แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ผู้ร้องอ้างว่าเป็นคนไทย ผู้ร้องอาจขอพิศูจน์สัญชาติต่อพนักงานเจ้าหน้าที่หรือร้องต่อศาลให้วินิจฉัยตาม พ.ร.บ.คนเข้าเมือง พ.ศ.2493 ก็ได้ไม่จำเป็นต้องฟ้องเป็นคดีมีข้อพิพาทเข้ามาแต่ทางเดียว
ย่อยาว
ผู้ร้องยื่นคำร้องขอให้ศาลสั่งว่านายหุยลิ้มเป็นคนมีสัญชาติไทยตามกฎหมาย ศาลแพ่งส่งสำเนาคำร้องให้แก่พนักงานอัยการ พนักงานอัยการคัดค้านว่านายหุยลิ้มเป็นบุคคลสัญชาติจีน
ศาลแพ่งได้ไต่สวนแล้วมีคำสั่งว่า นายหุยลิ้มเป็นคนเกิดในประเทศไทย มีสัญชาติเป็นไทยตามกฎหมาย
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับให้ยกคำร้องของผู้ร้อง
ผู้ร้องฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า คดีนี้ผู้ร้องอ้างว่าเป็นคนไทย ผู้ร้องอาจขอพิศูจน์ต่อพนักงานเจ้าหน้าที่หรือร้องต่อศาลให้วินิจฉัยตาม พ.ร.บ.คนเข้าเมือง ๒๔๙๓ มาตรา ๔๓ ก็ได้ ที่ผู้ร้องและศาลชั้นต้นดำเนินกระบวนพิจารณาในคดีนี้จึงเป็นการชอบแล้ว ไม่จำเป็นต้องฟ้องคดีเป็นคดีมีข้อพิพาทเข้ามาแต่ทางเดียว คำพิพากษาฎีกาที่ ๑๓๑๗/๒๔๙๕ ไม่ใช่คดีที่ผู้ร้องร้องขอตาม พ.ร.บ.คนเข้าเมือง รูปคดีต่างกับคดีนี้
พิพากษายกคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ย้อนสำนวนให้ศาลอุทธรณ์พิจารณาพิพากษาใหม่ตามรูปความ
