แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
สัญญาเช่าซื้อระบุว่าถ้าผู้เช่าซื้อผิดนัดชำระค่าเช่าซื้อผู้เช่าซื้อยอมส่งมอบทรัพย์ที่เช่าซื้อคืนแก่เจ้าของโดยพลันในสภาพที่ซ่อมแซมดีแล้วโดยเรียบร้อยโดยค่าใช้จ่ายของผู้เช่าซื้อเองดังนี้ หากรถยนต์ที่เช่าซื้อของโจทก์ได้รับความเสียหายถึงขนาดเสื่อมราคาอันเป็นผลมาแต่เหตุที่จำเลยที่ 1 ไม่ส่งมอบรถยนต์คืนต้องถือว่าจำเลยที่ 1 ผิดสัญญาเช่าซื้อในข้อนี้และต้องรับผิดชดใช้ค่าเสื่อมราคาของรถยนต์แก่โจทก์
ย่อยาว
ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์พิพากษายกฟ้อง โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อกฎหมายว่า “ปัญหาที่ต้องวินิจฉัยมีว่า การที่จำเลยที่ 1ผิดนัดไม่ชำระค่าเช่าซื้อและยังคงครอบครองรถยนต์ของโจทก์ไว้โดยไม่ส่งมอบคืนโจทก์ตามข้อกำหนดของสัญญาข้อ 10 นั้น โจทก์มีสิทธิเรียกร้องให้จำเลยที่ 1รับผิดชดใช้ค่าเสื่อมสภาพราคาของรถยนต์โจทก์ตามสัญญาเช่าซื้อหรือไม่
สัญญาเช่าซื้อข้อ 10 มีความเกี่ยวกับกรณีพิพาทว่า “ถ้าผู้เช่าซื้อผิดนัดชำระค่าเช่าซื้องวดหนึ่งงวดใด โดยเจ้าของมิต้องบอกกล่าวก่อนยอมให้เจ้าของริบบรรดาเงินค่าเช่าซื้อที่ได้ชำระแล้วทั้งหมดเป็นของเจ้าของ โดยผู้เช่าซื้อไม่มีสิทธิเรียกร้องคืน และผู้เช่าซื้อยอมส่งมอบทรัพย์สินที่เช่าซื้อคืนแก่เจ้าของโดยพลันในสภาพที่ซ่อมแซมดีแล้วโดยเรียบร้อย โดยค่าใช้จ่ายของผู้เช่าซื้อเอง ถ้าไม่ส่งมอบก็ให้ถือว่าครอบครองไว้โดยมิชอบและยอมให้เจ้าของหรือผู้แทนติดตามเข้าไป ณ ที่ซึ่งทรัพย์สินที่เช่าซื้อนั้นอยู่ เพื่อเข้ายึดถือครอบครองเอาคืนไปได้เองโดยผู้เช่าซื้อยินยอมไม่โต้แย้งขัดขวาง ไม่เรียกร้องค่าเสียหายอย่างใด ๆ และยอมใช้ค่าใช้จ่าย ค่าพาหนะ ค่าขนส่ง ค่าธรรมเนียม ค่าทนายซึ่งเจ้าของต้องเสียไปในการสืบสวนติดตามยึดถือครอบครอง ฟ้องร้องเอาคืนและซ่อมแซมนั้นแก่เจ้าของจนครบ และผู้เช่าซื้อยอมชำระค่าเช่าซื้อหรือใช้ค่าเสียหายที่เจ้าของต้องขาดประโยชน์ที่ควรจะได้จากการเอาทรัพย์สินนั้นให้เช่าในอัตราค่าเช่าตามปกติอย่างหนึ่งอย่างใด ตามแต่เจ้าของจะเลือก ทั้งนี้จนกว่าผู้เช่าซื้อจะได้ลงลายมือชื่อทำบันทึกยอมคืนและส่งทรัพย์สินที่เช่าซื้อมอบคืนแก่เจ้าของแล้ว” ดังนี้ เห็นว่าตามข้อกำหนดของสัญญาดังกล่าว เมื่อจำเลยที่ 1 ผิดนัดไม่ชำระค่าเช่าซื้อจำเลยที่ 1 มีหน้าที่ต้องส่งมอบรถยนต์ที่เช่าซื้อคืนแก่โจทก์ในทันที การที่จำเลยที่ 1ไม่ส่งคืนกลับคงครอบครองรถยนต์ของโจทก์ไว้ ตามข้อสัญญาก็ให้ถือว่าจำเลยที่ 1ครอบครองโดยมิชอบ ฉะนั้น ในระหว่างผิดนัดผิดสัญญาหากรถยนต์ที่เช่าซื้อของโจทก์ได้รับความเสียหายถึงขาดเสื่อมสภาพราคาอันเป็นผลมาแต่เหตุที่จำเลยที่ 1 ไม่ส่งมอบรถยนต์คืน ต้องถือว่าจำเลยที่ 1 ผิดสัญญาเช่าซื้อในข้อนี้ และต้องรับผิดชดใช้ค่าเสื่อมสภาพราคาของรถยนต์แก่โจทก์ ส่วนข้อกำหนดของสัญญาที่ว่าจำเลยที่ 1 ยอมจะชดใช้ค่าเสียหายเช่าค่าใช้จ่าย ค่าซ่อมแซม และอื่น ๆ นั้น เป็นเพียงคู่กรณีเห็นควรตกลงกันกำหนดค่าเสียหายบางอย่างไว้ให้ชัดแจ้งทั้งในสัญญาก็ไม่มีความตอนใดแสดงให้เห็นเลยว่าโจทก์จะมีสิทธิเรียกร้องให้จำเลยที่ 1 รับผิดได้เฉพาะค่าเสียหายเท่าที่กำหนด เช่นนี้ ที่ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า โจทก์ไม่มีสิทธิเรียกเอาค่าเสื่อมสภาพราคาเพราะสัญญาไม่ระบุไว้ ศาลฎีกาจึงไม่เห็นพ้องด้วย” ฯลฯ
“ในเรื่องราคาซื้อขาย นายเจน ภานุวรรณกร ก็เบิกความว่า ราคาของรถใหญ่เช่นรถคันนี้อาจต่ำลงได้เพราะน้ำมันขึ้นราคาหาใช่เพราะสภาพของรถเสื่อมไปแต่อย่างเดียวไม่ การนำสืบของโจทก์ในข้อนี้ไม่อาจฟังได้ว่ารถยนต์คันที่เช่าซื้อเสื่อมสภาพราคาเพราะความผิดของจำเลยที่ 1 ที่ใช้รถโดยมิได้ระมัดระวังดังฟ้องจำเลยที่ 1 จึงไม่ต้องรับผิดชดใช้ค่าเสียหายในส่วนนี้แก่โจทก์ ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วยในผลของคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ที่ยกฟ้องโจทก์”
พิพากษายืน
