แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ย่อสั้น
โจทก์ซึ่งเป็นสมาชิกสหกรณ์นัดหมายให้มีการประชุมใหญ่วิสามัญแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินการใหม่แทนคณะเดิม ซึ่งโจทก์มีอำนาจกระทำได้ตามข้อบังคับ มิใช่เป็นการแสดงตน เป็นปฏิปักษ์ต่อสหกรณ์หรือกระทำการอันเป็นเหตุให้เห็นว่าไม่ซื่อ ตรงหรือทำให้เสื่อมเสียชื่อ เสียงหรือประโยชน์ของสหกรณ์ การที่จำเลยกับพวกยกเหตุดังกล่าวเป็นข้ออ้างให้โจทก์ออกจากสมาชิก จึงเป็นการละเมิดต่อสิทธิของโจทก์.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ที่ 1 ถึงที่ 3 เป็นสมาชิกของสหกรณ์จำเลยที่ 1 ได้ประกอบการขนส่งเดินรถรับจ้างในนามของจำเลยที่ 1 ในเส้นทางที่จำเลยที่ 1 ได้รับสัมปทานจากคณะกรรมการขนส่งจังหวัดอุบลราชธานีเมื่อวันที่ 7 กันยายน 2526 จำเลยที่ 2 ในฐานะผู้จัดการของจำเลยที่1 มีหนังสือแจ้งต่อโจทก์ทั้งสามว่า คณะกรรมการดำเนินการของจำเลยที่1 ประกอบด้วยจำเลยที่ 2 ถึงที่ 13 มีมติเป็นเอกฉันท์เมื่อวันที่ 6กันยายน 2526 ให้โจทก์ทั้งสามขาดจากการเป็นสมาชิกของจำเลยที่ 1ซึ่งเป็นการสั่งให้โจทก์ทั้งสามขาดจากการเป็นสมาชิกโดยไม่ได้แจ้งให้ทราบว่าโจทก์ทั้งสามกระทำผิดข้อบังคับของจำเลยที่ 1 อย่างไรมติดังกล่าวจึงไม่ชอบด้วยระเบียบข้อบังคับของจำเลยที่ 1 จำเลยที่ 2ถึง 13 ไม่มีอำนาจกระทำได้ เป็นการใช้อำนาจในตำแหน่งกลั่นแกล้งโจทก์ให้ได้รับความเสียหายประกอบการขนส่งตามปกติไม่ได้ ขอให้พิพากษาว่ามติดังกล่าวไม่ชอบด้วยข้อบังคับของจำเลยที่ 1 ให้เพิกถอนมติดังกล่าวและให้จำเลยที่ 1 เพิกถอนคำสั่งที่ให้โจทก์ทั้งสามขาดจากการเป็นสมาชิกของจำเลยที่ 1 และทำให้โจทก์ทั้งสามกลับเข้าสู่ฐานะเดิมและให้มีสิทธิประกอบการขนส่งตามสภาพเดิม
จำเลยที่ 1 ถึง 9 และที่ 11 ถึง 13 ให้การว่า เมื่อวันที่ 6กันยายน 2526 คณะกรรมการดำเนินการของจำเลยที่ 1 มีมติเป็นเอกฉันท์ให้โจทก์ทั้งสามพ้นจากการเป็นสมาชิกของจำเลยที่ 1 เพราะโจทก์ทั้งสามกระทำความผิด แสดงตนเป็นปฏิปักษ์และไม่ซื้อตรงต่อจำเลยที่ 1 ทำให้จำเลยที่ 1 เสื่อมเสียชื่อเสียงหรือประโยชน์ สร้างปัญหาก่อให้เกิดความปั่นป่วนความแตกแยกในหมู่สมาชิก และเอาใจใส่ฝ่ายตรงกันข้ามกับจำเลยที่ 1 ซึ่งเป็นการปฏิบัติไม่ถูกต้องตามข้อบังคับ จำเลยมีมติดังกล่าวตามอำนาจหน้าที่และข้อบังคับของจำเลยที่ 1 โจทก์ทั้งสามไม่มีอำนาจฟ้องเพราะยังไม่ได้อุทธรณ์คัดค้านมติดังกล่าวต่อที่ประชุมใหญ่ ขอให้ยกฟ้อง
ระหว่างการพิจารณาของศาลชั้นต้น โจทก์ทั้งสามขอถอนฟ้องคดีเฉพาะจำเลยที่ 10 ศาลชั้นต้นอนุญาต และจำหน่ายคดีเฉพาะจำเลยที่ 10
ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า โจทก์ทั้งสามมีอำนาจฟ้อง แต่มติของจำเลยตามฟ้องถูกต้องตามขั้นตอนและชอบด้วยข้อบังคับของจำเลยที่ 1 พิพากษายกฟ้อง
โจทก์ทั้งสามอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้เพิกถอนมติของคณะกรรมการดำเนินการในการประชุมเมื่อวันที่ 6 กันยายน 2526 โจทก์ทั้งสามยังคงมีสภาพเป็นสมาชิกของสหกรณ์รถยนต์บริการอุบลราชธานี จำกัด จำเลยที่ 1เหมือนเดิม ไม่จำต้องบังคับให้จำเลยที่ 1 เพิกถอนคำสั่งให้โจทก์ทั้งสามขาดจากการเป็นสมาชิกของจำเลยที่ 1 เพื่อให้โจทก์ทั้งสามกลับคืนสู่ฐานะเดิม ให้ยกคำขอนี้
จำเลยที่ 1 จำเลยที่ 2 ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “การที่โจทก์ทั้งสามนัดหมายให้มีการประชุมกันในหมู่สมาชิกเพื่อเข้าชื่อกันเรียกร้องให้มีการประชุมใหญ่วิสามัญแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินการใหม่แทนคณะเดิมนั้น โจทก์ทั้งสามมีอำนาจกระทำได้ตามข้อบังคับเอกสารหมาย จ.4 ข้อ 38 วรรคสอง มิใช่เป็นการแสดงตนเป็นปฏิปักษ์ต่อสหกรณ์หรือกระทำการอันเป็นเหตุให้เห็นว่าไม่ซื่อตรงหรือทำให้เสื่อมเสียชื่อเสียงหรือประโยชน์ของสหกรณ์ตามข้อบังคับข้อ 11(7) (8) ดังที่จำเลยที่ 1 ที่ 2 กับพวกยกขี้นเป็นข้ออ้างในการให้โจทก์ทั้งสามออกจากการเป็นสมาชิก การกระทำของจำเลยที่ 1 ที่ 2 กับพวกตามฟ้องโจทก์จึงเป็นการละเมิดต่อสิทธิของโจทก์ทั้งสาม”
พิพากษายืน.
