แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
กระทรวงมหาดไทยมิใช่เจ้าพนักงานผู้ดำเนินการเลือกตั้ง และกรณีไม่ต้องตามบทบัญญัติมาตรา 78 แห่งพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ.2522 ที่บัญญัติให้ผู้มีสิทธิยื่นคำร้องคัดค้านการเลือกตั้งได้เฉพาะกรณีตามมาตรา 26, 32, 34, 51 และ 52 ผู้ร้องจึงไม่มีสิทธิยื่นคำร้องคัดค้านการเลือกตั้งโดยอ้างเหตุว่ากระทรวงมหาดไทยโดยกรมการปกครองกระทำการฝ่าฝืนกฎหมาย
การกระทำที่อ้างว่าการเลือกตั้งเป็นไปโดยมิชอบ ควรจะได้กล่าวถึงรายละเอียดพอสมควรว่าเกิดขึ้นที่หน่วยเลือกตั้งใด ผู้ใดกระทำ กระทำอย่างไร ผู้ใดเสียหายอันเป็นสารสำคัญเพื่อจะได้ให้ผู้คัดค้านเข้าใจข้อหาได้ดี เมื่อไม่ได้กล่าวไว้จึงเป็นคำร้องที่เคลือบคลุม
ย่อยาว
ผู้ร้องร้องว่า ผู้ร้องเป็นผู้มีสิทธิเลือกตั้งและเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้งในเขตเลือกตั้งที่ ๑ จังหวัดกำแพงเพชร กระทรวงมหาดไทยโดยกรมการปกครองประกาศชักชวนประชาชนไปใช้สิทธิเลือกตั้งหลายวิธี แม้บัตรประจำตัวที่หมดอายุก็มีสิทธิลงคะแนนต่อมา ๓-๔ วันก่อนเลือกตั้ง กลับมีคำสั่งเปลี่ยนแปลงว่าบัตรดังกล่าวที่จะใช้สิทธิได้ต้องเป็นบัตรขาดอายุแล้วไม่เกิน ๖๐ วัน ทำให้ผู้มีบัตรขาดอายุเกิน ๖๐ วัน ไม่อาจไปใช้สิทธิได้ตามบทบัญญัติการเลือกตั้ง ไม่เปิดช่องหรือให้อำนาจที่จะยึดหรือขยายอายุของบัตรที่สิ้นอายุให้เกิดมีผลใช้ได้ตามกฎหมาย คำสั่งดังกล่าวเป็นการฝ่าฝืนกฎหมาย จึงเป็นคำสั่งที่มิชอบ ผู้ที่ได้รับการเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเขต ๑ ย่อมตกเป็นโมฆะ เจ้าพนักงานผู้ดำเนินการเลือกตั้ง กรรมการตรวจคะแนน เจ้าหน้าที่คะแนน กระทำการรายงานการเลือกตั้งที่ไม่ตรงต่อความเป็นจริง และกระทำการอันเป็นการขัดขวางมิให้การเป็นไปตามกฎหมาย กล่าวคือ ให้มีการลงคะแนนทั้ง ๆ ที่ผู้นั้นไม่มีชื่อในบัญชีรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้ง ผู้ที่มิได้ไปใช้สิทธิ กรรมการตรวจคะแนนกลับกรอกข้อความว่าไปใช้สิทธิ บางหน่วยเลือกตั้งอนุญาตให้ผู้มีสิทธิเลือกตั้งถือบัตรประจำตัวประชาชนที่ขาดอายุแล้วใช้สิทธิลงคะแนนได้ แต่บางหน่วยไม่อนุญาต กรณีเช่นนี้เกิดขึ้นหลายหน่วยเลือกตั้งในหลายตำบลและในหลายอำเภอเป็นการฝ่าฝืนต่อกฎหมาย การดำเนินการเลือกตั้งในเขตเลือกตั้งที่ ๑ มิชอบ ผู้ที่ได้รับเลือกตั้งก็เป็นไปโดยมิชอบ ขอให้มีคำสั่งให้มีการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในเขตเลือกตั้งที่ ๑ ใหม่
ผู้ร้องทั้งสามคัดค้านว่า ผู้ร้องไม่มีสิทธิร้องคัดค้าน เพราะการกระทำของกระทรวงมหาดไทยโดยกรมการปกครองเนื่องจากตามพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้ แทนราษฎร พ.ศ. ๒๕๒๒ ผู้ร้องจะมีสิทธิยื่นคำร้องคัดค้านการเลือกตั้งได้เฉพาะกรณีที่มีการฝ่าฝืนมาตรา ๒๖, ๓๒, ๓๔, ๕๑, ๕๒ และ ๗๘ เท่านั้น กระทรวงมหาดไทยมิใช่เจ้าพนักงานผู้ดำเนินการเลือกตั้ง คำร้องมิได้แสดงโดยชัดแจ้งซึ่งข้อเท็จจริงอันเป็นสภาพแห่งข้อหาที่ว่าการเลือกตั้งเป็นไปโดยมิชอบอันสมควรจะให้มีการเลือกตั้งใหม่อย่างใดเพียงใดหรือไม่ จึงเป็นคำร้องเคลือบคลุม การเลือกตั้งได้ดำเนินไปโดยชอบ ขอให้ยกคำร้อง
ศาลชั้นต้นเห็นว่าคดีพอทำความเห็นได้แล้ว จึงให้งดการไต่สวนและมีความเห็นว่าผู้ร้องไม่มีสิทธิร้องคัดค้าน คำร้องเคลือบคลุม เห็นควรยกคำร้อง
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ตามคำร้องข้อ ๒ ผู้ร้องกล่าวอ้างคัดค้านการกระทำของกระทรวงมหาดไทยโดยกรมการปกครองว่ากระทำการฝ่าฝืนกฎหมาย แต่เห็นว่ากระทรวงมหาดไทยมิใช่เจ้าพนักงานผู้ดำเนินการเลือกตั้ง และตามพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. ๒๕๒๒ มาตรา ๓๘ บัญญัติให้ผู้มีสิทธิยื่นคำร้องคัดค้านการเลือกตั้งได้เฉพาะกรณีตามมาตรา ๒๖, ๓๒, ๓๔, ๕๑, ๕๒ กรณีไม่เข้าตามบทบัญญัติดังกล่าว ผู้ร้องจึงไม่มีสิทธิยื่นคำร้องคัดค้านการเลือกตั้งตามคำร้องข้อ ๒ ส่วนคำร้องข้อ ๓ มีปัญหาว่าเป็นคำร้องเคลือบคลุมหรือไม่ เห็นว่า ผู้ร้องมิได้แสดงโดยแจ้งชัดซึ่งข้อเท็จจริงอันเป็นสภาพแห่งข้อหาว่าเจ้าพนักงานผู้ดำเนินการเลือกตั้งผู้ใด กรรมการตรวจคะแนนผู้ใด ประจำหน่วยเลือกตั้งหน่วยใด บุคคลที่ไม่มีชื่อในบัญชีรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้งแต่ให้มีการลงคะแนนนั้นเป็นผู้ใด จำนวนเท่าใด ผู้มีสิทธิเลือกตั้งมิได้ไปใช้สิทธิกรรมการตรวจคะแนนผู้ใดหน่วยเลือกตั้งใดกรอกข้อความว่าไปใช้สิทธิ หน่วยเลือกตั้งใดอนุญาตให้ผู้มีสิทธิเลือกตั้งใช้บัตรประจำตัวประชาชนขาดอายุลงคะแนนได้ หน่วยเลือกตั้งใดไม่อนุญาต การกระทำที่อ้างว่ามิชอบ ควรจะได้กล่าวถึงรายละเอียดพอสมควรว่าเกิดขึ้นที่หน่วยเลือกตั้งใด ผู้ใดกระทำ กระทำอย่างไร ผู้ใดเสียหาย อันเป็นสารสำคัญเพื่อจะได้ให้ผู้คัดค้านเข้าใจข้อหาได้ดี ทั้งนี้เพราะตำบลและอำเภอที่ผู้ร้องอ้างนั้นมีหลายหน่วยเลือกตั้ง เจ้าพนักงานผู้ดำเนินการเลือกตั้ง กรรมการตรวจคะแนนมีหลายชุดด้วยกัน คำร้องข้อ ๓ ของผู้ร้องจึงเคลือบคลุม ศาลฎีกาเห็นว่าการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในเขตเลือกตั้งที่ ๑ จังหวัดกำแพงเพชร เป็นไปโดยชอบด้วยกฎหมายแล้ว
จึงมีคำสั่งยกคำร้องของผู้ร้อง ค่าฤชาธรรมเนียมเป็นพับ
