แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
จำเลยออกเช็คเงินสดเพื่อชำระราคาไม้ ผู้จัดการร้านค้าไม้รับเช็คแล้วมอบให้เจ้าของร้านค้า เจ้าของร้านจึงเป็นผู้ทรงเช็ค เมื่อเช็คนั้นขึ้นเงินไม่ได้เจ้าของร้านย่อมเป็นผู้เสียหาย ผู้จัดการไม่มีอำนาจร้องทุกข์ให้ดำเนินคดีตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า เมื่อวันที่ 19 ธันวาคม 2509 เวลากลางวัน จำเลยออกเช็คธนาคารไทยทนุ จำกัด หมายเลข บี. 1127451 ลงวันที่มีนาคม 2510 สั่งจ่ายเงินสด 7,984 บาทมอบให้นายบักคุน แซ่ลิ้มเป็นการชำระหนี้ค่าซื้อไม้ ต่อมาวันที่ 9 มีนาคม 2510 เวลากลางวันนายบักคุน แซ่ลิ้มนำเช็คฉบับนั้นไปเข้าบัญชีธนาคารแห่งกรุงศรีอยุธยา จำกัด เพื่อเรียกเก็บเงินตามเช็ค ในวันเดียวกันธนาคารไทยทนุ จำกัด ได้ปฏิเสธการจ่ายเงิน อ้างว่าเงินไม่พอจ่ายและไม่ใช่ลายเซ็นของเจ้าของบัญชี ทั้งนี้โดยจำเลยออกเช็คโดยเจตนาจะไม่ให้มีการใช้เงินตามเช็ค ออกเช็คในขณะที่ออกไม่มีเงินในบัญชีอันจะพึงใช้เงินได้ออกเช็คให้ใช้เงินมีจำนวนสูงกว่าจำนวนเงินที่มีอยู่ในบัญชี อันจะพึงให้ใช้เงินได้ในขณะที่ออกเช็คนั้นเหตุเกิดเกี่ยวพันกันที่ตำบลบางซื่อ อำเภอดุสิตตำบลวังบูรพา อำเภอพระนคร จังหวัดพระนคร นายบักคุนผู้เสียหายได้ร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวนแล้ว ขอให้ลงโทษตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พุทธศักราช 2497 มาตรา 3
จำเลยให้การปฏิเสธ
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้ว ฟังข้อเท็จจริงว่า จำเลยออกเช็คพิพาทเพื่อเป็นประกันหนี้ค่าไม้ที่จำเลยค้างชำระ คดีลงโทษจำเลยไม่ได้ พิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์ยืนยันขอให้ลงโทษตามฟ้อง
ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า นายบักคุนไม่ใช่ผู้เสียหายกรณีนี้ไม่มีอำนาจร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวนให้ดำเนินคดีต่อจำเลยไม่จำต้องวินิจฉัยอุทธรณ์โจทก์ข้ออื่น ๆ ต่อไป เพราะไม่ทำให้ผลแห่งคดีเปลี่ยนแปลง พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา ศาลชั้นต้นสั่งรับฎีกาโจทก์ว่าเรื่องอำนาจผู้เสียหายเป็นปัญหาข้อกฎหมายและศาลอุทธรณ์ยังไม่ได้วินิจฉัยข้อเท็จจริงซึ่งอาจเปลี่ยนแปลงผลแห่งคำพิพากษา ปรากฏว่าส่งหมายนัดกับสำเนาฎีกาให้จำเลยไม่ได้เพราะหาตัวไม่พบ
ศาลฎีกาตรวจสำนวนประชุมปรึกษาแล้ว คดีนี้ศาลฎีกาจะต้องวินิจฉัยปัญหาข้อกฎหมายที่ว่า นายบักคุนเป็นผู้เสียหายหรือไม่ โดยอาศัยข้อเท็จจริงตามที่ได้ความจากศาลอุทธรณ์ กรณีนี้ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่าคำนายบักคุนและนายฮวดต่างยืนยันว่า ร้านค้าไม้ “ง่วนยู่ฮวด” เป็นของนายฮวด ส่วนนายบักคุนเป็นเพียงผู้จัดการ เมื่อรับเช็คพิพาทจากจำเลยแล้วนายบักคุนก็มอบแก่นายฮวดเพื่อนำไปขึ้นเงิน นายบักคุนจึงเป็นเพียงตัวแทนของนายฮวดในการดำเนินการค้าเท่านั้น ข้อเท็จจริงได้ความต่อไปว่าจำเลยออกเช็คเงินสดเพื่อชำระราคาไม้ที่ซื้อจากร้านง่วนยู่ฮวด ศาลฎีกาเห็นว่า นายบักคุนได้มอบเช็คพิพาทให้แก่นายฮวดก็เท่ากับตัวแทนมอบให้แก่ตัวการผู้เป็นเจ้าของไป นายฮวดจึงเป็นผู้ทรงเช็ค เมื่อนายบักคุนทราบว่าเช็คพิพาทขึ้นเงินไม่ได้ก็โดยนายฮวดบอก ซึ่งแสดงว่านายฮวดเป็นคนนำเช็คพิพาทไปขึ้นเงินและเป็นผู้เสียหาย การที่นายบักคุนผู้จัดการร้านค้าได้ไปร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวนให้ดำเนินคดีกับจำเลยในฐานะเป็นผู้เสียหายเองจึงเป็นการไม่ชอบ เพราะนายบักคุนไม่ใช่ผู้เสียหายกรณีนี้ ฉะนั้นนายบักคุนย่อมไม่มีอำนาจร้องทุกข์ขอให้พนักงานสอบสวนดำเนินคดีแก่จำเลยได้ พนักงานอัยการโจทก์จึงไม่มีอำนาจฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยได้ตามกฎหมาย ฎีกาของโจทก์ฟังไม่ขึ้น ศาลฎีกาเห็นพ้องกับคำพิพากษาของศาลอุทธรณ์
พิพากษายืน
