แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
เจ้าของรวมในที่ดินคนหนึ่งทำยอมความกับจำเลยในคดีแพ่งว่า ที่พิพาทไม่ใช่ของตน และไม่เข้าเกี่ยวข้อง ศาลพิพากษาตามยอม เป็นการใช้สิทธิต่อสู้คนภายนอก คำพิพากษาจึงผูกพันโจทก์ซึ่งเป็นเจ้าของรวมด้วย ซึ่งโจทก์เข้าเถียงกรรมสิทธิ์กับจำเลยอีกไม่ได้ แต่ไม่ห้ามโจทก์โต้เถียงว่าเป็นภารจำยอม ซึ่งมิได้ทำยอมไว้ด้วย
ย่อยาว
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้ ให้จำเลยรื้อสิ่งปลูกสร้างที่ปิดกั้นทางเดินออกไปจากทางเดินที่พิพาท โจทก์จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อกฎหมายว่า “ส่วนปัญหาว่าการที่นายคิ้วซึ่งเป็นเจ้าของรวมในที่ดินที่ปลูกห้องแถวร่วมกับโจทก์และทายาทอื่น ได้ทำสัญญาประนีประนอมยอมความกับจำเลยตามคดีแพ่งหมายเลขแดงที่ 74/2515 ว่าที่พิพาทไม่ใช่ของนายคิ้ว และไม่เข้าเกี่ยวข้อง ซึ่งศาลพิพากษาตามยอมคดีถึงที่สุดแล้วนั้น จะมีผลผูกพันโจทก์ทั้งสองซึ่งเป็นเจ้าของรวมหรือไม่ ศาลฎีกาเห็นว่านายคิ้วเจ้าของรวมคนหนึ่งถูกจำเลยฟ้องได้ใช้สิทธิต่อสู้จำเลยซึ่งเป็นบุคคลภายนอกครอบไปถึงทรัพย์สินทั้งหมดแทนเจ้าของรวมคนอื่น คำพิพากษาตามยอมคดีดังกล่าวย่อมมีผลผูกพันโจทก์ทั้งสองซึ่งเป็นเจ้าของรวมด้วยโจทก์ทั้งสองจะเข้าไปเกี่ยวข้องและโต้เถียงสิทธิว่าที่พิพาทเป็นของตนอีกไม่ได้แต่ข้อที่ว่าที่พิพาทตกอยู่ในภารจำยอมเพื่อประโยชน์แก่ที่ดินของโจทก์หรือไม่มิได้ตกลงทำยอมกันไว้และเป็นคนละประเด็น หากที่พิพาทตกอยู่ในภารจำยอมตามที่โจทก์ฟ้อง และการกระทำของจำเลยเป็นการโต้แย้งสิทธิภารจำยอมของโจทก์ โจทก์ก็ชอบที่จะฟ้องร้องขอบังคับได้ และมิใช่เป็นการใช้สิทธิโดยไม่สุจริต”
พิพากษาแก้ว่า ที่พิพาทตกอยู่ในภารจำยอม ให้โจทก์ใช้ออกสู่ทางสาธารณะ
