แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ยกที่ดิน ตลาดสดและผลไม้ มีโฉนดให้สุขาภิบาลเพื่อหาประโยชน์มาปรับปรุงท้องที่ เป็นการให้แก่สุขาภิบาลโดยเฉพาะ มิใช่ให้ใช้เป็นสาธารณประโยชน์ ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1304 เมื่อไม่ได้จดทะเบียนการให้ตาม มาตรา 525 ผู้ให้เรียกคืนได้
ย่อยาว
ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษาให้จำเลยที่ 1 สละการครอบครองออกไปจากที่ดินตลาดสดและผลไม้ของโจทก์ ห้ามเข้าเกี่ยวข้อง ยกฟ้องจำเลยที่ 2 และยกฟ้องแย้ง จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อกฎหมายว่า “ตามคำฟ้อง คำให้การและฟ้องแย้งกับคำแถลงของโจทก์จำเลย ข้อเท็จจริงฟังได้ว่า เมื่อวันที่ 12 เมษายน 2515 โจทก์ได้มีหนังสือเอกสารหมาย ล.1 ถึงจำเลยที่ 1 แสดงเจตนายกให้แก่จำเลยที่ 1ซึ่งตลาดสดและผลไม้ พร้อมด้วยที่ดินเนื้อที่ประมาณ 216 ตารางวา อันเป็นที่ปลูกสร้างตลาดสดและผลไม้นั้นกรรมการสุขาภิบาลมีมติให้รับไว้ และได้มีหนังสือแจ้งไปยังจังหวัด จังหวัดรายงานกระทรวงมหาดไทย กระทรวงมหาดไทยสั่งให้รับ จำเลยที่ 1 แจ้งให้โจทก์ทำการโอน โจทก์ขอให้รอไว้ก่อน เพราะกำลังแบ่งแยกโฉนดต่อมาวันที่ 11 มีนาคม 2518 โจทก์มีหนังสือหมาย จ.1 ขอถอนคืนการอุทิศและขอคืนที่ดินและสิ่งปลูกสร้างในที่ดินทั้งหมดโดยอ้างว่าจำเลยที่ 1 ทิ้งตลาดสดที่อุทิศให้เป็นตลาดร้างไม่เกิดความเจริญ จำเลยที่ 1 มีหนังสือหมาย จ.2 ลงวันที่ 8 พฤษภาคม 2518 ถึงโจทก์ แจ้งว่าที่ประชุมกรรมการสุขาภิบาลได้มีมติไม่ยอมคืนตลาดสดและที่ดินให้ได้ และให้โจทก์ไปทำการโอนกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินที่จะยกให้แก่จำเลยที่ 1 โจทก์จึงนำคดีมาฟ้อง การให้รายนี้มิได้จดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ ปัญหาที่ต้องพิจารณามีว่า การยกให้ซึ่งที่ดินและอาคารสิ่งปลูกสร้างอยู่ในที่ดินดังกล่าวข้างต้นนั้นสมบูรณ์ตามกฎหมายหรือไม่ โจทก์มีสิทธิเรียกคืนหรือไม่
จำเลยฎีกาว่า การยกให้ในคดีนี้มิใช่การยกให้อย่างธรรมดาทั่ว ๆ ไป แต่เป็นการอุทิศให้เพื่อสาธารณประโยชน์ให้ประชาชนได้ใช้ประโยชน์ร่วมกัน เมื่อจำเลยรับมอบทรัพย์สินที่ให้แล้ว ทรัพย์สินนั้นย่อมตกเป็นของแผ่นดินตามมาตรา 1304 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ แม้มิได้ทำเป็นหนังสือจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ตามมาตรา 525 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ก็ย่อมสมบูรณ์ตามกฎหมาย
ศาลฎีกาพิเคราะห์หนังสือแสดงเจตนาให้เอกสารหมาย ล.1 แล้วหนังสือนั้นมีความว่า “ฯลฯ สำหรับตลาดสด ผลไม้ พร้อมที่ดินที่ใช้ปลูกสร้างนั้น เป็นความตั้งใจของกระผม (โจทก์) ตั้งแต่เริ่มโครงการนี้ว่าจะยกให้กับสุขาภิบาลจันทนิมิต (จำเลยที่ 1) เพื่อหาผลประโยชน์นำรายได้มาปรับปรุงท้องที่ในเขตสุขาภิบาลจันทนิมิตต่อไป บัดนี้ตลาดสด ผลไม้ดังกล่าวได้สร้างขึ้นเสร็จเรียบร้อยแล้ว และบริเวณตลาดก็ได้ลงหินลาดยางเรียบร้อยแล้วเช่นเดียวกัน กระผมจึงมีหนังสือมาเพื่อขอยกตลาดสด ผลไม้และที่ดินปลูกสร้างให้กับสุขาภิบาล ฯลฯ” ข้อความดังกล่าวแสดงว่าโจทก์มีเจตนายกตลาดสด ผลไม้ และที่ดินที่ปลูกสร้างให้แก่จำเลยที่ 1 เพื่อให้จำเลยที่ 1 ใช้ทรัพย์สินดังกล่าวหาผลประโยชน์มาปรับปรุงท้องที่ในเขตสุขาภิบาลของจำเลยที่ 1 เป็นการให้แก่จำเลยที่ 1 โดยเฉพาะ มิใช่เป็นการให้เพื่อใช้เป็นสาธารณประโยชน์ หรือเพื่อสงวนไว้เป็นประโยชน์ร่วมกันของพลเมืองอันเป็นลักษณะของสาธารณะสมบัติของแผ่นดินตามมาตรา 1304 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ เมื่อการให้ซึ่งที่ดินและสิ่งปลูกสร้างดังกล่าวมิได้จดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ตามที่ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 525 บัญญัติไว้ การให้นั้นย่อมไม่สมบูรณ์ กรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินที่ให้นั้นยังเป็นของโจทก์ โจทก์มีสิทธิเอาคืนได้”
พิพากษายืน
