แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เจ้าหนี้ตามคำพิพากษาได้ยึดที่ดินของจำเลยเพื่อขายทอดตลาด ผู้ร้องยื่นคำร้องต่อศาล ขอรับชำระหนี้ก่อนในฐานะเจ้าหนี้บุริมสิทธิ ศาลอนุญาต
ก่อนขายทอดตลาด จำเลยยื่นคำร้องว่าที่ดินส่วนของจำเลยเนื้อที่ 244 ไร่เศษ ขอให้แบ่งขายที่ละ แปลง ๆ ละ 50 ไร่ จึงจะได้ราคาดี ศาลเห็นชอบด้วย สั่งให้โจทก์จำเลยและผู้ถือกรรมสิทธิ์ร่วมไปดำเนินการแบ่งแยก จนเวลาล่วงเลยมา 2 ปี จำเลยไม่ดำเนินการแบ่งแยก เป็นการประวิงการบังคับคดี ผู้ร้องซึ่งเป็นผู้มีส่วนได้เสียจึงย่อมมีสิทธิที่จะระมัดระวังรักษาผลประโยชน์ของตนอันควรจะได้จากการบังคับคดีนั้น สิทธิที่จะร้องหรือแถลงขอให้ศาลทำการขายทรัพย์ไปทั้งแปลงได้และคำสั่งของศาลที่ได้สั่งให้ขายที่ดินเฉพาะส่วนของจำเลยทั้งแปลงก็เป็นการชอบด้วยกฎหมายแล้ว
ย่อยาว
จำเลยทั้งสองทำสัญญาประนีประนอมยอมความใช้เงิน ๑๖๔,๔๐๐ บาท ให้แก่โจทก์ ศาลพิพากษาตามยอมคดีถึงที่สุดแล้ว จำเลยทั้งสองไม่ชำระหนี้ตามยอม โจทก์จึงขอให้ยึดทรัพย์จำเลยที่ ๒ คือโฉนดเลขที่ ๑๖ เนื้อที่ ๙๗๗ ไร่ ๕๖ ตาราวา มีผู้ถือกรรมสิทธิ์ร่วม ๔ คน เจ้าพนักงานบังคับคดีตีราคา ๔๘๘,๐๐๐ บาท
องค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ร้องว่าจำเลยที่ ๒ ได้จำนองที่ดินรายนี้เฉพาะส่วนของจำเลยที่ ๒ ไว้กับผู้ร้องเป็นเงิน ๕๔๐,๐๐๐ บาท ผู้ร้องขอรับชำระหนี้เพียง ๓๔๑,๔๙๓ บาท ๕๑ สตางค์ จึงขอรับชำระหนี้รายนี้ก่อนในฐานะเจ้าหนี้บุริมสิทธิ ศาลชั้นต้นมีคำสั่งอนุญาต
ระหว่างกองหมายประกาศขายทอดตลาด จำเลยที่ ๒ ได้ยื่นคำร้องว่า ที่ดินเฉพาะส่วนของจำเลยที่จะขายทอดตลาดนี้เนื้อที่ ๒๔๔ ไร่เศษ เพื่อให้ขายได้ราคาดีกว่าขายทั้งแปลงจึงขออนุญาตแยกที่ดินออกเป็นแปลง ๆ ละ ๕๐ ไร่ ศาลชั้นต้นเห็นด้วย จึงให้เจ้าพนักงานบังคับคดีงดการขายทอดตลาดไว้และให้ดำเนินการขายทอดตลาดโดยวิธีแบ่งที่ดินออกเป็นแปลง ๆ ละ ๕๐ ไร่ ขายทีละแปลง เจ้าพนักงานบังคับคดีสั่งให้โจทก์จำเลยและผู้ถือกรรมสิทธิ์ร่วมไปดำเนินการตามคำสั่งศาล
หลังจากศาลมีคำสั่งแล้วประมาณ ๒ ปี องค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ผู้ร้อง ได้ยื่นคำร้องต่อศาลชั้นต้นว่าจำเลยที่ ๒ ไม่เคยติดต่อขอรับโฉนดจากกองหมายไม่จัดการตามคำสั่งศาล มีเจตนาขัดขวาง ประวิงการขายทอดตลาดที่ดินรายนี้ ขอให้ศาลกำหนดเวลาให้จำเลยที่ ๒ ดำเนินการแบ่งแยกโฉนดที่ดินให้เสร็จโดยเร็ว
ศาลชั้นต้นสั่งนัดพร้อม จำเลยที่ ๒ ยื่นคำร้องคัดค้านว่า ผู้ร้องไม่มีส่วนได้เสียที่จะร้องขอให้ศาลสั่งแก่จำเลยที่ ๒ เพราะไม่ใช่โจทก์หรือเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาที่เจ้าพนักงานบังคับคดีสั่งจำเลยที่ ๒ ไม่อาจดำเนินการแต่ผู้เดียวได้ ไม่เป็นการประวิงการบังคับคดี ขอให้ศาลสั่งยกคำร้อง
ศาลชั้นต้นสอบผู้ร้อง ผู้ร้องว่าเป็นผู้มีส่วนได้เสียย่อมเป็นคู่ความในคดีมีสิทธิที่จะร้องต่อศาลได้ เมื่อจำเลย ที่ ๒ ไม่อาจดำเนินการต่อไปได้ ก็ขอให้ขายที่ดินทั้งแปลง ศาลมีคำสั่งว่าผู้ร้องมีส่วนได้เสียให้การบังคับคดี จึงมีสิทธิที่จะร้องขอให้จำเลยที่ ๒ ดำเนินการแบ่งแยกที่ดินได้ จึงให้ยกคำร้องคัดค้านของจำเลยที่ ๒ ให้ดำเนินการบังคับคดีโดยการขายทอดตลาดที่ดินทั้งแปลงตามเดิม
จำเลยที่ ๒ อุทธรณ์คำสั่ง
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
จำเลยที่ ๒ ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่าผู้ร้องเป็นเจ้าหนี้ตามสัญญาจำนองที่จำเลยที่ ๒ ทำไว้กับผู้ร้อง และผู้ร้องก็ได้ยื่นคำร้องต่อศาลขอรับชำระหนี้จำนองก่อนเจ้าหนี้อื่น โดยยื่นคำร้องต่อศาลก่อนที่จะขายที่ดินโฉนดที่ ๑๖ เฉพาะส่วนของจำเลยที่ ๒ ซึ่งศาลได้สั่งอนุญาตตามคำร้องของผู้ร้องแล้ว ผู้ร้องจึงเป็นผู้มีส่วนได้เสียในวิธีบังคับคดีอันเกี่ยวด้วยการขายที่ดินเฉพาะส่วนของจำเลยที่ ๒ ฉะนั้น เมื่อผู้ร้องเป็นผู้มีส่วนได้เสียดังกล่าว ผู้ร้องจึงย่อมมีสิทธิที่จะระมัดระวัง เพื่อรักษาผลประโยชน์ของตนอันควรจะได้จากการบังคับคดีนั้นได้ พิพากษายืน
