แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์ฟ้องเรียกร้องตามสิทธิของโจทก์ในขณะที่โจทก์ยังเป็นสมาชิกสมาคมจำเลยอยู่ ไม่ได้ขอให้เพิกถอนมติของสมาคมจำเลยที่ให้โจทก์ขาดจากสมาชิกภาพ จะยกบทบัญญัติมาตรา1291 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ขึ้นมาปรับกับคดีหาได้ไม่
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องและแก้ฟ้องว่า จำเลยเป็นนิติบุคคลมีวัตถุประสงค์ตามข้อบังคับและได้เปิดแผนกสงเคราะห์ (ณาปนกิจ) โดยมีวัตถุประสงค์ดำเนินงานด้านสงเคราะห์ เช่น ช่วยเหลือในการบำบัด งานสมรส งานทำศพขึ้นอีกแผนกหนึ่ง โจทก์เข้าเป็นสมาชิกของสมาคมทั้งสองแผนก จำเลยมีข้อสัญญาว่า บรรดาบิดามารดาหรือภรรยาของสมาชิกถึงแก่กรรมจำเลยจะให้ ๗๐ เปอร์เซ็นต์ของเงินที่เก็บได้จากสมาชิก เมื่อวันที่ ๒๐ สิงหาคม๒๕๑๑ นางโบยี่ภรรยาของโจทก์ถึงแก่กรรม โจทก์ขอรับเงินทำศพจากจำเลยตามระเบียบ จำเลยไม่ยอมจ่ายอ้างว่าโจทก์เป็นหนี้ติดค้างค่าบำรุงศพสิบกว่าครั้งคณะกรรมการลงมติเมื่อวันที่ ๒๑ สิงหาคม ๒๕๑๑ ให้โจทก์ขาดจากสมาชิกภาพและงดจ่ายเงินค่าทำศพแล้ว จึงขอศาลบังคับให้จำเลยใช้เงิน ๕,๑๓๑ บาทพร้อมดอกเบี้ยแก่โจทก์
จำเลยให้การว่า โจทก์ค้างค่าช่วยทำศพสิบกว่าราย คณะกรรมการประชุมลงมติให้สมาชิกที่เป็นหนี้ค่าบำรุงและค่าณาปนกิจขาดจากสมาชิกภาพแล้ว และตัดฟ้องว่า หากโจทก์เห็นว่าสมาคมจำเลยลงมติโดยฝ่าฝืนข้อบังคับหรือกฎหมาย โจทก์ก็ชอบที่จะร้องขอให้ศาลเพิกถอนมติเสียภายในกำหนดหนึ่งเดือนนับแต่วันที่ได้ลงมติ คดีของโจทก์จึงขาดอายุความ
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า ฟ้องโจทก์ไม่ขาดอายุความ พิพากษาให้จำเลยชำระเงินจำนวนตามฟ้องให้แก่โจทก์
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า สมาคมจำเลยลงมติให้โจทก์ขาดจากสมาชิกภาพในวันที่ ๒๑ สิงหาคม ๒๕๑๑ ภรรยาโจทก์ตายเมื่อวันที่ ๒๐ สิงหาคม ๒๕๑๑โจทก์ฟ้องคดีเมื่อวันที่ ๑๒ พฤศจิกายน ๒๕๑๑ ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา ๑๒๙๑ ที่จำเลยอ้างถึงมีความบัญญัติว่า “ถ้าสมาคมลงมติโดยฝ่าฝืนข้อบังคับของสมาคมเองก็ดี หรือฝ่าฝืนต่อกฎหมายก็ดี เมื่อสมาชิกคนหนึ่งคนใดหรือพนักงานอัยการร้องขอ ท่านให้ศาลเพิกถอนมตินั้นเสีย แต่การที่สมาชิกจะร้องต่อศาลเช่นนี้ ต้องร้องอย่าให้เนิ่นช้าเกินกว่ากำหนดหนึ่งเดือนนับแต่วันที่ได้ลงมตินั้น”ศาลฎีกาเห็นว่า จะยกบทบัญญัติดังกล่าวขึ้นมาปรับกับคดีนี้หาได้ไม่ เพราะโจทก์เรียกร้องตามสิทธิของโจทก์ในขณะที่โจทก์ยังเป็นสมาชิกสมาคมจำเลยอยู่โจทก์ไม่ได้ขอให้เพิกถอนมติของสมาคมจำเลยที่ให้โจทก์ขาดจากสมาชิกภาพแม้จะถือว่าโจทก์ขอให้เพิกถอนมติของสมาคมจำเลยไม่ได้เพราะเกินหนึ่งเดือนแล้วมติของสมาคมจำเลยเป็นผลให้จำเลยขาดจากสมาชิกภาพอย่างเร็วที่สุดก็เพียงในวันที่สมาคมจำเลยมีมติ คือวันที่ ๒๑ สิงหาคม ๒๕๑๑ ก่อนนั้นคือวันที่ ๒๐เดือนเดียวกัน ต้องถือว่าโจทก์ยังเป็นสมาชิกอยู่ ภรรยาโจทก์ตายในวันที่ ๒๐นั้นเอง โจทก์ย่อมมีสิทธิที่จะเรียกร้องเงินค่าณาปนกิจจากจำเลยได้
พิพากษายืน
