แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ที่ดินที่ตกอยู่ในภาระจำนองหลายราย เมื่อมีการบังคับจำนองตามภาระจำนองรายแรกแล้ว ย่อมหยุดจากภาระจำนองรายหลัง ๆ ไปทั้งหมด. เมื่อราคาที่ดินขายได้ พอแก่การชำระหนี้จำนองรายแรกเท่านั้น และไม่เหลือเงินอีกผู้รับจำนองรายหลังย่อมไม่มีโอกาสได้รับชำระหน.ี้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่าเป็นผู้รับจำนองที่ดินและตึกของนางนุ่มไว้เป็นเงิน ๓๐๐๐ บาท ที่รายนี้ถูกขายทอดตลาดโดยการบังคับจำนองของผู้รับจำนองคนอื่น จำเลยเป็นผู้รับซื้อได้ แต่ยังติดภาระจำนองของโจทก์อยู่ขอให้ใช้เงินตามสัญญาจำนอง จำเลยให้การว่าได้ซื้อทรัพย์รายนี้จากการขายทอดตลาดตามคำสั่งศาล สัญญาจำนองได้ระงับไปแล้วไม่ต้องรับผิด ศาลชั้นต้นพิพากษาว่าโจทก์มีสิทธิได้รับชำระหนี้จากที่รายนี้ จึงพิพากษาให้จำเลยชำระหนี้ปลดการจำนองรายนี้หรือมิฉะนั้นให้นำออกขายทอดตลาด หากได้เงินเกินราคาที่จำเลยรับซื้อให้เอาชำระหนี้โจทก์
โจทก์ จำเลยต่างอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับให้ยกฟ้องโจทก์
โจทก์ฎีกา ศาลฎีกาเห็นว่าคดีนี้การจำนองรายแรกได้ถูกบังคับชำระหนี้โดยการขายทอดตลาดไป ซึ่งจำเลยเป็นผู้ซื้อได้ การขายย่อมเด็ดขาดปราศจากภาระจำนอง ตามที่กฎหมายอนุญาตให้มีการจำนองได้หลายครั้งสำหรับที่รายเดียวนั้น เป็นหน้าที่ของผู้รับจำนองรายหลังๆ จะต้องพิเคราะห์ดูว่าราคาที่ดินเมื่อหักชำระหนี้จำนองรายแรกแล้วยังคงพอชำระหนี้รายของตนหรือไม่ ที่รายนี้เมื่อขายได้ก็ไม่พอชำระหนี้ผู้จำนองคนแรกเสียแล้ว โจทก์จึงไม่มีสิทธิได้ชำระหนี้อีกต่อไปถ้าหากในการขายได้เงินเกินแก่หนี้จำนองรายแรก โจทก์ก็มีโอกาสได้รับชำระหนี้ด้วยตามลำดับ การที่โจทก์ไม่ได้รับชำระหนี้รายนี้เป็นโดยความผิดของโจทก์เองที่คำนวณราคาที่ดินผิดพลาดเมื่อรับจำนอง และจะมาเอาจากจำเลยก็ไม่ได้ จึงพิพากษายืน
