แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แต่งตั้งเจ้าหน้าที่และเจ้าพนักงานตรวจบัตร ฉบับลงวันที่ 11 มกราคม 2526 ออกตามพระราชบัญญัติ บัตรประจำตัวประชาชน พ.ศ. 2505 ข้อ 1 ซึ่งใช้บังคับขณะเกิดเหตุกำหนดให้นายอำเภอ ปลัดอำเภอผู้เป็นหัวหน้าประจำกิ่งอำเภอ หัวหน้าเขตหรือผู้รักษาราชการแทน ปลัดอำเภอ หรือเจ้าพนักงานปกครอง เป็นพนักงานเจ้าหน้าที่เฉพาะในอำเภอ กิ่งอำเภอหรือเขตนั้น ๆ ปรากฏว่า ฉ. มิใช่นายอำเภอหรือปลัดอำเภอผู้เป็นหัวหน้าประจำกิ่งอำเภอ หรือปลัดอำเภอตามประกาศดังกล่าว ทั้งโจทก์บรรยายฟ้องเพียงว่า ฉ.เป็นเจ้าหน้าที่อำเภอเขมราฐ ทำหน้าที่เสมียนปกครองและเป็นผู้ช่วยงานปลัดอำเภอ หาได้บรรยายว่าเป็นเจ้าพนักงานปกครองไม่ ฉ.จึงมิใช่พนักงานเจ้าหน้าที่ตามพระราชบัญญัติ บัตรประจำตัวประชาชน พ.ศ. 2526
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 91, 137, 148, 157, 162, 267 พระราชบัญญัติบัตรประจำตัวประชาชน พ.ศ. 2526 มาตรา 14 ริบของกลาง จำเลยที่ 2 ให้การปฏิเสธศาลชั้นต้นสั่งให้โจทก์ฟ้องจำเลยที่ 2 เป็นคดีใหม่ ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า จำเลยที่ 1 มีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 137,267, 91 ให้ลงโทษตามมาตรา 267 อันเป็นบทหนักที่สุด ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 90 จำคุกจำเลยที่ 1 มีกำหนด 6 เดือน รับสารภาพลดโทษให้กึ่งหนึ่งตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 78 คงจำคุก 3 เดือนของกลางริบโจทก์อุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “มีปัญหาตามฎีกาของโจทก์เพียงว่าการกระทำของจำเลยที่ 1 เป็นความผิดตามพระราชบัญญัติบัตรประจำตัวประชาชน พ.ศ. 2526 มาตรา 14 หรือไม่ พิเคราะห์แล้ว คดีนี้จำเลยที่ 1 ให้การรับสารภาพ ข้อเท็จจริงฟังได้ว่า จำเลยที่ 1ซึ่งไม่มีสัญชาติไทยได้ยื่นคำขอมีบัตรประจำตัวประชาชนต่อนายฉลาด ประชุมแดง เจ้าหน้าที่อำเภอเขมราฐ ทำหน้าที่เสมียนปกครองและเป็นผู้ช่วยงานปลัดอำเภอเพื่อบันทึกรายละเอียดในคำขอทำบัตรประจำตัวประชาชนให้ โดยจำเลยที่ 1 แจ้งว่าตนถือสัญชาติไทย และแสดงหลักฐานสำเนาทะเบียนบ้านฉบับที่ได้รับมาจากจำเลยที่ 2 เป็นเหตุให้นายฉลาด ประชุมแดง จดข้อความอันเป็นเท็จตามที่จำเลยที่ 1 แจ้งลงในบันทึกคำให้การขอทำบัตรกรณีบัตรหายหรือไม่ขอมีบัตรภายในกำหนด เห็นว่า พระราชบัญญัติบัตรประจำตัวประชาชน พ.ศ. 2526 มาตรา 23 บัญญัติให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยมีอำนาจแต่งตั้งเจ้าพนักงานออกบัตร เจ้าพนักงานตรวจบัตรและพนักงานเจ้าหน้าที่ และมาตรา 20 บัญญัติว่าให้บรรดาประกาศที่ออกตามพระราชบัญญัติ บัตรประจำตัวประชาชน พ.ศ. 2505 ซึ่งใช้บังคับอยู่คงใช้ได้ต่อไปจนกว่าจะได้มีประกาศที่ออกตามพระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ ดังนี้ ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แต่งตั้งพนักงานเจ้าหน้าที่และเจ้าพนักงานตรวจบัตร ฉบับลงวันที่ 11มกราคม 2526 ออกตามพระราชบัญญัติบัตรประจำตัวประชาชน พ.ศ. 2505ข้อ 1 ซึ่งกำหนดให้นายอำเภอ ปลัดอำเภอ ผู้เป็นหัวหน้าประจำกิ่งอำเภอ หัวหน้าเขตหรือผู้รักษาราชการแทน ปลัดอำเภอ หรือเจ้าพนักงานปกครอง เป็นพนักงานเจ้าหน้าที่เฉพาะในอำเภอ กิ่งอำเภอ หรือเขตนั้น ๆ จึงยังคงใช้บังคับในขณะเกิดเหตุ ปรากฏว่านายฉลาด ประชุมแดงมิใช่นายอำเภอหรือปลัดอำเภอผู้เป็นหัวหน้าประจำกิ่งอำเภอหรือปลัดอำเภอ ตามประกาศดังกล่าว ทั้งโจทก์บรรยายฟ้องเพียงว่านายฉลาด ประชุมแดง เป็นเจ้าหน้าที่อำเภอเขมราฐ ทำหน้าที่เสมียนปกครองและเป็นผู้ช่วยงานปลัดอำเภอหาได้บรรยายว่าเป็นเจ้าพนักงานปกครองไม่ นายฉลาด ประชุมแดง จึงมิใช่พนักงานเจ้าหน้าที่ตามพระราชบัญญัติบัตรประจำตัวประชาชน พ.ศ. 2526ที่โจทก์ฎีกาว่า แม้นายฉลาดเป็นเสมียนปกครองแต่ก็เป็นเจ้าหน้าที่ปกครอง 1 (ทำหน้าที่ช่างภาพอำเภอ) เป็นผู้ช่วยปลัดอำเภอซึ่งเป็นหัวหน้ามีหน้าที่เกี่ยวกับบัตรประจำตัวประชาชนทั้งหมด เป็นข้อเท็จจริงที่โจทก์มิได้บรรยายมาในฟ้อง ไม่อาจรับฟังมาเพื่อวินิจฉัยปัญหาข้อกฎหมายได้ ที่จำเลยที่ 1 ยื่นคำขอมีบัตรประจำตัวประชาชนโดยแจ้งข้อความอันเป็นเท็จแก่นายฉลาด ประชุมแดงซึ่งมิใช่พนักงานเจ้าหน้าที่ตามพระราชบัญญัติบัตรประจำตัวประชาชนพ.ศ. 2526 ดังกล่าวแล้วการกระทำของจำเลยจึงไม่เป็นความผิดตามพระราชบัญญัติบัตรประจำตัวประชาชน พ.ศ. 2526 มาตรา 14ศาลอุทธรณ์พิพากษาชอบแล้ว ฎีกาโจทก์ฟังไม่ขึ้น”
พิพากษายืน
