แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
ในคดีก่อน จำเลยที่ 2 ฟ้องขับไล่โจทก์ทั้งสอง มีประเด็นว่าจำเลยที่ 2 ซื้อที่ดินโฉนดที่ 1238 โดยเสียค่าตอบแทนและโดยสุจริตและจดทะเบียนสิทธิโดยสุจริตหรือไม่โจทก์ทั้งสองได้กรรมสิทธิ์ที่พิพาทโดยครอบครองปรปักษ์หรือไม่ และยกเป็นข้อต่อสู้จำเลยที่ 2 ได้หรือไม่อันเป็นประเด็นเดียวกับประเด็นในคดีนี้ เมื่อโจทก์ยื่นฟ้องคดีนี้ภายหลังที่ศาลชั้นต้นมีคำพิพากษาในคดีก่อนว่าโจทก์ทั้งสองได้ที่พิพาทโดยครอบครองปรปักษ์ แต่ยังมิได้จดทะเบียนการได้มาไม่ปรากฏว่าจำเลยที่ 2 ซื้อที่ดินโดยไม่สุจริต หรือจดทะเบียนโดยไม่สุจริตโจทก์ทั้งสองยกขึ้นต่อสู้ จำเลยที่ 2 ซึ่งเป็นบุคคลภายนอกไม่ได้ ดังนี้ฟ้องโจทก์คดีนี้ที่เกี่ยวกับจำเลยที่ 2 จึงเป็นการดำเนินกระบวนพิจารณาซ้ำกับคดีก่อนและคำพิพากษาคดีก่อนก็ผูกพันจำเลยที่ 2 และโจทก์ทั้งสองว่าที่พิพาท ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของที่ดินโฉนดที่ 1238 เป็นกรรมสิทธิ์ของจำเลยที่ 2 โดยถูกต้องตามกฎหมายแล้วโจทก์อ้างในคดีนี้ไม่ได้ว่าจำเลยที่ 2 ทำละเมิดต่อโจทก์ทั้งสอง และไม่มีสิทธิขอให้เพิกถอนสัญญาขายที่ดิน โฉนดที่ 1238 อันกระทบถึงสิทธิของจำเลย
ย่อยาว
ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษายกฟ้อง โจทก์ทั้งสองฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อกฎหมายว่า “ในปัญหาว่าฟ้องโจทก์ที่เกิดกับจำเลยที่ 2 เป็นการดำเนินกระบวนพิจารณาซ้ำกับคดีแพ่งหมายเลขแดงที่ 97/2520 ของศาลชั้นต้นหรือไม่ เห็นว่าในคดีแพ่งหมายเลขแดงที่ 97/2520 ซึ่งจำเลยที่ 2 ฟ้องขับไล่โจทก์ทั้งสอง คดีมีประเด็นว่าจำเลยที่ 2 ซื้อที่ดินโฉนดที่ 1238 โดยเสียค่าตอบแทนและโดยสุจริตและจดทะเบียนสิทธิโดยสุจริตหรือไม่ โจทก์ทั้งสองได้กรรมสิทธิ์ที่พิพาทโดยครอบครองปรปักษ์หรือไม่ และยกขึ้นเป็นข้อต่อสู้จำเลยที่ 2 ได้หรือไม่ อันเป็นประเด็นเดียวกันกับประเด็นในคดีนี้เมื่อโจทก์ยื่นฟ้องคดีนี้ภายหลังที่ศาลชั้นต้นมีคำพิพากษาในคดีก่อนว่า โจทก์ทั้งสองได้ที่พิพาทโดยครอบครองปรปักษ์แต่ยังมิได้จดทะเบียนการได้มาไม่ปรากฏว่าจำเลยที่ 2 ซื้อที่ดินโดยไม่สุจริตหรือจดทะเบียนโดยไม่สุจริต โจทก์ทั้งสองยกขึ้นต่อสู้จำเลยที่ 2 ซึ่งเป็นบุคคลภายนอกไม่ได้ ดังนี้ ฟ้องโจทก์คดีนี้ที่เกี่ยวกับจำเลยที่ 2 จึงเป็นการดำเนินกระบวนพิจารณาซ้ำกับคดีแพ่งหมายเลขแดงที่ 97/2520 ของศาลชั้นต้น ต้องห้ามตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 144 โจทก์จะฟ้องจำเลยที่ 2 เป็นคดีนี้อีกไม่ได้
ส่วนปัญหาว่า โจทก์มีสิทธิขอให้เพิกถอนสัญญาขายที่ดินโฉนดที่ 1238 ระหว่างจำเลยที่ 1 ที่ 2 หรือไม่ เห็นว่าคดีแพ่งหมายเลขแดงที่ 97/2520 ของศาลชั้นต้น ซึ่งจำเลยที่ 2 และโจทก์ทั้งสองเป็นคู่ความนั้น ศาลอุทธรณ์และศาลฎีกาพิพากษายืน โดยศาลฎีกาพิพากษาว่า โจทก์ทั้งสองได้ที่พิพาทโดยทางอื่นนอกจากนิติกรรมและยังมิได้จดทะเบียนการได้มาเป็นการต้องห้ามมิให้โจทก์ทั้งสองยกขึ้นเป็นข้อต่อสู้จำเลยที่ 2 ผู้ได้สิทธิมาโดยเสียค่าตอบแทนโดยสุจริต และได้จดทะเบียนโดยสุจริตแล้ว คำพิพากษาฎีกาในคดีก่อนจึงผูกพันจำเลยที่ 2 และโจทก์ทั้งสองว่า ที่พิพาทอันเป็นส่วนหนึ่งของที่ดินโฉนดที่ 1238 เป็นกรรมสิทธิ์ของจำเลยที่ 2 โดยถูกต้องตามกฎหมายแล้ว โจทก์อ้างในคดีนี้ไม่ได้ว่าจำเลยที่ 2 ทำละเมิดต่อโจทก์ทั้งสอง และไม่มีสิทธิขอให้เพิกถอนสัญญาขายที่ดินโฉนดที่ 1238 อันกระทบถึงสิทธิของจำเลยที่ 2 คดีไม่จำเป็นต้องวินิจฉัยว่าจำเลยที่ 1 กระทำละเมิดต่อโจทก์หรือไม่”
พิพากษายืน
