แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์จำเลยทำสัญญาประนีประนอมยอมความให้นำเอาสิทธิการทำเหมืองแร่มาจับสลากแบ่งปันกัน โจทก์เป็นฝ่ายจับสลากได้ศาลได้มีคำพิพากษาตามยอมแล้ว ดังนี้ ผู้ร้องจะร้องต่อศาลขอให้สั่งเพิกถอนการปฏิบัติของคู่ความตามสัญญาประนีประนอมยอมความและเพิกถอนคำพิพากษาตามยอม โดยอ้างว่าสิทธิการทำเหมืองแร่พิพาทเป็นของผู้ร้อง ผู้ร้องไม่ใช่ คู่ความในคดี ผลของสัญญาประนีประนอมยอมความและ คำพิพากษาตามยอมไม่ ผูกพันผู้ร้อง หาได้ไม่ หากผู้ร้องเห็นว่าการกระทำใด ๆ ของคู่ความเป็นการโต้แย้งสิทธิของผู้ร้อง ผู้ร้องก็ชอบที่จะว่ากล่าวกันเป็นคดีใหม่
ย่อยาว
ผู้ร้องยื่นคำร้องขอให้ศาลชั้นต้นสั่งเพิกถอนการจับสลากของโจทก์เกี่ยวกับการแบ่งปันสิทธิการทำเหมืองแร่ตามประทานบัตรตามสัญญาประนีประนอมยอมความซึ่งศาลได้มีคำพิพากษาตามยอม คดีถึงที่สุดแล้ว ซึ่งโจทก์จับได้สิทธิในการทำเหมืองแร่ตามประทานบัตรเลขที่ 77/2519 โดยอ้างว่าสิทธิในการทำเหมืองแร่พิพาทตามประทานบัตรดังกล่าวเป็นของผู้ร้อง ซึ่งได้มาก่อนจดทะเบียนสมรสกับจำเลย โจทก์จำเลยไม่มีสิทธินำเอามาจับสลากแบ่งปันกัน และผลของคำพิพากษาตามสัญญาประนีประนอมยอมความไม่ผูกพันผู้ร้องเพราะเป็นบุคคลภายนอกคดี
โจทก์คัดค้านว่า สิทธิการทำเหมืองแร่ตามประทานบัตรเลขที่ 77/2519 เป็นของโจทก์จำเลยร่วมกัน เมื่อโจทก์ฟ้องขอแบ่งจากจำเลย ผู้ร้องซึ่งเป็นภริยาจำเลยก็ทราบแต่ไม่ได้ให้การโต้แย้งคัดค้านว่าไม่ได้เป็นสิทธิของโจทก์จำเลยร่วมกัน เมื่อทำสัญญาประนีประนอมยอมความที่ตกลงนำมาแบ่งปันกันด้วยวิธีจับสลาก ผู้ร้องก็ได้รับทราบยินยอมทั้งเป็นฝ่ายจับแทนจำเลย ผู้ร้องจึงต้องผูกพันตามสัญญาประนีประนอมยอมความและคำพิพากษาตามยอมนั้นด้วย ขอให้ยกคำร้อง
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้ววินิจฉัยว่า สิทธิในการทำเหมืองแร่แปลงพิพาทเป็นของผู้ร้องซึ่งเป็นบุคคลภายนอกคดี การนำเอาสิทธิการทำเหมืองแร่ตามประทานบัตรของผู้ร้องมาจับสลากเป็นการนำเอาทรัพย์ของบุคคลภายนอกคดีมาแบ่งไม่ถูกต้อง มีคำสั่งให้เพิกถอนการจับสลากเฉพาะคำขอประทานบัตรรังวัดเลขที่ 77/2519
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า คดีนี้โจทก์ฟ้องจำเลยขอให้แบ่งสิทธิการทำเหมืองแร่แปลงพิพาทโดยอ้างว่าเป็นสิทธิของโจทก์จำเลยร่วมกันคนละครึ่ง และในที่สุดโจทก์จำเลยได้ทำสัญญาประนีประนอมยอมความให้นำเอาสิทธิการทำเหมืองแร่มาจับสลากแบ่งปันกัน โจทก์เป็นฝ่ายจับสลากได้สิทธิการทำเหมืองแร่พิพาทซึ่งเป็นการปฏิบัติไปตามสัญญายอมความและศาลได้มีคำพิพากษาให้ตามยอมนั้นแล้ว ดังนี้ แม้ผู้ร้องจะกล่าวอ้างว่าสิทธิการทำเหมืองแร่พิพาทเป็นของผู้ร้อง ผู้ร้องไม่ใช่คู่ความในคดี ผลของสัญญาประนีประนอมยอมความและคำพิพากษาตามยอมไม่ผูกพันผู้ร้องก็ตาม ผู้ร้องก็ไม่มีสิทธิแต่อย่างใดที่จะร้องขอในคดีนี้ให้ศาลชั้นต้นที่พิพากษาคดีไปตามยอมนั้นแล้ว มีคำสั่งเพิกถอนการปฏิบัติของคู่ความตามสัญญาประนีประนอมยอมความและเพิกถอนคำพิพากษาตามยอมนั้นได้ เพราะไม่มีบทบัญญัติของกฎหมายใดให้สิทธิแก่ผู้ร้องซึ่งเป็นบุคคลภายนอกไว้ หากผู้ร้องเห็นว่าการกระทำใด ๆ ของคู่ความเกี่ยวกับทรัพย์สินหรือสิทธิใด ๆ เป็นการโต้แย้งสิทธิของผู้ร้องซึ่งไม่ใช่คู่ความในคดี ผู้ร้องก็ชอบที่จะว่ากล่าวกันเป็นคดีใหม่โดยเสียค่าธรรมเนียมศาลตามระเบียบ ไม่ใช่ด้วยวิธียื่นคำร้องเข้ามาในคดีนี้ เป็นการหลีกเลี่ยงค่าธรรมเนียมศาล จึงเป็นการมิชอบ
พิพากษากลับ ให้ยกคำร้อง
