แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เมื่อผู้รับประกันภัยทราบมูลอันควรจะบอกล้างแต่มิได้บอกล้างภายใน 1 เดือน ท่านว่าสัญญานั้นคงเป็นอันสมบูรณ์อยู่ความรับผิดของตัวการตัวแทนต่อบุคคลภายนอก บริษัทรับประกันภัยในต่างประเทศตั้งตัวแทนในกรุงสยามบรรดากิจการทั้งหลายของผู้รับประกันก็ติดต่อกับตัวแทนทั้งสิ้นต้องถือว่าตัวแทนนั้นเป็นเสมือนบริษัทรับประกัน ในกรุงสยามแลการบอกล้างสัญญา ซึ่งเป็นโมฆียะตาม ม.865 อยู่ในอำนาจตัวแทนซึ่งตัวการต้องรับผิด
ย่อยาว
ได้ความว่าสามีโจทก์ประกันชีวิตร์ไว้ต่อบริษัทจำเลยเป็นจำนวนเงิน ๑๐,๐๐๐ บาท ต่อมาสามีโจทก์ตาย โจทก์จึงฟ้องเรียกเงินค่าประกันชีวิตร์จากจำเลยจำเลยต่อสู้ว่าสัญญาเป็นโมฆียะเพราะในขณะทำสัญญาสามีโจทก์รู้แล้วแต่ละเว้นเสียไม่เผยความจริงว่าตนเป็นโรคซึ่งอาจจูงใจให้จำเลยบอกปัดไม่ทำสัญญาและจำเลยได้ใช้สิทธิบอกล้างโดยชอบแล้ว เรื่องหนี้ผู้แทนโจทก์ส่งมรณะบัตร์กรมธรรม์ประกันภัยพร้องด้วยรายงานมรณะกรรมไปยับงห้างบีกริมซึ่งเป็นผู้จัดการแผนกประกันชีวิตร์ของจำเลยในประเทศสยามแล้ว ๒ เดือนเศษ ห้างบีกริมจึงปฏิเสธสัญญาไม่ยอมชำระเงินให้โจทก์
ศาลเดิมแลศาลอุทธรณ์พิพากษาต้องกันว่าจำเลยไม่ได้บอกล้างภายใน ๑ เดือนนับแต่วันที่จำเลยทราบมูลอันจะบอกล้างได้จึงให้จำเลยใช้เงินแก่โจทก์
จำเลยฎีกาว่า (๑) ศาลล่างไม่ชอบทีจะยกข้ออายุความขึ้นตัดสินเพราะมิได้เกิดขึ้นระวางพิจารณาคดีที่ศาลแพ่ง (๒) กำหนด ๑ เดือนศาลล่างนับแต่เวลาห้างบีกริมทราบมูลไม่ประกันภัยทราบมูล
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่าตามฎีกาข้อ (๑) จำเลยได้เถียงว่าได้บอกล้างความรับผิดในกำหนดขึ้นแล้วแต่ในชั้นศาลแพ่ง เนื่องจากข้อต่อสู้ของจำเลยนั้นเอง ส่วนฎีกาข้อ (๒)นั้นศาลฎีกาเห็นว่า บริษัท อ. จำเลยมีตัวแทนคือห้างบีกริมสำหรับทำกิจการของบริษัทในกรุงสยาม แลในใบไว้ความก็ใส่ว่าห้างบีกริมเป็นเยเนราลเอเยนต์ คำว่า เอเยนตก็คือตัวแทนนั่งเอง ที่จำเลยเถียงว่าห้างบีกริมเป็นแต่ผู้แทน (เร๊พฟริเซนเททิฟ) จึงฟังไม่ได้ แลกิจการทั้งหลายสามีโจทก์ก็ได้ติดต่อกับห้างบีกริมทั้งสิ้น ต้องถือว่าห้างบีกริมเป็นเสมือนบริษัทรับประกันภัยในกิจธุระทั้งหลายอันเกี่ยวกับบริษัทซึ่งม่ในกรุงสยาม แลตามนัยแห่งประมวลแพ่ง ฯ ม.๘๒๐ เห็นว่าเมื่อตัวแทนทำหรือละเว้นสิ่งทั้งหลายภายในขอบอำนาจแห่งตัวแทนย่อมผูกพันตัวการ เรื่องนี้การบอกล้างอยู่ในขอบอำนาจของห้างบีกริมในฐานะเป็นตัวแทนแต่ตัวแทนละเลยมิได้ใช้สิทธิบอกล้างภายในกำหนดเดือนหนึ่งนับแต่วันทราบมูลอันจะบอกล้างได้ บริษัทรับประกันจำเลยต้องรับผิด ส่วนปัญหาที่ว่าควรจะเป็นตัวการหรือตัวแทนเป็นผู้บอกล้างเห็นว่าเมื่อการบอกล้างอยู่ในอำนาจแห่งตัวแทนแล้ว ห้างบีกริมซึ่งเป็นตัวแทนไม่บอกล้างในกำหนดสัญญาจึงยังบริบูรณ์อยู่ ให้ยกฎีกาจำเลย
