แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์ฟ้องว่าที่พิพาทเป็นของโจทก์ จำเลยอาศัยขอให้ขับไล ่จำเลยต่อสู้ว่าเป็นของจำเลยที่พิพาทเดิมเป็นของบรรพบุรุษของสามีจำเลยได้ครอบครองโดยสงบเปิดเผยตกทอดสืบมาจนถึงจำเลย
ดังนี้ชั้นพิจารณาจำเลยนำสืบถึงนางเผื่อนว่า (มารดาสามีจำเลย) ได้เคยร้องคัดค้านเกี่ยวกับที่พิพาทไว้อย่างไรนั้นย่อมสืบได้ไม่เป็นการนอกฟ้องนอกประเด็นเพราะการสืบถึงเรื่องคัดค้านในกรณีนี้ก็คือการสืบถึงเหตุที่มาแห่งการครอบครองโดยสงบและเปิดเผยนั้นเอง.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่าเดิมที่ดินโฉนดเลขที่ ๖๗๙๗ จังหวัดนนทบุรี เป็นของนางด้วง นางบัว และนางผึ้ง ต่อมาได้โอนทะเบียนแก้โฉนดหลายครั้ง บัดนี้ที่ดินรายนี้เป็นของโจทก์ ๆ ครอบครองตลอดมา ราว ๔๐ ปีมานี้นายสด นางเผื่อนได้ขออาศัยปลูกเรือนอยู่ จางนางด้วง นางบัว และนางผึ้ง จำเลยก็อยู่ร่วมเรือนเดียวับนายสด นางเผื่อนในฐานะบริวาร เมื่อที่ดินโอนกรรมสิทธิมาเป็นของนายฟ้อน นางคำ นางแหร่มและโจทก์ทั้งสาม จำเลยกับนายจัน (สามี) ก็ได้รับความยินยอมให้อาศัยอยู่ต่อมา พ.ศ.๒๔๙๕ จำเลยปลูกเรือนใหม่โดยมิได้รับอนุญาตจากโจทก์ ๆ ห้ามจำเลยไม่ฟังขอให้พิพากษาแสดงว่าที่พิพาทเป็นของโจทก์ จำเลยและบริวารอยู่ในฐานะอาศัยให้จำเลยรื้อเรือนออกจากที่พิพาท
จำเลยต่อสู้ว่าที่พิพาทเป็นของจำเลย ๆ มิได้อาศัยใคร เดิมที่แปลงนี้เป็นของบรรพบุรุษของนายจันสามีจำเลยได้ครอบครองโดยสงบเปิดเผยตกทอดกันสืบมาจนเป็นของจำเลย และจำเลยคงครอบครองมาจนบัดนี้เกิน ๑๐ ปี
ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษาว่าที่ดินภายในเส้นสีเขียวตามแผนที่วิวาทศาลหมาย ๑ เป็นกรรมสิทธิของโจทก์ นางเผื่อน นายสด และจำเลยซึ่งอาศัยสืบสิทธิมาจากนายสด นางเผื่อนอยู่ในที่ดินในฐานะอาศัย หาใช่เป็นการครอบครองโดยปรปักษ์ไม่ ให้จำเลยรื้อเรือนทั้งสองหลังออกจากที่พิพาท
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาฟังว่าที่พิพาทภายในเส้นสีเขียวเป็นของจำเลยครอบครองสืบต่อมาจากบรรพบุรุษ ส่วนข้อที่โจทก์คัดค้านว่าจำเลยไม่ได้ให้การถึงเรื่องนางเผื่อนร้องคัดค้านไว้ การนำสืบของจำเลยเป็นเรื่องนอกฟ้องนอกคำให้การนั้น เห็นว่าตามคำให้การของจำเลยดังกล่าวข้างต้นนั้นมีใจความสำคัญว่าจำเลยและบรรพบุรุษได้ครอบครองที่รายพิพาทมาโดยสงบและเปิดเผยเกินกว่า ๑๐ ปี การสืบถึงเรื่องคัดค้านก็คือการสืบถึงเหตุที่มาแห่งการครอบครองโดยสงบและเปิดเผยนั้นเอง หาใช่นอกฟ้องนอกประเด็นไม่
พิพากษากลับคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ว่าที่รายพิพาทภายในเส้นสีเขียวที่จำเลยนำชี้ในแผนที่วิวาทหมายเลข ๑ เป็นของจำเลย ให้ยกฟ้องโจทก์.
