แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
โจทก์ฟ้องขอให้ศาลพิพากษาให้จำเลยยินยอมให้โจทก์วางท่อระบายน้ำในที่ดินของจำเลยซึ่งตกเป็นทางจำเป็น โดยโจทก์ยอมใช้ค่าทดแทนให้ 30,000 บาท จำเลยให้การว่า โจทก์ไม่มีสิทธิที่จะวางท่อระบายน้ำผ่าน แต่หากศาลเห็นว่าจะต้องวางท่อระบายน้ำผ่านก็ขอให้โจทก์ใช้เงินค่าทดแทนแก่จำเลย 5,000,000 บาทการที่ศาลชั้นต้นกำหนดประเด็นว่า โจทก์จะใช้สิทธิวางท่อระบายน้ำในที่ดินของจำเลยตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1352ได้หรือไม่เพียงใดนั้น ย่อมรวมถึงประเด็นเรื่องค่าทดแทนอยู่ในตัวเพราะโจทก์จะใช้สิทธิดังกล่าวได้หรือไม่เพียงใดจะต้องพิจารณาถึงค่าทดแทนที่โจทก์เสนอด้วย การที่ศาลอุทธรณ์กำหนดให้โจทก์ใช้ค่าทดแทนแก่จำเลย 50,000 บาท จึงไม่เป็นการวินิจฉัยนอกฟ้องหรือนอกประเด็น
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินโฉนดเลขที่ 11282ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของที่ดินจำเลย โดยมีที่ดินของบุคคลอื่นคั่นอยู่ 1 แปลง ทางทิศตะวันออกของที่ดินทั้งสามแปลงมีการทำถนนผ่านไปสู่ถนนซอยวัดสังข์กระจาย โดยโจทก์ จำเลยและประชาชนบริเวณดังกล่าวใช้เป็นเส้นทางเข้าออกสู่ถนนซอยวัดสังข์กระจายเป็นเวลากว่า 20 ปี ต่อมาศาลฎีกามีคำพิพากษาว่าที่ดินที่เป็นถนนดังกล่าวกว้างประมาณ 5 เมตร ยาวตลอดเนื้อที่ดินของจำเลยประมาณ 31 เมตรเป็นทางจำเป็น และบริเวณทางจำเป็นดังกล่าวเดิมได้มีการวางท่อระบายน้ำเชื่อมต่อกับท่อระบายน้ำถนนซอยวัดสังข์กระจายเพื่อระบายน้ำฝน และน้ำทิ้งที่ประชาชนในบริเวณดังกล่าวใช้โดยระบายลงสู่ท่อถนนของทางจำเป็นไปออกยังท่อระบายน้ำริมถนนซอยวัดสังข์กระจาย ต่อมาเมื่อปลายปี 2537ท่อระบายน้ำบริเวณทางจำเป็นในที่ดินของจำเลยดังกล่าวแตกทำให้ไม่สามารถระบายน้ำออกสู่ท่อระบายน้ำถนนซอยวัดสังข์กระจายได้โจทก์จึงติดต่อจำเลยเพื่อขอซ่อมแซมเปลี่ยนท่อระบายน้ำที่แตกชำรุดเพื่อให้น้ำเสียไหลออกสู่ถนนซอยวัดสังข์กระจาย และออกสู่ท่อระบายน้ำถนนอิสรภาพ แต่จำเลยไม่ยอมให้โจทก์ซ่อมท่อระบายน้ำดังกล่าวขอให้จำเลยยอมให้โจทก์วางท่อระบายน้ำคอนกรีตเสริมเหล็กขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 50 เซนติเมตร ยาวตลอดแนวที่ดินของจำเลยตามเส้นสีเขียว ตามแผนที่สังเขปเอกสารท้ายคำฟ้องหมายเลข 4 ในที่ดินของจำเลยโฉนดเลขที่ 11284 ตำบลวัดท่าพระ (เกาะท่าพระ) อำเภอบางกอกใหญ่ จังหวัดนครหลวงกรุงเทพธนบุรี (ธนบุรี) ให้จำเลยรับเงินจำนวน 30,000 บาท เป็นค่าทดแทนในการที่จำเลยยินยอมให้โจทก์วางท่อระบายน้ำดังกล่าว หากจำเลยไม่ตกลงให้ถือเอาคำพิพากษาของศาลแทนการแสดงเจตนา
จำเลยให้การว่า ค่าทดแทนที่โจทก์เสนอมานั้นต่ำเกินไปหากมีการวางท่อระบายน้ำผ่านทางจำเป็นบนที่ดินจำเลยแล้วจะทำให้จำเลยได้รับความเสียหายมากกว่า 5,000,000 บาทบริเวณที่โจทก์อ้างว่าได้รับความเดือดร้อนนั้น หากเหตุการณ์ปกติกรณีที่ไม่มีฝนตกลงมาอย่างมากน้ำก็จะไม่ท่วมขัง และไม่ไหลเข้าท่วมบ้านโจทก์เพราะที่ดินของโจทก์และข้างเคียงสูงกว่าถนนทางจำเป็นและโจทก์ไม่มีความจำเป็นที่จะต้องวางท่อกว้างถึง50 เซนติเมตร แต่สามารถใช้ท่อขนาดกว้าง 20 เซนติเมตรก็พอต่อการระบายน้ำแล้ว ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยอนุญาตให้โจทก์วางท่อระบายน้ำคอนกรีตเสริมเหล็ก (ใช้วิธีฝังใต้ดิน) ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง50 เซนติเมตร ยาวตลอดแนวที่ดินของจำเลย (เฉพาะที่เป็นทางจำเป็น)ตามเส้นสีเขียวตามแผนที่สังเขปเอกสารท้ายคำฟ้องหมายเลข 4 (จ.4)ในที่ดินของจำเลยโฉนดเลขที่ 11288 ตำบลวัดท่าพระ (เกาะท่าพระ)อำเภอบางกอกใหญ่ จังหวัดนครหลวงกรุงเทพธนบุรี (ธนบุรี) ให้จำเลยรับเงินจากโจทก์จำนวน 50,000 บาท เพื่อเป็นค่าทดแทนในการที่จำเลยยินยอมให้โจทก์วางท่อระบายน้ำคอนกรีตเสริมเหล็กผ่านที่ดินของจำเลยหากจำเลยไม่ปฏิบัติตามให้ถือเอาคำพิพากษาแทนการแสดงเจตนาของจำเลย
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ปัญหาต่อไปที่จำเลยฎีกาว่า เรื่อง ค่าทดแทนศาลชั้นต้นไม่ได้กำหนดประเด็นไว้ การที่ศาลอุทธรณ์กำหนดให้โจทก์ชำระค่าทดแทนแก่จำเลย 50,000 บาท จึงเป็นการวินิจฉัยนอกคำฟ้องนั้น เห็นว่า คดีนี้โจทก์บรรยายฟ้องขอให้ศาลพิพากษาให้จำเลยยินยอมให้โจทก์วางท่อระบายน้ำในที่ดินของจำเลยซึ่งตกเป็นทางจำเป็น โดยโจทก์ยอมใช้ค่าทดแทนให้เป็นเงิน 30,000 บาท จำเลยให้การโต้แย้งว่า โจทก์ไม่มีสิทธิที่จะวางท่อระบายน้ำผ่านที่ดินของจำเลย แต่หากศาลเห็นว่าจำเป็นที่โจทก์จะต้องวางท่อระบายน้ำผ่านที่ดินของจำเลยก็ขอให้โจทก์ใช้เงินค่าทดแทนแก่จำเลย 5,000,000 บาท การที่ศาลชั้นต้นกำหนดประเด็นว่า โจทก์จะใช้สิทธิวางท่อระบายน้ำในที่ดินของจำเลยตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1352 ได้หรือไม่เพียงใดนั้นย่อมรวมถึงประเด็นเรื่องค่าทดแทนอยู่ในตัว เพราะโจทก์จะใช้สิทธิดังกล่าวได้หรือไม่เพียงใดจะต้องพิจารณาถึงค่าทดแทนที่โจทก์เสนอด้วยคำวินิจฉัยของศาลอุทธรณ์จึงไม่เป็นการวินิจฉัยนอกฟ้องหรือนอกประเด็นแต่อย่างใด”
พิพากษายืน
