แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ปากกาลูกลื่นยี่ห้อโบโซ่ที่เจ้าหน้าที่ของกรมศุลกากรจำเลยยึดเป็นส่วนหนึ่งของปากกาลูกลื่นที่โจทก์ประกอบขึ้นจากชิ้นส่วนปากกาลูกลื่นที่โจทก์สั่งเข้ามาและเสียภาษีถูกต้องตามกฎหมายแล้ว มิใช่เป็นสินค้าที่นำเข้าโดยยังมิได้เสียภาษี เจ้าหน้าที่ของจำเลยจึงไม่มีอำนาจยึด และจำเลยจะไม่คืนปากกาลูกลื่นดังกล่าวให้โจทก์โดยอ้างว่าตกเป็นของแผ่นดินแล้ว ตามพระราชบัญญัติศุลกากร พ.ศ.2469 มาตรา 24 แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติศุลกากร (ฉบับที่12) พ.ศ.2497 มาตรา 3 หาได้ไม่ เพราะกรณีไม่ต้องด้วยบทบัญญัติดังกล่าว
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นผู้นำเข้าและจำหน่ายปากกาลูกลื่นยี่ห้อโบโซ่มาตั้งแต่ พ.ศ. 2514 เมื่อวันที่ 6 มกราคม 2522 เจ้าหน้าที่ด่านศุลกากรประจำด่านศุลกากรชุมพร จังหวัดชุมพร ซึ่งเป็นข้าราชการในสังกัดจำเลย ได้จับกุมสินค้าปากกาลูกลื่นของโจทก์ 6 กล่องจำนวน 1,445 โหล กล่าวหาว่าเป็นสินค้าที่ลักลอบนำเข้ามาในราชอาณาจักรไทยโดยมิได้เสียภาษี ความจริงปากกาลูกลื่นดังกล่าวเป็นส่วนหนึ่งของสินค้าที่โจทก์สั่งซื้อจากต่างประเทศโดยสั่งซื้อเป็นชิ้นส่วนของปากกาลูกลื่นเข้ามา ชำระภาษีศุลกากรถูกต้องแล้ว นำมาประกอบเป็นปากกาลูกลื่นสำเร็จรูปจำหน่ายในประเทศไทย เฉพาะที่เจ้าหน้าที่ยึดไว้นั้นโจทก์ส่งไปให้ลูกค้าที่จังหวัดระนองแล้วลูกค้าส่งคืนโจทก์ มิใช่เป็นสินค้าที่ยังไม่ได้เสียภาษีอากรขาเข้าแต่อย่างใด โจทก์ขอคืนจากจำเลย จำเลยมีหนังสือแจ้งให้โจทก์ทราบว่าโจทก์ไม่ยื่นคำขอคืนภายใน 30 วันนับแต่วันยึด สินค้าปากกาลูกลื่นจึงตกเป็นของแผ่นดินตามมาตรา 24 แห่งพระราชบัญญัติศุลกากร พ.ศ. 2469 แก้ไขเพิ่มเติมโดยมาตรา 3 แห่งพระราชบัญญัติศุลกากร (ฉบับที่ 12) พ.ศ. 2497จึงไม่อาจคืนได้ การที่เจ้าหน้าที่ของจำเลยยึดสินค้าปากกาลูกลื่นของโจทก์ จึงเป็นการกระทำละเมิดทำให้โจทก์ได้รับความเสียหายขอให้พิพากษายกเลิกคำสั่งของจำเลย ให้จำเลยส่งปากกาลูกลื่นยี่ห้อโบโซ่ 1,445 โหลคืนโจทก์ หากส่งคืนไม่ได้ก็ให้ใช้ราคาเป็นเงิน33,470 บาท พร้อมด้วยดอกเบี้ยร้อยละเจ็ดครึ่งต่อปีในต้นเงิน32,555 บาท นับถัดจากวันฟ้องเป็นต้นไปจนกว่าจะชำระเงินเสร็จ
จำเลยให้การว่า โจทก์จะเป็นนิติบุคคลประเภทบริษัทจำกัดหรือไม่ จำเลยไม่ทราบ ไม่รับรอง โจทก์ไม่ใช่ผู้นำเข้าและจำหน่ายสินค้าปากกาลูกลื่นยี่ห้อโบโซ่ในประเทศไทยแต่ผู้เดียว สินค้าปากกาลูกลื่นที่เจ้าหน้าที่ของจำเลยยึดไว้เมื่อวันที่ 6 มกราคม 2522 ไม่ใช่ของโจทก์ ไม่ใช่สินค้าที่ประกอบขึ้นจากชิ้นส่วนของปากกาลูกลื่นซึ่งโจทก์สั่งมาจากต่างประเทศ แล้วส่งไปให้ลูกค้าของโจทก์ที่จังหวัดระนอง แต่เป็นสินค้าที่ผลิตจากต่างประเทศ มีผู้ลักลอบนำเข้ามาโดยไม่ผ่านด่านศุลกากรยังไม่ได้เสียภาษีศุลกากรตามกฎหมายจึงเป็นของอันพึงต้องริบตามพระราชบัญญัติศุลกากร พ.ศ. 2469ขณะเจ้าหน้าที่ของจำเลยยึดไม่ปรากฏว่ามีผู้ใดเป็นเจ้าของจนกระทั่งวันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2522 จึงมีผู้อ้างว่าเป็นตัวแทนของโจทก์ยื่นคำร้องขอรับของกลางคืน จำเลยไม่อาจคืนให้ได้เพราะยื่นคำร้องขอเมื่อพ้น 30 วันนับแต่วันยึด ตกเป็นของแผ่นดินตามกฎหมายแล้วเจ้าหน้าที่ของจำเลยไม่ได้กระทำละเมิดต่อโจทก์ โจทก์ไม่ได้รับความเสียหายตามฟ้อง หากจะต้องคืนหรือใช้ราคาก็ใช้ไม่เกินราคาที่ได้จากการขายทอดตลาดสินค้าดังกล่าว ขอให้พิพากษายกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วพิพากษายกฟ้องโจทก์
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้จำเลยส่งมอบปากกาลูกลื่นโบโซ่จำนวน 1,445 โหลคืนโจทก์ หากคืนไม่ได้ก็ให้ใช้ราคาเป็นเงิน32,555 บาทพร้อมด้วยดอกเบี้ย
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาฟังข้อเท็จจริงว่า โจทก์สั่งซื้อชิ้นส่วนปากกาลูกลื่นซึ่งมีเครื่องหมายการค้า “U.S.A. BOZO” เข้ามาประกอบเป็นปากกาลูกลื่นสำเร็จรูปส่งออกจำหน่ายภายในประเทศ ปากกาที่ถูกยึดเป็นปากกาที่โจทก์ส่งไปให้ร้านย่งเซี้ยงลูกค้าของโจทก์ที่จังหวัดระนองแล้วร้านย่งเซี้ยงส่งคืนเป็นปากกาลูกลื่นส่วนหนึ่งของปากกาลูกลื่นที่โจทก์ได้ประกอบขึ้นจากชิ้นส่วนปากกาลูกลื่นที่สั่งเข้ามาและเสียภาษีถูกต้องตามกฎหมายแล้ว และวินิจฉัยว่า เมื่อฟังไม่ได้ว่าปากกาลูกลื่นดังกล่าวเป็นสินค้าที่นำเข้าโดยยังมิได้เสียภาษีเจ้าหน้าที่ของจำเลยก็ไม่มีอำนาจยึด จำเลยจะไม่คืนปากกาลูกลื่นให้โจทก์โดยอ้างว่าตกเป็นของแผ่นดินแล้ว ตามพระราชบัญญัติศุลกากร พ.ศ. 2469 มาตรา 24 แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติศุลกากร (ฉบับที่ 12) พ.ศ. 2497 มาตรา 3 หาได้ไม่ เพราะกรณีไม่ต้องด้วยบทบัญญัติดังกล่าว ที่ศาลอุทธรณ์พิพากษาให้จำเลยคืนปากกาลูกลื่นยี่ห้อโบโซ่แก่โจทก์ หากคืนไม่ได้ให้ใช้ราคาพร้อมด้วยดอกเบี้ยนั้น ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วย
พิพากษายืน
