แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
บิดาจะเอาที่ดินของบุตร์ไปทำสัญญาขายหรือทำสัญญาจะขาย โดยไม่รับอนุญาตจากศาลไม่ได้
ในกรณีผิดสัญญาซื้อขายผู้ซื้ออ้างว่าจะต้องเสียเบี้ยปรับในการไปทำสัญญาขายให้ผู้อื่นและตนขาดกำไรนั้น ถือว่าเป็นค่าเสียหายพิเศษตาม ป.ม. แพ่งฯ ม.222 วรรค 2 ผู้ขายต้องคาดเห็นความเสียหายนั้นจึงจะต้องรับผิด
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า ร.ต.อ.น้อยโดยส่วนตัวและผู้แทนโดยชอบธรรมของ ด.ช.โกศล บุตร์ ได้ทำสัญญาขายที่ดินของ ด.ช.โกศล และที่ดินของ ร.ต.อ.น้อยพร้อมด้วยของอื่นให้แก่โจทก์ราคา ๓๕๐๐ บาทวางมัดจำ ๕๐๐ บาท จำเลยไม่ยอมขาย ขอให้ศาลบังคับ ถ้าไม่สามารถบังคับได้ให้คืนมัดจำและใช้ค่าเสียหายโจทก์ ๑๕๐๐ บาท
จำเลยต่อสู้หลาบประการและว่าทีดินตามตราจองเลขที่ ๒๕ เป็นของ ด.ช.โกศล จำเลย
ศาลชั้นต้นเห็นว่า ร.ต.อ.น้อยจำเลยมีอำนาจทำสัญญาแทน ด.ช.โกศล โดย ด.ช.โกศลไม่จำต้องปฤกษาด้วยเพราะเป็นแต่สัญญาเสนอขายหรือคำมั่นว่าจะขาย ไม่มีวัตถุประสงค์ต้องห้ามตามกฎหมายแต่จะบังคับให้จำเลยขายทรัพย์ตามสัญญาไม่ได้ เพราะทรัพย์บางอย่างเป็นของ ด.ช.โกศล ๆ ไม่สมัครใจจะขาย พิพากษาให้ ร.ต.อ.น้อยส่วนตัวและในฐานะผู้แทน ด.ช.โกศลคืนมัดจำและใช้ค่าเสียหายโจทก์ ๑๕๐๐ บาท
จำเลยอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์เห็นว่า ร.ต.อ.น้อยทำสัญญาจะขายที่ดินตราจองของด.ช.โกศลโดยไม่ได้รับอนุญาตจากศาล ด.ช.โกศลไม่ต้องรับผิดตามสัญญานั้น ร.ต.อ.น้อยต้องรับผิดตามสัญญานั้นแต่ผู้เดียว และค่าเสียหายก็ไม่ถึง ๑๕๐๐ บาท พิพากษาแก้ให้ ร.ต.อ.น้อยผู้เดียวใช้ค่าเสียหายโจทก์เพียง ๘๐๐ บาท ฝ่าย ด.ช.โกศลยกฟ้อง
โจทก์ฎีกา ศาลฎีกาเห็นว่า ป.ม.แพ่งฯ ม.๑๕๔๖ (๑) ห้ามบิดาทำนิติกรรมขายอสังหาริมทรัพย์ของบุตร์เว้นแต่จะได้รับอนุญาตจากศาลและคำว่า “ขาย” ตามมาตรานี้ต้องรวมถึงนิติกรรม “จะขาย” ด้วยเพราะถ้าไม่เช่นนั้นแล้ว ถ้ายอมให้ทำสัญญา “จะขาย” ได้โดยไม่ต้องรับอนุญาตจากศาล ถ้าศาลไม่อนุญาตให้ขายเด็กก็จะต้องใช้ค่าสินใหมทดแทนแก่ผู้ชื่อ ส่วนเรื่องค่าเสียหายโจทก์ว่าได้ทำสัญญาจะขายทรัพย์พิพาทให้นายเส็ง ๕๐๐๐ บาท ถ้าขายไม่ได้ก็ต้องใช้เบี้ยปรับให้นายเส็ง ๑๕๐๐ บาทถ้าขายได้+ได้กำไร ๑๕๐๐ บาทจำเลยต้องรับผิดในเงินจำนวนนี้ ศาลฎีกาเห็นว่าคดีนี้ไม่ปรากฎว่าค่าเสียหายพิเศษนี้อยู่ในความคาดเห็นล่วงหน้าของจำเลยขณะจำเลยทำสัญญา จำเลยไม่ต้องรับผิดตาม ป.ม.แพ่ง ฯ ม.๒๒๒ วรรค ๒ แท้จริงราคาที่พิพาทไม่ถึง ๕๐๐๐ บาท โจทก์คงเสียหายจริงเพียง ๘๐๐ บาท พิพากษายืน
