แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เมื่อทำสัญญาเช่าซื้อรถพิพาทแล้ว จำเลยเอารถมาใช้รับส่งเด็กนักเรียนของจำเลย ได้เขียนเครื่องหมายอักษรย่อชื่อโรงเรียนไว้ที่กระจกท้ายรถตลอดมา จนเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ไปยึดเอามา แต่ที่กระจกหน้ารถมีกระดาษวงกลมของนายทะเบียนยานพาหนะระบุชื่อผู้เป็นเจ้าของรถ และทะเบียนรถมีอยู่ที่กองทะเบียนยานพาหนะก็ลงว่าผู้ร้องเป็นเจ้าของรถ ดังนี้ แม้รถจะอยู่ในความครอบครองหรืออำนาจสั่งการในธุรกิจของจำเลยด้วยความยินยอมของผู้ร้อง ตามพฤติการณ์ยังไม่ทำให้เห็นว่าจำเลยเป็นเจ้าของรถ เพราะป้ายทะเบียนวงกลมของนายทะเบียนยานพาหนะยังแสดงให้ประจักษ์แก่คนทั้งหลายว่าผู้ร้องเป็นเจ้าของรถ ส่วนตราอักษรชื่อย่อของโรงเรียนเขียนไว้ที่กระจกด้านหลังรถก็เป็นเพียงแสดงให้รู้ว่าเป็นรถรับส่งนักเรียนโรงเรียนใดเท่านั้น ไม่ได้ระบุว่าโรงเรียนเป็นเจ้าของรถ แม้ที่รถมีทั้งป้ายวงกลมของกองทะเบียนและตราอักษรย่อชื่อโรงเรียนดังกล่าวอยู่ด้วย ผู้เห็นจะต้องเข้าใจว่าผู้ร้องเป็นเจ้าของรถมากกว่าจะคิดว่าโรงเรียนเป็นเจ้าของ และที่ผู้ร้องเป็นเจ้าของรถอันแท้จริง ยอมให้รถอยู่ในความครอบครองใช้สอยของจำเลย ก็เกิดจากสัญญาเช่าซื้อ พฤติการณ์ดังกล่าวย่อมไม่ทำให้เห็นว่าจำเลยผู้ล้มละลายเป็นเจ้าของรถพิพาท อันจะทำให้รถพิพาทตกเป็นทรัพย์สินในกองล้มละลายอันอาจแบ่งแก่เจ้าหนี้ได้ตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483 มาตรา 109 (3)
ย่อยาว
ศาลพิพากษาให้จำเลยล้มละลายแล้ว ระหว่างพิทักษ์ทรัพย์จำเลยชั่วคราว เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ได้ยึดรถยนต์ดัทสัน เลขทะเบียน ก.ท.ว. ๑๐๔๑๕ พร้อมยางในยางนอก ผู้ร้องร้องว่ารถยนต์และยางเป็นของผู้ร้องให้จำเลยเช่าซื้อมา ขณะยึดจำเลยผิดนัดไม่ชำระค่าเช่าซื้อกรรมสิทธิ์ยังเป็นของผู้ร้องตามสัญญาเช่าซื้อ ถ้าผู้เช่าซื้อผิดนัดสัญญาให้ถือว่าสัญญาเลิกกัน ขอให้ถอนการยึด
เจ้าหนี้ผู้เป็นโจทก์คัดค้าน เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์สอบสวนแล้วมีคำสั่งให้ยกคำร้อง ผู้ร้องจึงยื่นคำร้องต่อศาลขอให้มีคำสั่งตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. ๒๔๘๓ มาตรา ๑๕๘
เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ให้การว่า ผู้ร้องได้มอบรถยนต์ไว้ในความครอบครองของจำเลยที่ ๑ จำเลยที่ ๑ เก็บไว้ที่โรงเรียนซึ่งจำเลยที่ ๑ เป็นเจ้าของใช้รถยนต์รับส่งนักเรียน กระจกด้านหลังรถมีชื่อโรงเรียนติดอยู่ บุคคลภายนอกย่อมเห็นและเข้าใจว่าจำเลยที่ ๑ เป็นเจ้าของหรืออยู่ในอำนาจสั่งการของจำเลยที่ ๑ เป็นเจ้าของหรืออยู่ในอำนาจสั่งการของจำเลยที่ ๑ ผู้ร้องปล่อยรถให้อยู่ในความครอบครองของจำเลยที่ ๑ รถยนต์ตกเป็นทรัพย์สินในกองล้มละลายอันอาจแบ่งแก่เจ้าหนี้ได้ตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. ๒๔๘๓ มาตรา ๑๐๙ (๓)
ศาลชั้นต้นสั่งให้ปล่อยทรัพย์ที่ยึดคืนผู้ร้อง
เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ฎีกา
ทางพิจารณาได้ความว่า จำเลยที่ ๑ เป็นเจ้าของโรงเรียนพงษ์สุภัทร เมื่อวันที่ ๑๔ พฤษภาคม ๒๕๐๘ จำเลยที่ ๑ เช่าซื้อรถยนต์พิพาทจากบริษัทผู้ร้องได้ชำระเงินในวันทำสัญญา ๑๒,๐๐๐ บาท ที่เหลือจะต้องชำระต่อไปเป็นงวด ๒๐ งวด ๆ ละ ๒,๐๐๐ บาทต่อเดือน แต่จำเลยที่ ๑ ไม่เคยชำระเงินตามงวดให้แก่ผู้ร้องเลย เมื่อทำสัญญาเช่าซื้อแล้วจำเลยที่ ๑ ได้เอารถมาใช้รับส่งเด็กนักเรียนโรงเรียนพงษ์สุภัทรของจำเลยที่ ๑ และได้เขียนเครื่องหมายอักษรย่อ พ.ส.ภ. ชื่อย่อของโรงเรียนไว้ที่กระจกท้ายรถตลอดมาจนกระทั่งเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ไปยึดเอามา แต่ที่กระจกหน้ารถมีกระดาษวงกลมของนายทะเบียนยานพาหนะระบุชื่อเป็นเจ้าของรถ กระดาษวงกลมของกองทะเบียนยานพาหนะนี้ระบุชื่อบริษัท ผู้ร้องเป็นเจ้าของรถ และทะเบียนรถมีอยู่ที่กองทะเบียนยานพาหนะก็ลงว่าบริษัทผู้ร้องเป็นเจ้าของรถคันนี้ ศาลฎีกาเห็นว่า แม้รถยนต์จะอยู่ในความครอบครองหรืออำนาจสั่งการในธุรกิจของจำเลยที่ ๑ ด้วยความยินยอมของผู้ร้องผู้เป็นเจ้าของรถอันแท้จริง แต่ตามพฤติการณ์ก็ยังไม่ทำให้เห็นว่าจำเลยที่ ๑ เป็นเจ้าของรถ เพราะป้ายทะเบียนวงกลมของนายทะเบียนยานพาหนะยังแสดงให้ประจักษ์แก่คนทั้งหลายว่าผู้ร้องเป็นเจ้าของรถ แม้ทะเบียนรถยนต์จะเป็นเพียงหลักฐานแสดงการเสียภาษี ไม่ใช่หลักฐานแสดงกรรมสิทธิ์ก็ตาม แต่ทะเบียนรถยนต์ก็เป็นสิ่งแสดงให้คนทั้งหลายรู้ในเบื้องต้นว่าใครควรจะเป็นเจ้าของรถ
ส่วนตราอักษรชื่อย่อของโรงเรียนพงษ์สุภัทรเขียนไว้ที่กระจกด้านหลังรถ ก็เป็นเพียงแสดงให้รู้ว่าเป็นรถรับส่งนักเรียนโรงเรียนใดเท่านั้น ไม่ได้ระบุไว้เลยว่าโรงเรียนเป็นเจ้าของรถ แม้ที่รถมีทั้งป้ายวงกลมของกองทะเบียนและตราอักษรย่อชื่อโรงเรียนดังกล่าวอยู่ด้วยกัน ก็เชื่อว่าผู้เห็นจะต้องเข้าใจว่าผู้ร้องเป็นเจ้าของรถมากกว่าจะคิดว่าโรงเรียนเป็นเจ้าของ และที่ผู้ร้องผู้เป็นเจ้าของแท้จริงยอมให้รถอยู่ในความครอบครองใช้สอยของจำเลยที่ ๑ ก็เกิดจากสัญญาเช่าซื้อ
พฤติการณ์ดังกล่าวย่อมไม่ทำให้เห็นว่าจำเลยที่ ๑ ผู้ล้มละลายเป็นเจ้าของรถยนต์คันพิพาท
พิพากษายืน
