แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ประเด็นเรื่องฟ้องซ้ำเป็นเรื่องเกี่ยวกับอำนาจฟ้องของโจทก์ จึงเป็นข้อกฎหมายเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชนแม้จำเลยไม่ได้ให้การต่อสู้ไว้ศาลก็ยกขึ้นวินิจฉัยได้
แม้คู่ความในคดีนี้กับคดีก่อนเป็นคู่ความเดียวกันทรัพย์ที่พิพาทเป็นที่นาแปลงเดียวกัน แต่คดีก่อนมีประเด็นวินิจฉัยว่า โจทก์จำเลยในคดีก่อนใครเป็นผู้มีสิทธิครอบครองนาพิพาท ซึ่งศาลพิพากษาว่าโจทก์ในคดีก่อนมีเพียงสิทธิยึดนาพิพาทในฐานะประกันหนี้เงินกู้เท่านั้น จำเลยในคดีก่อนจึงเป็นโจทก์ฟ้องคดีนี้ว่าจำเลยในคดีนี้ได้รับชำระหนี้เงินกู้แล้วไม่มีสิทธิยึดนาพิพาท ต้องคืนให้โจทก์ ประเด็นวินิจฉัยคดีนี้จึงมีว่าจำเลยต้องคืนนาพิพาทเพราะได้รับชำระหนี้เงินกู้แล้วหรือไม่ ประเด็นวินิจฉัยคดีทั้งสองจึงมิได้อาศัยเหตุอย่างเดียวกันฟ้องโจทก์คดีนี้จึงไม่เป็นฟ้องซ้ำ
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นบุตรนางโดง นางโดงมีที่นา 1 แปลงเมื่อนางโดงถึงแก่กรรมที่นาเป็นมรดกตกได้แก่โจทก์ จำเลยฟ้องโจทก์ว่าที่นาแปลงดังกล่าวเป็นของจำเลยให้ขับไล่โจทก์ โจทก์ต่อสู้คดีศาลพิพากษาว่า จำเลยมีสิทธิยึดนาพิพาทเพื่อเอาประกันหนี้เงินกู้ที่บิดาจำเลยให้มารดาโจทก์กู้ ให้โจทก์ออกจากนาพิพาทตามคดีหมายเลขแดงที่ 177/2520 ของศาลจังหวัดสกลนคร ต่อมาจำเลยยื่นคำร้องต่อศาลให้บังคับโจทก์ออกจากนาพิพาท โจทก์ได้วางเงินเพื่อชำระหนี้เงินกู้ที่มารดาโจทก์กู้บิดาจำเลยรวมทั้งดอกเบี้ย ศาลจึงไม่บังคับโจทก์ให้ออกจากนาพิพาท จำเลยอุทธรณ์คำสั่งศาลอุทธรณ์พิพากษายืน จำเลยฎีกา ศาลฎีกาพิพากษาว่า โจทก์ไม่ฟ้องแย้งจำเลย ถ้าโจทก์ต้องการนาพิพาทคืนให้ฟ้องภายใน2 เดือน จำเลยได้รับเงินที่โจทก์วางไว้ต่อศาลแล้ว ถือว่าจำเลยได้รับชำระหนี้ครบถ้วนแล้ว จำเลยไม่มีสิทธิยึดนาพิพาทของโจทก์โจทก์ขอนาพิพาทคืน จำเลยไม่ยอมคืน ขอให้บังคับจำเลยคืนนาพิพาทให้โจทก์
จำเลยให้การว่า มารดาโจทก์เอานาพิพาทจำนำบิดาจำเลยไว้แล้วไม่ไถ่คืนภายในกำหนด บิดาจำเลยและจำเลยครอบครองติดต่อมาเกินกว่า 10 ปี จึงได้สิทธิครอบครอง เมื่อจำเลยฟ้องขับไล่โจทก์ออกจากนาพิพาทและเรียกค่าเสียหาย ศาลพิพากษาว่าจำเลยมีสิทธิยึดหน่วงนาพิพาท จำเลยจึงขอให้ศาลบังคับคดี โจทก์วางต้นเงินและดอกเบี้ยต่อศาลแต่จำเลยไม่รับเพราะไม่ได้ฟ้องให้ชำระเงินขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า ผลแห่งคดีหมายเลขแดงที่ 177/2520ของศาลจังหวัดสกลนครซึ่งถึงที่สุดแล้วได้ความว่านาพิพาทไม่ใช่ของจำเลย แต่เป็นของมารดาโจทก์มอบให้บิดาจำเลยทำกินต่างดอกเบี้ย แม้จำเลยครอบครองอยู่ก็เป็นการครอบครองเพื่อทำกินต่างดอกเบี้ย โจทก์ฟ้องคดีนี้ภายในระยะเวลาที่ศาลฎีกากำหนดจำเลยรับเงินกู้และดอกเบี้ยที่โจทก์วางต่อศาลแล้วจึงไม่มีสิทธิยึดหน่วงต่อไป พิพากษาให้จำเลยคืนนาพิพาทแก่โจทก์
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยปัญหาข้อกฎหมายว่า จำเลยฎีกาว่าฟ้องโจทก์คดีนี้เป็นฟ้องซ้ำกับคดีหมายเลขแดงที่ 177/2520ของศาลจังหวัดสกลนคร แม้ประเด็นดังกล่าวจำเลยไม่ได้ให้การต่อสู้ไว้ แต่เป็นข้อกฎหมายเกี่ยวกับอำนาจฟ้องของโจทก์จึงเป็นข้อกฎหมายเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชนศาลอาจยกขึ้นวินิจฉัยได้
แม้คู่ความในคดีนี้กับคดีหมายเลขแดงที่ 177/2520ของศาลจังหวัดสกลนครเป็นคู่ความเดียวกัน ทรัพย์ที่พิพาทเป็นที่นาแปลงเดียวกัน แต่คดีดังกล่าวมีประเด็นวินิจฉัยว่าโจทก์จำเลยในคดีดังกล่าวใครเป็นผู้มีสิทธิครอบครองนาพิพาทซึ่งศาลพิพากษาว่าโจทก์ในคดีดังกล่าวมีเพียงสิทธิยึดนาพิพาทในฐานะประกันหนี้เงินกู้เท่านั้น จำเลยในคดีดังกล่าวจึงเป็นโจทก์ฟ้องเป็นคดีนี้ว่าเป็นทายาทผู้รับมรดกนาพิพาท จำเลยในคดีนี้ได้รับชำระหนี้เงินกู้แล้ว จึงไม่มีสิทธิยึดนาพิพาท ต้องคืนให้โจทก์ประเด็นวินิจฉัยคดีนี้จึงมีว่า จำเลยต้องคืนนาพิพาทเพราะได้รับชำระหนี้เงินกู้แล้วหรือไม่ ประเด็นวินิจฉัยคดีทั้งสองจึงมิได้อาศัยเหตุอย่างเดียวกัน ฟ้องโจทก์คดีนี้จึงไม่เป็นฟ้องซ้ำกับคดีหมายเลขแดงที่ 177/2520 ของศาลจังหวัดสกลนครตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 148 วรรคแรก
พิพากษายืน
