แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ฟ้องอ้างว่าจำเลยเป็นตัวแทนซื้อที่ดินให้ตนขอให้บังคับจำเลยโอนที่รายนั้นแก่ตน จำเลยปฏิเสธต่อสู้ว่าจำเลยซื้อของจำเลยเองกับตัดฟ้องว่าการตั้งตัวแทนไปซื้อที่ดินไม่มีหลักฐานเป็นหนังสือ จะฟ้องร้องให้บังคับคดีไม่ได้และคู่ความท้าเอาแพ้ชนะกันด้วยข้อตัดฟ้องข้อเดียวศาลวินิจฉัยว่าการตั้งตัวแทนไปประมูลซื้อที่ดินที่ขายทอดตลาดไม่ต้องมีหลักฐานเป็นหนังสือจึงพิพากษาให้จำเลยโอนที่ให้โจทก์ ดังนี้หาใช่เป็นคำพิพากษาที่วินิจฉัยถึงกรรมสิทธิแห่งที่รายพิพาทเป็นคูณแก่โจทก์ไม่ ฉะนั้นโจทก์จะอาศัยคำพิพากษานั้นไปใช้ยันบุคคลภายนอกตาม ป.ม.วิ.แพ่งมาตรา 145 วรรค 2 (2) ไม่ได้
ย่อยาว
คดีนี้ เนื่องมาจากคดีเดิมนายก๊วนฟ้องนางตาขอแบ่งมรดก ในที่สุดได้มีการบังคับคดีขายทรัพย์ทอดตลาด นายนิลประดับสุขทนายนายก๊วนเข้าประมูลซื้อที่ได้ที่ดินพิพาท แล้วเลยขายให้โจทก์ในคดีนี้ ภายหลังกลับบิดพริ้วไม่ไปทำสัญญาซื้อขายและโอนโฉนดให้โจทก์โจทก์จึงฟ้องนายนิลปรากฎตามคดีแดงที่ ๑๕/๒๔๙๑ ศาลพิพากษาให้นายนิลโอนขายที่รายนี้ให้โจทก์ตามสัญญา ถ้าไม่สามารถโอนขายให้ได้ ก็ให้คืนเงิน คดีถึงที่สุด
ฝ่ายนายก๊วนจำเลยในคดีนี้ ก็ฟ้องนายนิลบ้างตามคดีแดงที่ ๑๘/๒๔๙๐ อ้างว่านายนิลเป็นตัวแทนซื้อที่รายนี้ให้นายก๊วน ขอให้ศาลบังคับนายนิลโอนที่รายนี้ให้นายก๊วน นายนิลปฏิเสธต่อสู้ว่านายนิลซื้อของนายนิลเอง และตัดฟ้องว่าการตั้งตัวแทนไปซื้อที่ดินไม่มีหลักฐานเป็นหนังสือจะฟ้องร้องบังคับคดีไม่ได้ คดีนั้นคู่ความท้าเอาแพ้ชนะกันด้วยข้อตัดฟ้องของนายนิลข้อเดียว ศาลเดิมศาลอุทธรณ์วินิจฉัยต้องกันว่า ตั้งตัวแทนไประมูลซื้อที่ดินที่ขายทอดตลาด ไม่ต้องมีหลักฐานเป็นหนังสือ พิพากษาให้นายนิลโอนขายที่รายนี้ให้นายก๊วน คดีถึงที่สุดเหมือนกัน
นายพูโจทก์จึงฟ้องนายก๊วนเป็นจำเลยในคดีนี้กล่าวว่า ความจริงนายนิลไม่ได้เป็นตัวแทนซื้อที่รายนี้ให้นายก๊วน คำพิพากษาของศาลในคดีแดงที่ ๑๘/๒๔๙๐ ไม่ผูกมัดโจทก์ ขอให้ศาลพิพากษาแสดงว่าโจทก์มีกรรมสิทธิในที่รายนี้ดีกว่านายก๊วน และขอให้สั่งโอนที่รายนี้ให้โจทก์ตามคำพิพากษา
นายก๊วนต่อสู้ว่านายนิลเป็นตัวแทนซื้อที่รายนี้ให้นายก๊วน
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้ว ฟังข้อเท็จจริงว่านายนิลไม่ได้เป็นตัวแทนจำเลยในการซื้อที่รายนี้และคำพิพากษาคดีแดงที่ ๑๘/๒๔๙๐ ศาลไม่ได้วินิจฉัยข้อเท็จจริง จึงไม่ผูกมัดโจทก์ พิพากษาให้โจทก์ชนะคดี
จำเลยอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาเห็นพ้องกับศาลล่างว่า ข้อเท็จจริงฟังไม่ได้ว่านายก๊วนให้นายนิลเป็นตัวแทนไปประมูลซื้อที่รายนี้ และตามคำพิพากษาในคดีแดงที่ ๑๘/๒๔๙๐ ก็มีคำวินิจฉัยแต่เพียงว่า การตั้งตัวแทนไปประมูลซื้อที่ดินขายทอดตลาด ไม่ต้องมีหนังสือเป็นหลักฐานเท่านั้น หาใช่เป็นคำพิพากษาที่วินิจฉัยถึงกรรมสิทธิแห่งที่รายพิพาท เป็นคุณแก่จำเลยไม่+จึงไม่มีทางจะอาศัยคำพิพากษานั้นมาใช้ยันแก่โจทก์ในคดีนี้+ บุคคลภายนอกตาม ป.ม.วิ.แพ่งมาตรา ๑๔๕ วรรค ๒ จำเลยไม่มีสิทธิในที่รายนี้ดีกว่าโจทก์
จึงพิพากษายืน
