แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยเป็นพนักงานพิสูจน์ มีหน้าที่ในการพิสูจน์การครอบครองที่ดินแล้วกรอกข้อความในแบบบันทึกการสอบสวนสิทธิและพิสูจน์การทำประโยชน์เพื่อออกหนังสือรับรองการทำประโยชน์ เอกสารดังกล่าวจึงอยู่ในความดูแลครอบครองของจำเลยก่อนส่งไปยังศูนย์หรือผู้ควบคุมสายเมื่อเอกสารนี้ถูกปลอมลายมือชื่อของ จ.ผู้มีหน้าที่ปกครองท้องที่และระวังแนวเขต โดยจำเลยมีโอกาสกระทำเองหรือร่วมกับจำเลยอื่นกระทำขึ้น จำเลยจึงมีความผิดฐานปลอมเอกสารโดยอาศัยโอกาสที่ตนมีหน้าที่นั้น
ประมวลกฎหมายที่ดิน มาตรา 58 บัญญัติให้นายอำเภอมีอำนาจแต่งตั้งให้ผู้ซึ่งได้รับการอบรมเป็นเจ้าหน้าที่ออกไปพิสูจน์สอบสวนการทำประโยชน์แทนตนในการเดินสำรวจเพื่อออกหนังสือรับรองการทำประโยชน์. และในการปฏิบัติหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายนั้นให้เจ้าหน้าที่เป็นเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญา จำเลยเป็นผู้ได้รับคำสั่งจากนายอำเภอให้เป็นพนักงานพิสูจน์ มีหน้าที่ในการพิสูจน์สอบสวนการทำประโยชน์ในที่ดิน จึงเป็นเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญา
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยที่ 1 เป็นพนักงานพิสูจน์ จำเลยที่ 2 ที่ 3 เป็นพนักงานวัดระยะ จำเลยทั้งสี่ได้ร่วมกันออกไปสอบสวนสิทธิและพิสูจน์การทำประโยชน์ในที่ดิน โดยจำเลยที่ 4 นำชี้เขตที่ดินว่าเป็นของตน และจำเลยที่ 1ได้กรอกข้อความลงในแบบบันทึกการสอบสวนสิทธิและพิสูจน์การทำประโยชน์เพื่อออกหนังสือรับรองการทำประโยชน์ น.ส.3 ก. อันเป็นเอกสารราชการ และปรากฏว่ามีลายมือชื่อ “จำรูญ ถึงถิ่น” ผู้ใหญ่บ้านท้องที่ลงปลอมไว้ในช่องผู้ปกครองท้องที่ โดยจำเลยทั้งสี่ร่วมกันสนับสนุนรู้เห็นซึ่งกันและกันให้คนใดคนหนึ่งลงลายมือชื่อปลอม จำเลยที่ 1 ที่ 2 และที่ 3 ปลอมเอกสารนั้นโดยอาศัยโอกาสที่ตนมีหน้าที่ และร่วมกันใช้อ้างต่อผู้อื่น ขอให้ลงโทษ
จำเลยทั้งสี่ให้การปฏิเสธ
ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า จำเลยที่ 1 มีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 161 ให้จำคุก ให้ยกฟ้องจำเลยอื่น
จำเลยที่ 1 อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้ให้ยกฟ้องจำเลยที่ 1 ด้วย
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ลายมือชื่อในช่อง “ที่ว่าง” และช่อง “ผู้ปกครองท้องที่”ของนายจำรูญผู้ใหญ่บ้านซึ่งมีหน้าที่ปกครองท้องที่และระวังแนวเขต ในแบบพิมพ์บันทึกการสอบสวนสิทธิและพิสูจน์การทำประโยชน์เพื่อออกหนังสือรับรองการทำประโยชน์ (น.ส.3 ก.) โดยใช้รูปถ่ายทางอากาศ เป็นลายมือชื่อปลอม เนื่องจากจำเลยที่ 1 มีหน้าที่ในการพิสูจน์การครอบครองที่ดินแล้วกรอกรายการต่าง ๆ ในเอกสารดังกล่าว เอกสารจึงอยู่ในความดูแลครอบครองของจำเลยที่ 1 ก่อนส่งไปยังศูนย์หรือผู้ควบคุมสาย เมื่อเอกสารนี้ถูกปลอมลายมือชื่อของนายจำรูญลงไปจำเลยที่ 1 ย่อมมีโอกาสกระทำเองหรือร่วมกับจำเลยอื่นกระทำขึ้น จำเลยที่ 1ย่อมมีความผิดฐานปลอมเอกสารโดยอาศัยโอกาสที่ตนมีหน้าที่นั้นในประการที่น่าจะก่อให้เกิดความเสียหายแก่นายจำรูญ
ตามประมวลกฎหมายที่ดิน มาตรา 58 วรรค 4 และ 5 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 96 ลงวันที่ 29 กุมภาพันธ์ 2515 บัญญัติไว้ใจความว่า ในการเดินสำรวจพิสูจน์สอบสวนการทำประโยชน์เพื่อออกหนังสือรับรองการทำประโยชน์ นายอำเภอจะแต่งตั้งให้ผู้ซึ่งได้รับการอบรมการพิสูจน์สอบสวนการทำประโยชน์เป็นเจ้าหน้าที่ออกไปพิสูจน์สอบสวนการทำประโยชน์แทนตนก็ได้ในการปฏิบัติหน้าที่ตามที่นายอำเภอมอบหมายนี้ ให้เจ้าหน้าที่เป็นเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญา จำเลยที่ 1 ได้รับคำสั่งของนายอำเภอปะทิวให้เป็นพนักงานพิสูจน์ มีหน้าที่ในการพิสูจน์สอบสวนการทำประโยชน์ที่ดิน จำเลยที่ 1จึงเป็นเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญา
พิพากษาแก้เป็นว่า ให้ลงโทษจำเลยที่ 1 ตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
