แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ความระงับสิ้นไปแห่งสัญญาจำนองมี 6 กรณี ตามที่บัญญัติไว้ในป.พ.พ. มาตรา 744 โจทก์บรรยายฟ้องว่าโจทก์ได้ทำหนังสือขอไถ่ถอนจำนองไปจำเลย แต่จำเลยไม่ยอมรับข้อเสนอจนพ้นกำหนด 1 เดือน จำเลยไม่นำคดีฟ้องต่อศาลเพื่อขายทอดตลาดทรัพย์สินที่จำนอง การที่จำเลยไม่ฟ้องคดี แม้จะถือเท่ากับว่าจำเลยสนองรับคำเสนอขอไถ่ถอนจำนองของโจทก์โดยปริยายตามมาตรา 739,741 แล้วก็ตาม แต่จำนองจะระงับไปโดยเหตุการไถ่ถอนนี้ก็ต่อเมื่อโจทก์ใช้เงินแก่จำเลยตามจำนวนที่โจทก์เสนอจะใช้เท่ากับจำนวนเงินที่จดทะเบียนจำนองพร้อมดอกเบี้ยหรือโจทก์ได้นำเงินจำนวนดังกล่าวไปวางทรัพย์ ณ สำนักงานวางทรัพย์แล้ว ซึ่งฟ้องโจทก์ก็หาได้ปรากฏถึงสภาพแห่งข้อหาที่ถือว่าเป็นสาระสำคัญเช่นว่านี้ไม่เหตุตามคำฟ้องของโจทก์มิใช่กรณีใดกรณีหนึ่งซึ่งจะถือว่าสัญญาจำนองระงับไปดังที่กฎหมายบัญญัติไว้ โจทก์จึงไม่มีสิทธิที่จะขอให้บังคับจำเลยจดทะเบียนระงับจำนอง.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์เป็นผู้มีสิทธิครอบครองและรับโอนสิทธิครอบครองที่ดินตาม น.ส.3 ที่พิพาท โดยโจทก์ได้จดทะเบียนสิทธิครอบครองแล้ว แต่เจ้าของเดิมได้ใช้กลฉ้อฉลนำไปจำนองไว้แก่จำเลยที่ 1 ทำให้โจทก์ต้องรับโอนสิทธิครอบครองที่ดินโดยมีจำนองติดมาด้วยโจทก์ได้ทำหนังสือขอไถ่จำนองไปถึงจำเลยที่ 1 แล้ว โดยโจทก์ได้เตรียมเงินไว้พร้อมหากจำเลยที่ 1 ตอบรับคำเสนอ แต่จำเลยที่ 1ไม่รับข้อเสนอ ดังนั้นเมื่อพ้นกำหนด 1 เดือน นับแต่จำเลยที่ 1ได้รับคำเสนอขอไถ่ถอน และจำเลยที่ 1 ไม่ฟ้องคดีต่อศาลขอขายทอดตลาดที่ดินแปลงติดจำนองนี้ โจทก์ถือว่าสัญญาจำนองระงับสิ้นไปโดยผลของกฎหมายแล้ว โจทก์ได้ไปติดต่อขอจดทะเบียนสิทธิระงับจำนองต่อจำเลยที่ 2 ซึ่งเป็นพนักงานเจ้าหน้าที่จดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมแต่จำเลยที่ 2 ไม่ยอมจดทะเบียนให้ จึงขอให้พิพากษาว่าสัญญาจำนองระงับสิ้นไปแล้ว ให้จำเลยที่ 1 ส่งมอบ น.ส.3 ที่พิพาท ให้แก่โจทก์เพื่อโจทก์จะนำไปจดทะเบียนสิทธิระงับจำนอง หากจำเลยที่ 1 ไม่ยอมกระทำให้ถือเอาคำพิพากษาเป็นการแสดงเจตนาแทนจำเลยที่ 1 ให้จำเลยที่ 2 จดทะเบียนสิทธิระงับจำนอง
ศาลชั้นต้นตรวจคำฟ้องแล้ว พิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ภาค 2 พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ปัญหาวินิจฉัยมีว่าตามคำฟ้องของโจทก์ที่บรรยายมานั้นถือได้ว่า สัญญาจำนองระงับไปแล้ว ดังที่โจทก์ฎีกาหรือไม่ เห็นว่า ความระงับสิ้นไปแห่งสัญญาจำนองตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 744 บัญญัติถึงเหตุอันจำนองระงับสิ้นไปไว้ 6 กรณี กล่าวคือ (1) เมื่อหนี้ที่ประกันระงับสิ้นไปด้วยเหตุประการอื่นใดมิใช่เหตุอายุความ (2) เมื่อปลดจำนองให้แก่ผู้จำนองด้วยหนังสือเป็นสำคัญ (3) เมื่อผู้จำนองหลุดพ้น (4) เมื่อถอนจำนอง (5) เมื่อขายทอดตลาดทรัพย์สินซึ่งจำนองตามคำสั่งศาลอันเนื่องมาแต่บังคับจำนองหรือถอนจำนอง (6) เมื่อเอาทรัพย์สินซึ่งจำนองนั้นหลุด
ตามคำฟ้องของโจทก์ปรากฏแต่เพียงว่า โจทก์ได้ทำหนังสือขอไถ่ถอนจำนองไปถึงจำเลยที่ 1 แต่จำเลยที่ 1 ก็ไม่ยอมรับข้อเสนอจนพ้นกำหนด 1 เดือน จำเลยที่ 1 ไม่นำคดีฟ้องต่อศาลเพื่อขายทอดตลาดทรัพย์สินที่จำนอง การที่จำเลยที่ 1 ไม่ฟ้องคดีดังกล่าว แม้จะถือเท่ากับว่าจำเลยที่ 1 สนองรับคำเสนอขอไถ่ถอนจำนองของโจทก์โดยปริยายตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 739, 741 แล้วก็ตาม แต่จำนองจะระงับไปโดยเหตุดังกล่าวนี้ก็ต่อเมื่อโจทก์ใช้เงินแก่จำเลยที่ 1ตามจำนวนที่โจทก์เสนอจะใช้เท่ากับจำนวนเงินที่จดทะเบียนจำนองพร้อมดอกเบี้ย หรือโจทก์ได้นำเงินจำนวนดังกล่าวไปวางทรัพย์ณ สำนักงานวางทรัพย์แล้วซึ่งฟ้องโจทก์ก็หาได้ปรากฏถึงสภาพแห่งข้อหาที่ถือว่าเป็นสาระสำคัญเช่นว่านี้ไม่ เหตุตามคำฟ้องของโจทก์มิใช่กรณีใดกรณีหนึ่งซึ่งจะถือว่าสัญญาจำนองระงับไปดังที่กฎหมายบัญญัติไว้ โจทก์จึงไม่มีสิทธิที่จะขอให้จำเลยที่ 2 จดทะเบียนสิทธิระงับจำนอง และไม่มีอำนาจฟ้องขอให้ศาลสั่งและบังคับจำเลยทั้งสองในทำนองนี้
พิพากษายืน.
