แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
ถังส้วมซิเมนต์ของโรงเรือนของจำเลยรุกล้ำเข้าไปฝังอยู่ในที่ดินของโจทก์โดยสุจริต ถังส้วมมิใช่โรงเรือนและอยู่นอกโรงเรือน ไม่เป็นส่วนหนึ่งของโรงเรือน ไม่ได้รับความคุ้มครองตาม มาตรา 1312
ย่อยาว
แบ่งแยกที่ดินทำให้โรงเรือนในที่ดินของจำเลยมีชายคาและถังส้วมรุกเข้าไปในที่ดินของโจทก์ ศาลชั้นต้นเห็นว่าจำเลยสร้างโรงเรือนโดยสุจริตถังส้วมเป็นส่วนประกอบอันจำเป็นสำหรับอาคารบ้านพักเป็นส่วนหนึ่งของโรงเรือน ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1312 โจทก์ไม่มีสิทธิบังคับให้รื้อพิพากษายกฟ้อง ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้ให้ยกฟ้องเฉพาะชายคาบ้าน ถังส้วมซิเมนต์ไม่ได้รับความคุ้มครองตาม มาตรา 1312 ให้จำเลยขุดออกไป หรือกลบทำให้ที่ดินบริเวณนั้นมีสภาพเรียบร้อย ไม่ตัดสิทธิที่จะว่ากล่าวเรื่องชายคาบ้านรุกล้ำต่อไป จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อกฎหมายว่า “มีปัญหาตามฎีกาจำเลยเพียงว่าถังส้วมซิเมนต์ของบ้านเลขที่ 29/1 ที่จำเลยที่ 1 ทำไว้โดยสุจริต แต่รุกล้ำที่ดินของโจทก์จำเลยที่ 1 จะได้รับความคุ้มครองตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1312 ให้ถังส้วมนั้นรุกล้ำที่ดินของโจทก์อยู่ต่อไปได้หรือไม่ พิเคราะห์แล้วเห็นว่า บทบัญญัติมาตรา 1312 มุ่งคุ้มครองผู้สร้างโรงเรือนในที่ดินของผู้อื่นโดยสุจริตให้เป็นเจ้าของโรงเรือนนั้น โดยไม่ต้องรื้นถอนออกไป แต่ต้องเสียเงินให้เจ้าของที่ดินเป็นค่าใช้ที่ดินถังส้วมมิใช่โรงเรือน ทั้งถังส้วมในคดีนี้ฝั่งลงไว้ในที่ดินนอกโรงเรือน ไม่อาจจะถือได้ว่าเป็นส่วนหนึ่งส่วนใดของโรงเรือนจึงไม่ได้รับความคุ้มครองตามบทกฎหมายดังกล่าว”
พิพากษายืน
