แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
หมิ่นประมาทเจ้าพนักงานผู้กระทำการตามหน้าที่นั้น แม้จะหมิ่นประมาทในเวลาลับหลังก็มีผิด พ.ร.บ.ปกครองท้องที่ พ.ศ.2457 ม.28 ข้อ 5 การที่กำนันสั่งผู้ใหญ่บ้านให้จับจำเลย และผู้ใหญ่บ้านใช้ให้ลูกบ้านไปตามจำเลยนั้น เรียกว่าผู้ใหญ่บ้านทำการตามหน้าที่อันชอบด้วยกฎหมาย
วิธีพิจารณาอาญาการที่จะลงโทษที่รอการลงอาญาไว้แก่จำเลยนั้นโทษครั้งหลังต้องเปนโทษจำคุกด้วย การเพิ่มโทษตาม ม.72 จะเพิ่มได้ต่อเมื่อจำเลยได้รับโทษครั้งก่อนและพ้นโทษมาแล้ว
ย่อยาว
ได้ความว่ากำนันใช้ให้ ย. ผู้ใหญ่บ้านไปตามจับจำเลยเรื่องหมิ่นประมาทและบุกรุกที่ อ. บ.ใช้ให้ ป. ไปตามจำเลยอีกต่อหนึ่ง จำเลยกล่าวว่า “ผู้ใหญ่บ้านหมา ๆ เย็ดแม่” ดังนี้ มีปัญหาว่า
(๑) จำเลยจะมีผิดฐานหมิ่นประมาทเจ้าพนักงานซึ่งการะทำการตามหน้าที่อันชอบด้วยกฎหมายหรือไม่และ (๒) การที่จำเลยกล่าวคำหยาบด่าผู้ใหญ่บ้านลับหลังจะมีผิดตาม ม.๑๑๖ หรือไม่
ศาลล่างทั้ง ๒ ตัดสินให้ยกฟ้องโจทก์
ศาลฎีกาเห็นว่า (๑) การที่ บ.ผู้ใหญ่บ้านได้รับคำสั่งกำนันให้จับจำเลย และ บ.ใช้ให้ ป. ไปตามจำเลยนั้น เรียกว่า บ. ได้ทำการตามหน้าที่อันชอบด้วยกฎหมายตาม พรบ ปกครองท้องที่ พ.ศ.๒๔๕๗ ม.๒๘ ข้อ ๕ (๒) ตาม ม.๑๑๖ มิได้บัญญัติว่าต้องหมิ่นประมาทต่อหน้าเจ้าพนักงานเท่านั้นจึงจะมีผิด แม้จะหมิ่นประมาทลับหลังก็ต้องมีผิดด้วย เพราะถ้ากฎหมายไม่ลงโทษผู้หมิ่นประมาทเจ้าพนักงานในเวลาลับหลังแล้ว ก็จะเปนการบำรุงความแข็งกระด้างให้เกิดในหมู่ประชาชน เปนเหตุให้ราษฎรไม่มีความเคารพต่อเจ้าพนักงานจึงตัดสินกลับศาลล่างให้ปรับจำเลย ๑๕ บาทตาม ม.๑๑๖
ส่วนข้อที่โจทก์ขอให้เพิ่มโทษจำเลยด้วยนั้นปรากฏว่าในคดีก่อนศาลตัดสินให้รอการลงอาญาจำเลยไว้ บัดนี้จำเลยทำผิดขึ้นอีกภายในเวลาที่รอการลงอาญา และคดีนี้ศาลตัดสินให้ปรับอย่างเดียวดังนี้ ตาม ม.๔๒ มีความหมายถึงโทษครั้งหลังว่าต้องเปนโทษถึงจำคุกด้วย เพราะมีคำว่าให้เอาอาญาทั้ง ๒ ครั้งบวกกัน เมื่อความผิดของจำเลยครั้งหลังไม่ถึงจำคุก ก็ยกเอาโทษที่รอไว้มาลงแก่จำเลยไม่ได้ ทั้งจะเพิ่มโทษก็ไม่ได้อีก เพราะการเพิ่มโทษตามาตรานี้ต้องอาศัยหลักดังกล่าวมาแล้วด้วย ส่วนการเพิ่มโทษตาม ม.๗๒ นั้น ควรเพิ่มต่อเมื่อผู้ทำผิดได้รับโทษครั้งก่อนและพ้นโทษไปแล้ว คดีนี้จึงเพิ่มโทษจำคุกตาม ม.๗๒ ไม่ได้ จึงให้ยกคำขอโจทก์ข้อนี้เสีย
เห็นว่าเรื่องเพิ่มโทษนั้นตามมาตรา ๔๒ น่าจะเพิ่มได้ เพราะเมื่อพ้น ๔ ปีแล้ว ก็ให้ยกโทษที่รอเสียทีเดียว เทียบฎีกา+ ซึ่งเปนบทบังคับให้เพิ่มทีเดียว ไม่ใช่อยู่ในดุลยพินิจของศาล
เมื่อได้วินิจฉัยว่า ม.๔๒ ตอน ๒ ใช้ได้ต่อเมื่อโทษครั้งหลังเป็นโทษ+ก็เป็น+เพิ่มโทษตาม ม.๔๒ + ฎีกาที่ ๗๙๕/๖๙ โทษครั้งหลังเป็นโทษจำคุก จึง+เพิ่ม ตาม ม.๔๒
