แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
จำเลยออกเช็คโดยไม่มีวันที่สั่งจ่าย ถือได้ว่าไม่มีวันที่จำเลยกระทำผิด แม้ผู้ทรงโดยชอบด้วยกฎหมายคนหนึ่งคนใดกระทำการโดยสุจริตจะจดวันที่ถูกต้องแท้จริงลงได้ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 910, 989 ก็มีผลแต่เพียงเช็คนั้นมีรายการสมบูรณ์ตามกฎหมายฟ้องร้องบังคับคดีกันได้ในทางแพ่งเท่านั้น หามีผลที่จะลงโทษจำเลยทางอาญาตาม พระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็คพ.ศ. 2497 มาตรา 3(2)(3) ไม่
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องและแก้ฟ้องว่า เมื่อวันที่ 2 ธันวาคม 2513 เวลากลางวัน จำเลยได้ออกเช็คของธนาคารออมสิน สำนักงานใหญ่ เลขที่ เอ.040396 สั่งจ่ายเงิน 6,600 บาท ให้แก่โจทก์เพื่อเป็นการชำระหนี้วันที่ 5 เมษายน 2514 โจทก์ได้ให้คนของโจทก์นำเช็คไปเบิกเงินที่ธนาคารออมสินสำนักงานใหญ่ แต่ทางธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงินตามเช็คดังกล่าว และคืนเช็คนั้นมา โดยทางธนาคารแจ้งว่า “เงินในบัญชีไม่พอจ่าย” ปรากฏตามสำเนาภาพถ่ายเช็คและใบคืนเช็คท้ายฟ้อง ทั้งนี้โดยจำเลยออกเช็คโดยมีเจตนาทุจริต ที่จะไม่ให้มีการใช้เงินตามเช็คออกเช็คโดยไม่มีเงินในบัญชีอันจะพึงใช้เงินแก่โจทก์ได้ หรือออกเช็คสั่งจ่ายเงินมีจำนวนสูงกว่าจำนวนเงินที่มีอยู่ในบัญชี โจทก์ได้ให้ทนายโจทก์มีหนังสือแจ้งให้จำเลยทราบแล้ว จำเลยก็เพิกเฉย เหตุเกิดที่ถนนข้าวสาร สำนักงานทนายโจทก์ ตำบลตลาดยอด อำเภอพระนคร ขอให้ลงโทษตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พ.ศ. 2497 มาตรา 3
ศาลชั้นต้นไต่สวนมูลฟ้อง และสั่งว่าคดีโจทก์มีมูล
จำเลยให้การปฏิเสธ
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วฟังว่า จำเลยออกเช็คโดยจำเลยไม่มีเงินในบัญชีอันจะพึงใช้เงินแก่โจทก์ และจำเลยออกเช็คสั่งจ่ายเงินมีจำนวนสูงกว่าเงินที่มีอยู่ในบัญชี พิพากษาว่าจำเลยมีความผิดตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พ.ศ. 2497 มาตรา 3 จำคุกจำเลย 2 เดือน
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิจารณาแล้วฟังว่า จำเลยออกเช็คโดยไม่ได้ลงวันที่สั่งจ่าย ถือได้ว่าไม่มีวันที่จำเลยกระทำผิดจำเลยจึงไม่มีความผิดตามที่โจทก์ฟ้อง พิพากษากลับให้ยกฟ้องโจทก์
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาได้ตรวจสำนวนประชุมปรึกษาแล้ว ข้อเท็จจริงที่คู่ความนำสืบรับกันฟังได้ว่า เดิมโจทก์ได้ฟ้องจำเลยเป็นคดีอาญาฐานออกเช็คสั่งจ่ายเงิน 8,600 บาท เพื่อชำระหนี้เงินกู้ โดยเจตนาจะไม่ให้มีการใช้เงินตามเช็คนั้นและฉ้อโกงโจทก์ ต่อมาโจทก์จำเลยประนีประนอมกันได้ โดยจำเลยชำระเงินให้โจทก์ 2,000 บาท และจำเลยออกเช็คธนาคารออมสิน เลขที่ เอ.040396 สั่งจ่ายเงิน 6,600 บาท โดยมิได้ลงวันที่สั่งจ่ายให้โจทก์ไว้ แล้วโจทก์ได้ถอนฟ้องคดีอาญาดังกล่าว ต่อมาวันที่ 5 เมษายน 2514 โจทก์นำเช็คฉบับนั้นไปขอรับเงินทางธนาคารออมสินได้ปฏิเสธการจ่ายเงิน โดยระบุว่าเงินในบัญชีไม่พอจ่าย ได้ความว่าจำเลยตกลงให้โจทก์นำเช็คไปขึ้นเงินได้ ถ้าจำเลยไม่นำเงินมาชำระภายในวันที่ 30 มีนาคม 2514 ส่วนที่ปรากฏวันสั่งจ่ายในเช็คพิพาทนี้ เจ้าหน้าที่ธนาคารออมสินเป็นผู้ลงวันที่ขณะนำเช็คไปขอรับเงิน
ศาลฎีกาเห็นว่า แม้จะฟังว่าเช็คฉบับนี้ออกให้เพื่อชำระหนี้ แต่ปรากฏว่าจำเลยไม่ได้ลงวันที่สั่งจ่ายเช็คขณะจำเลยออกให้แก่โจทก์ ย่อมถือได้ว่าไม่มีวันที่ผู้ออกเช็คกระทำผิด แม้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 910 ประกอบกับมาตรา 989 จะให้สิทธิผู้ทรงเช็คไว้ว่าถ้าเช็ครายใดมิได้ลงวันที่ออกเช็ค ผู้ทรงโดยชอบด้วยกฎหมายคนหนึ่งคนใดกระทำการโดยสุจริตจะจดวันที่ถูกต้องแท้จริงลงก็ได้นั้น กฎหมายเพียงแต่ให้เช็คฉบับนั้นเป็นเช็คที่มีรายการสมบูรณ์ตามกฎหมายฟ้องร้องบังคับคดีกันได้ในทางแพ่งเท่านั้น หามีผลที่จะลงโทษผู้ออกเช็คในทางอาญาตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พ.ศ. 2497 มาตรา 3(2) (3) ไม่การกระทำของจำเลยจึงไม่เป็นความผิดดังฟ้องทั้งนี้ตามนัยคำพิพากษาฎีกาที่ 89-90/2513 คดีระหว่างนางวัจนา สาตมาลี โจทก์ นางไซฮั้วหรืออร แซ่ลี้หรือแซ่ลิ้มหรือรักษ์ขิตวัน จำเลย
พิพากษายืน
