แหล่งที่มา : สำนักวิชาการ
ย่อสั้น
ผู้ร้องได้ยื่นหนังสือแจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรต่อนายอำเภอซึ่งเป็นนายทะเบียนอำเภอและเป็นผู้ได้รับแต่งตั้งให้เป็นบุคคลรับแจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของผู้มีสิทธิเลือกตั้งตามระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการพิจารณาการแจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรฯ ตามระเบียบดังกล่าวนายทะเบียนอำเภอจะต้องวินิจฉัยว่าเหตุที่ผู้ร้องอ้างนั้นเป็นเหตุอันสมควรที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งหรือไม่ แล้วแจ้งให้ผู้ร้องทราบ แต่เจ้าหน้าที่อำเภอไม่ได้นำหนังสือของผู้ร้องเสนอต่อนายทะเบียนอำเภอ เนื่องจากหนังสือดังกล่าวสูญหาย อันเป็นความผิดพลาดของฝ่ายนายทะเบียนอำเภอ เป็นเหตุให้ผู้ร้องมีชื่อในบัญชีรายชื่อผู้เสียสิทธิตามมาตรา 68 วรรคสองของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย การจัดให้ผู้ร้องมีชื่ออยู่ในบัญชีรายชื่อผู้เสียสิทธิดังกล่าวจึงไม่ชอบ ผู้ร้องจึงไม่เสียสิทธิสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตามมาตรา 23 (3) แห่ง พ.ร.บ. ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและสมาชิกวุฒิสภาฯ
(คำสั่งศาลฎีกา)
ย่อยาว
ผู้ร้องยื่นคำร้องว่า ผู้ร้องเป็นผู้มีสิทธิสมัครรับเลือกตั้งตามกฎหมาย เมื่อวันที่ 10 มกราคม 2548 ผู้ร้องได้ยื่นใบสมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบแบ่งเขตในเขตเลือกตั้งที่ 23 กรุงเทพมหานคร โดยสังกัดพรรคชาติไทย ต่อมาวันที่ 18 มกราคม 2548 ผู้อำนวยการการเลือกตั้งประจำเขตเลือกตั้งที่ 23 กรุงเทพมหานคร ผู้คัดค้านได้ออกประกาศการรับสมัครเลือกตั้ง แต่ไม่มีชื่อผู้ร้องเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้ง เนื่องจากผู้คัดค้านอ้างว่าผู้ร้องเป็นบุคคลต้องห้ามมิให้ใช้สิทธิสมัครรับเลือกตั้ง ตามประกาศคณะกรรมการการเลือกตั้ง เรื่อง การรับสมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ข้อ 8 (15) เป็นผู้เสียสิทธิสมัครรับเลือกตั้งเนื่องจากไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้งตามมาตรา 23 แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ.2541 ที่แก้ไขแล้ว ด้วยเหตุที่ผู้ร้องไม่ได้ไปใช้สิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเมื่อวันที่ 6 มกราคม 2544 ที่หน่วยเลือกตั้งที่ 3 เขตเลือกตั้งที่ 5 ตำบลชิงโค อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา ซึ่งเป็นภูมิลำเนาของผู้ร้องนั้น แต่ผู้ร้องได้แจ้งเหตุที่ไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้งในวันดังกล่าว เนื่องจากผุ้ร้องประสบอุบัติเหตุจากรถจักรยานยนต์ให้แก่นายอำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา ทราบแล้วเมื่อวันที่ 5 กุมภาพันธ์ 2544 ต่อมาเดือนพฤศจิกายน 2547 ผู้ร้องตรวจสอบข้อมูลพบว่าผู้ร้องเป็นผู้เสียสิทธิสมัครรับเลือกตั้งจึงได้ไปติดต่อขอให้ผู้อำนวยการการเลือกตั้งประจำจังหวัดสงขลาแก้ไขให้ผู้ร้องเป็นผู้มีสิทธิสมัครรับเลือกตั้ง ผู้อำนวยการการเลือกตั้งประจำจังหวัดสงขลาได้มีหนังสือหารือมายังประธานกรรมการการเลือกตั้งว่า ผู้ร้องจะมีสิทธิดำเนินการในการขอยกเลิกการเป็นบุคคลผู้เสียสิทธิหรือไม่ สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้งแจ้งว่า คณะกรรมการการเลือกตั้งมีมติว่ากรณีนี้มีบทบัญญัติของกฎหมายกำหนดให้ผู้อำนวยการการเลือกตั้งประจำเขตเลือกตั้งเป็นผู้ตรวจสอบหลักฐานการสมัครและคุณสมบัติของผู้สมัครรับเลือกตั้ง แต่ผู้อำนวยการการเลือกตั้งประจำเขตไม่คืนสิทธิสมัครรับเลือกตั้งให้แก่ผู้ร้อง และมีคำสั่งไม่รับผู้ร้องเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ซึ่งเป็นคำสั่งที่คลาดเคลื่อนไม่ชอบด้วยกฎหมาย ขอให้ศาลฎีกามีคำสั่งให้ผู้อำนวยการการเลือกตั้งประจำเขตเลือกตั้งที่ 23 กรุงเทพมหานคร ผู้คัดค้านรับสมัครผู้ร้องและประกาศให้ผู้ร้องเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้ง
ผู้คัดค้านไม่ยื่นคำคัดค้าน
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ข้อเท็จจริงตามคำร้องของผู้ร้องและตามที่คู่ความแถลงรับกันฟังได้ว่า ผู้ร้องไม่ได้ไปใช้สิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเมื่อวันที่ 6 มกราคม 2544 ที่หน่วยเลือกตั้งที่ 3 เขตเลือกตั้งที่ 5 ตำบลชิงโค อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา ซึ่งเป็นภูมิลำเนาของผู้ร้องในขณะนั้น ต่อมาวันที่ 5 กุมภาพันธ์ 2544 อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา ได้รับหนังสือของผู้ร้องลงวันที่ 8 มกราคม 2544 ที่แจ้งต่อนายอำเภอสิงหนครว่า ในวันที่ 5 มกราคม 2544 ผู้ร้องได้รับอุบัติเหตุจากรถจักรยานยนต์ไม่สามารถเดินทางไปใช้สิทธิเลือกตั้งในวันที่ 6 มกราคม 2544 ได้ จึงแจ้งมายังนายอำเภอสิงหนครเพื่อไม่ให้เสียสิทธิตามกฎหมายเลือกตั้ง แต่เจ้าหน้าที่ผู้รับหนังสือดังกล่าวของผู้ร้องไม่ได้นำเสนอหนังสือดังกล่าวให้นายทะเบียนอำเภอตรวจสอบพิจารณา มีปัญหาต้องวินิจฉัยว่า ผู้ร้องเสียสิทธิสมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหรือไม่ เห็นว่า หนังสือของผู้ร้องฉบับลงวันที่ 8 มกราคม 2544 ที่แจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรต่อนายอำเภอสิงหนครตามสำเนาเอกสารท้ายคำร้องหมายเลข 4 นั้นเป็นการแจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งต่อบุคคลที่คณะกรรมการเลือกตั้งแต่งตั้งไว้ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ.2541 มาตรา 21 และมาตรา 22 โดยชอบ เพราะนายอำเภอสิงหนครเป็นนายทะเบียนอำเภอตามพระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎร พ.ศ.2534 มาตรา 8 (4) ซึ่งตามระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้ง ว่าด้วยการพิจารณาการแจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ.2543 ข้อ 3 นายทะเบียนอำเภอเป็นผู้ได้รับแต่งตั้งให้เป็นบุคคลรับแจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของผู้มีสิทธิเลือกตั้ง กับข้อ 6 ให้นายทะเบียนอำเภอพิจารณาเหตุของการไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งของผู้มีสิทธิเลือกตั้ง กับข้อ 12 ให้นายทะเบียนอำเภอพิจารณาว่าเหตุที่ผู้มีสิทธิเลือกตั้งแจ้งตามข้อ 11 เป็นเหตุอันสมควรที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งหรือไม่ โดยมีแนวทางตามข้อ 6 แล้วแจ้งผลการพิจารณาให้ผู้แจ้งเหตุทราบโดยเร็ว เมื่อผู้ร้องยื่นหนังสือแจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรต่อนายอำเภอสิงหนครไว้โดยชอบแล้ว นายอำเภอสิงหนครซึ่งเป็นนายทะเบียนอำเภอจะต้องวินิจฉัยว่าเหตุที่ผู้ร้องอ้างนั้นเป็นเหตุอันสมควรที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้งหรือไม่ แล้วแจ้งให้ผู้ร้องทราบโดยเร็ว แต่นายทะเบียนอำเภอไม่ได้พิจารณาคำร้องของผู้ร้องเพราะเจ้าหน้าที่อำเภอสิงหนครไม่ได้นำหนังสือของผู้ร้องเสนอต่อนายทะเบียนอำเภอเนื่องจากหนังสือดังกล่าวสูญหาย อันเป็นความผิดพลาดของฝ่ายนายทะเบียนอำเภอ ซึ่งนายทะเบียนอำเภอได้ยอมรับความผิดพลาดดังกล่าวที่ไม่ได้ดำเนินการตามระเบียบของคณะกรรมการเลือกตั้ง จึงเป็นเหตุให้ผู้ร้องมีชื่อในบัญชีรายชื่อผู้เสียสิทธิตามมาตรา 68 วรรคสองของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 ดังนี้ การจัดให้ผู้ร้องมีชื่ออยู่ในบัญชีรายชื่อผู้เสียสิทธิตามมาตรา 68 วรรคสอง ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 ของฝ่ายผู้คัดค้านจึงไม่ชอบ ผู้ร้องจึงไม่เสียสิทธิสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตามมาตรา 23 (3) แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ.2541 การที่ผู้คัดค้านไม่ประกาศชื่อผู้ร้องเป็นผู้มีสิทธิสมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรนั้น ศาลฎีกาไม่เห็นพ้องด้วย”
จึงมีคำสั่งให้ผู้คัดค้านรับสมัครผู้ร้องและประกาศให้ผู้ร้องเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร
