แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เมื่อศาลชั้นต้นได้วินิจฉัยถึงคำขอตามฟ้องแย้งของจำเลยเกี่ยวกับสิทธิการเป็นผู้เช่าของจำเลยตามกฎหมายแล้ว จำเลยไม่สมประสงค์แต่ข้อที่ขอให้วินิจฉัยถึงค่าแห่งที่ดินที่เพิ่มขึ้นเท่านัน จึงอุทธรณ์ฎีกาขึ้นมาโดยเฉพาะประเด็นข้อนี้ เมื่อศาลอุทธรณ์ศาลฎีกาพิจารณาเห็นว่า ไม่มีเหตุให้ย้อนสำนวนไปให้ศาลชั้นต้นพิพากษาใหม่ คดีย่อมไม่ต้องด้วยลักษณะที่จะคืนค่าธรรมเนียมตามป.วิ.แพ่ง มาตรา 151
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยเช่าที่ดินและห้องแถวจากนายสุดใจ เจ้าของเดิมเพื่อทำการค้า ค่าเช่าเดือนละ ๑๒๐ บาท ต่อมาโจทก์ได้ซื้อที่ดินและห้องแถวร้ายนี้พร้อมทั้งสิทธิการเช่า โจทก์ได้บอกเลิกสัญญาเช่าแล้ว จำเลยไม่ยอมออกไป ขอให้ขับไล่จำเลยและบริวาร
จำเลยต่อสู้ว่า นายสุดใจเจ้าของเดิมให้เช่าตลอดชีวิตและอนุญาตให้จำเลยปลูกบ้านพักถาวรโดยรับรองจะไม่เอาคืน จำเลยจึงปลูกบ้านโดยสุจริตสิ้นเงินไป ๑๐๐,๐๐๐ บาท สัญญาเช่าเป็นรายปี โจทก์บอกเลิกไม่ครบ ๒ เดือนตาม ป.พ.พ. มาตรา ๕๖๖ และฟ้องแย้งขอให้บังคับโจทก์ทำสัญญาเช่าให้โจทก์อยู่ต่อไปไม่มีกำหนด ค่าเช่าปีละ ๑,๔๔๐ บาท ตามข้อตกลงกับเจ้าของเดิม หากว่าจำเลยไม่ได้เป็นผู้เช่า ก็ขอให้บังคับโจทก์ชำระราคาที่ดินที่เพิ่มขึ้นซึ่งจำเลยขอคิดเพียง ๗๕,๐๐๐ บาทพร้อมดอกเบี้ย
โจทก์แก้ฟ้องแย้งว่า การเช่าด้วยวาจาตลอดชีวิตเป็นโมฆะ ไม่ผูกพันโจทก์
ศาลชั้นต้นฟังว่า เช่ากันเป็นรายปี โจทก์บอกเลิกการเช่าไม่เกิน ๒ เดือนไม่ถูกต้องตามกฎหมาย โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้อง พิพากษาให้ยกฟ้องโจทก์ ส่วนคำฟ้องแย้งของจำเลยที่ขอให้ศาลพิพากษาให้โจทก์ทำสัญญาเช่ากับจำเลยนั้น จำเลยย่อมเป็นคู่สัญญาเช่ากับโจทก์อยู่แล้วโดยผลแห่งกฎหมาย ส่วนคำขอที่ให้โจทก์ชำระค่าที่ดินที่เพิ่มเนื่องจากสร้างอาคารเพิ่มเติมถ้าหากจำเลยไม่ได้เป็นผู้เช่านั้น เมื่อจำเลยยังเป็นผู้เช่าต่อไป จึงไม่วินิจฉัยถึง ค่าธรรมเนียมค่าทนายเป็นพับทั้งสองฝ่าย
ศาลอุทธรณ์ ศาลฎีกาพิพากษายืน และให้ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นอุทธรณ์ฎีกาเป็นพับ
ข้อกฎหมายทีจำเลยฎีกาว่า เมื่อศาลรับเป็นฟ้องแล้วแต่ไม่วินิจฉัยให้ ก็ควรคืนค่าฤชาธรรมเนียมให้แก่จำเลยนั้น ศาลฎีกาพิเคราะห์คำพิพากษาศาลชั้นต้นเห็นว่า ศาลชั้นต้นได้วินิจฉัยถึงคำขอตามฟ้องแย้งเกี่ยวกับสิทธิการเป็นผู้เช่าของจำเลยตามกฎหมายเหมือนกัน จำเลยไม่สมประสงค์แต่ข้อที่ให้วินิจฉัยถึงค่าที่ดินที่เพิ่มเท่านั้น จึงอุทธรณ์และฎีกาขึ้นมาดดยเฉพาะประเด็นข้อนี้ เมื่อศาลอุทธรณ์และศาลฎีกาพิจารณาเห้นว่า ไม่มีเหตุให้ย้อนสำนวนไปให้ศาลชั้นต้นพิพากษาใหม่ คดีย่อมไม่ต้องด้วยลักษณะที่จะคืนค่าธรรมเนียมตาม ป.วิ.แพ่ง มาตรา ๑๕๑
