำเลยที่ 1 ขาดนัดยื่นคำให้การ
จำเลยที่ 2 ที่ 3 ให้การว่า โจทก์ทั้งสามไม่ใช่ผู้ถือหุ้นของบริษัทการโอนหุ้นให้โจทก์ทั้งสามไม่ได้ระบุหมายเลขหุ้น ไม่ได้จดแจ้งการโอนหุ้นลงในทะเบียนผู้ถือหุ้นตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1129 วรรค 3 การรับโอนหุ้นของโจทก์ตกเป็นโมฆะ ใช้ยันแก่บริษัทไม่ได้ ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้เพิกถอนมติที่ประชุมผู้ถือหุ้นวิสามัญครั้งที่ 4/2522 ให้จำเลยทั้งสามยื่นคำขอจดทะเบียนตามมติที่ประชุมวิสามัญ ครั้งที่ 3/2522 ต่อนายทะเบียน
จำเลยที่ 1 ที่ 2 อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยที่ 1 ที่ 2 ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยปัญหาที่ว่าเอกสารการโอนหุ้นให้โจทก์ไม่ได้แสดงหมายเลขหุ้นซึ่งโอนกันเป็นโมฆะ และไม่ได้จดแจ้งการโอนหุ้นในสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้นจะนำมาใช้แก่จำเลยที่ 1 ไม่ได้ ดังนี้ เอกสารการโอนหุ้นโจทก์ทั้งสามผู้รับโอนกับผู้โอนได้ลงลายมือชื่อมีพยานรับรอง 2 คน ทั้งกรรมการบริษัทจำเลยที่ 1 สองนายได้ลงชื่อประทับตราจำเลยที่ 1 อนุมัติให้โอนหุ้นกันได้ ถูกต้องตามแบบที่ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1129 วรรคสองบังคับไว้ ส่วนที่บทบัญญัติมาตราดังกล่าวบัญญัติความต่อไปว่า ตราสารการโอนหุ้นต้องแถงเลขหมายของหุ้นซึ่งโอนกันนั้นด้วย ก็เพื่อจะรู้ได้แน่นอนว่าหุ้นใดของผู้ถือหุ้นยังอยู่ และหุ้นใดได้โอนให้บุคคลอื่นไปแล้วเท่านั้น หาได้บัญญัติว่าถ้ามิได้แสดงเลขหมายหุ้นที่โอนกันการโอนหุ้นชนิดระบุชื่อย่อมเป็นโมฆะดังเช่นที่บังคับให้ทำเป็นหนังสือและลงลายมือชื่อของผู้โอนกับผู้รับโอนมีพยานลงชื่อรับรองด้วยไม่ กรณีการรับโอนหุ้นของโจทก์ทั้งสามได้ความจากรายงานการประชุมผู้ถือหุ้นวิสามัญ ครั้งที่ 3/2522 ว่า นางสาวนิภา นายนฤทธิ์ และจำเลยที่ 3 ได้โอนขายหุ้นของตนให้โจทก์ทั้งสามและบุคคลอื่นในคราวเดียวกันทั้งหมดผู้โอนไม่มีหุ้นเหลืออยู่เลย นอกจากนี้ยังได้ความต่อไปว่า บริษัทจำเลยที่ 1 ยังไม่ได้ออกใบหุ้นให้ผู้ถือหุ้นและไม่มีสมุดทะเบียนหุ้น ย่อมไม่มีเลขหมายของหุ้นซึ่งโอนกันที่ผู้โอนจะแถลงลงในหนังสือโอนหุ้นและจดแจ้งการโอนกับชื่อผู้รับโอนลงในทะเบียนผู้ถือหุ้นได้ การโอนหุ้นระหว่างโจทก์ทั้งสามกับผู้โอนมีผลสมบูรณ์ตามกฎหมาย บริษัทจำเลยที่ 1 ได้รับทราบการโอนแล้วเมื่อข้อเท็จจริงยุติตามคำพิพากษาศาลชั้นต้นว่าการประชุมผู้ถือหุ้นวิสามัญครั้งที่ 4/2522 ไม่ได้มีการบอกกล่าวการประชุมให้โจทก์ทั้งสามทราบ เป็นการฝ่าฝืนต่อประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1175 โจทก์ทั้งสามจึงมีอำนาจฟ้องขอให้เพิกถอนมติที่ประชุมอันผิดระเบียบได้
พิพากษายืน
