แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
แม้ที่ดินเป็นที่สาธารณสมบัติของแผ่นดินประเภทพลเมืองใช้ร่วมกันอันไม่อยู่ในความรับผิดแห่งการบังคับคดี แต่เมื่อจำเลยเข้าครอบครองหวงกันจากการใช้สอยของบุคคลอื่นแล้ว ในระหว่างราษฎรด้วยกันจำเลยย่อมมีสิทธิดีกว่าผู้อื่น เมื่อจำเลยปลูกไม้ยืนต้นลงในที่ดินที่ครอบครองดังกล่าวและเก็บเกี่ยวดอกผลตลอดมา ดอกผลของไม้ยืนต้นนั้นจึงเป็นของจำเลยอันอยู่ในความรับผิดแห่งการบังคับคดี โจทก์มีสิทธิยึดดอกผลธรรมดาของไม้ยืนต้นดังกล่าวได้
(ประชุมใหญ่ครั้งที่7/2529)
ย่อยาว
คดีสืบเนื่องมาจากเจ้าพนักงานบังคับคดียึดที่ดินพร้อมบ้านขายทอดตลาด ผู้ร้องยื่นคำร้องขอว่าทรัพย์ที่ยึดเป็นของผู้ร้อง ขอให้ปล่อยการยึด ศาลชั้นต้นพิพากษายกคำร้อง ผู้ร้องอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้ให้ปล่อยการยึดเฉพาะที่ดิน คดีถึงที่สุด แล้วโจทก์ยื่นคำร้องว่า เมื่อที่ดินไม่อยู่ในความรับผิดแห่งการบังคับคดี จึงขอให้บังคับคดียึดทรัพย์บนพื้นผิวดินที่จำเลยปลูกสร้างมีต้นยางพารา ต้นมะพร้าว ต้นสะตอ และต้นผลอาสินอื่น ๆ กับอายัดเงินกองทุนสงเคราะห์การทำสวนยางที่จำเลยมีสิทธิได้รับตามบัญชีทรัพย์ท้ายคำร้องเพื่อขายทอดตลาดชำระหนี้โจทก์
ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้ยกคำร้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้เป็นว่า ให้ยึดดอกผลธรรมดาของไม้ยืนต้นตามบัญชีทรัพย์อันดับ ๑ ถึง ๔ ของลูกหนี้ออกขายเพื่อชำระหนี้ตามคำพิพากษา
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาตรวจสำนวนประชุมปรึกษาแล้ว มีปัญหาว่าโจทก์มีสิทธิยึดดอกผลธรรมดาของไม้ยืนต้นตามบัญชีทรัพย์ท้ายคำร้องอันดับ ๑ ถึง ๔ หรือไม่ ได้ความในชั้นนี้ว่า ที่ดินเป็นที่สาธารณะประโยชน์ ทุ่งเลี้ยงสัตว์ทุ่งหวัง จำเลยเป็นผู้ครอบครอง โดยได้แจ้งการครอบครองไว้ด้วย จำเลยเป็นผู้ปลูกไม้ยืนต้นตามบัญชีทรัพย์ท้ายคำร้อง อันดับ ๑ ถึง ๔ ในที่ดินแปลงนี้ และเป็นผู้เก็บเกี่ยวดอกผลจากไม้ยืนต้นดังกล่าวตลอดมา จำเลยฎีกาว่า ทรัพย์อันดับ ๑ ถึง ๔ ตามบัญชีทรัพย์ท้ายคำร้องเป็นไม้ยืนต้นที่จำเลยมีสิทธิเก็บเกี่ยวดอกผล แต่ทรัพย์ดังกล่าวเป็นทรัพย์ส่วนควบของที่ดินซึ่งเป็นของรัฐ จึงต้องตกเป็นของรัฐ โจทก์ขอยึดหรืออายัดการเก็บเกี่ยวดอกผลในต้นอาสิน จึงขัดต่อกฎหมาย เพราะไม่เป็นทรัพย์ที่อยู่ในความรับผิดแห่งการบังคับคดี ศาลฎีกาโดยมติที่ประชุมใหญ่เห็นว่า แม้ที่ดินเป็นที่สาธารณสมบัติของแผ่นดินประเภทพลเมืองใช้ร่วมกัน แต่เมื่อจำเลยเข้าครอบครองหวงกันจากการใช้สอยของบุคคลอื่นแล้วในระหว่างราษฎรด้วยกันจำเลยย่อมมีสิทธิดีกว่าผู้อื่น จำเลยปลูกไม้ยืนต้นตามบัญชีทรัพย์ท้ายคำร้อง อันดับ ๑ ถึง ๔ ลงในที่ดินแปลงนี้และเก็บเกี่ยวดอกผลตลอดมา ดอกผลของไม้ยืนต้นดังกล่าวจึงเป็นของจำเลย อันอยู่ในความรับผิดแห่งการบังคับคดี ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่าโจทก์มีสิทธิยึดดอกผบธรรมดาของไม้ยืนต้นดังกล่าว ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วย ฎีกาจำเลยฟังไม่ขึ้น
พิพากษายืน
