แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ที่ดินจำเลยตกอยู่ในภารจำยอมพียงให้เป็นทางคนเดินผ่าน ให้ล้อเกวียนโคกระบือผ่านเข้าออกสู่ทางสาธารณะ และหน้าน้ำใช้เรือพายผ่านเข้าออกเท่านั้น การที่โจทก์วางสายไฟฟ้าผ่านทางภารจำยอมนั้นเป็นการทำการเปลี่ยนแปลงในภารยทรัพย์ ทำให้เกิดภาระเพิ่มขึ้นแก่ภารยทรัพย์โจทก์จึงไม่มีสิทธิทำได้
ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1352 เจ้าของที่ดินจะต้องยอมให้ผู้อื่นวางท่อน้ำ สายไฟฟ้า หรือสิ่งอื่นผ่านที่ดินของตนเพื่อประโยชน์แก่ที่ดินติดต่อกันก็ตาม แต่เจ้าของที่ดินจะต้องยอมก็ต่อเมื่อเจ้าของที่ดินได้รับค่าทดแทนตามสมควรแล้วด้วย เมื่อในคำฟ้องของโจทก์มิได้เสนอค่าทดแทนแก่จำเลย คดีจึงไม่มีประเด็นว่าโจทก์จะใช้สิทธิตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1352 ได้หรือไม่
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องและแก้ฟ้องว่าที่ดินของจำเลยตำอยู่ใต้ภารจำยอม เลยกั้นรั้วให้ทางภารจำยอมซึ่งกว้าง ๒ วา เหลือเพียง ๓ ศอก และโจทก์วางสายไฟฟ้าผ่านทางภาคจำยอมเข้าไปในที่ดินของโจทก์ซึ่งเป็นระยะทางที่ใกล้ที่สุด จำเลยขัดขวาง จึงขอให้จำเลยรื้อรั้วและห้ามจำเลยขัดขวางวางสายไฟฟ้าผ่านทางภารจำยอมไปยังที่ดินของโจทก์
จำเลยที่ ๑ ให้การว่าทางกว้างเพียง ๓ ศอก ใช้เป็นเพียงทางคนเดินผ่าน การวางสายไฟฟ้าผ่าน ทำให้เกิดภาระเพิ่มขึ้นแก่ภารยทรัพย์ ขอให้ยกฟ้อง
จำเลยที่ ๒ ให้การว่าไม่ใช่เจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินที่โจทก์ฟ้อง ขอให้ยกฟ้อง
จำเลยที่ ๓ ที่ ๔ ให้การว่าทางภารจำยอมเป็นทางเดินผ่าน กว้าง ๓ ศอก และฟ้องแย้งว่าโจทก์เดินสายไฟฟ้าผ่านที่ดินของจำเลย เป็นการให้เกิดภาระเพิ่มขึ้นแก่ภารยทรัพย์ ขอให้โจทก์รื้อสายไฟฟ้าออกไป
โจทก์ให้การแก้ฟ้องแย้งว่าจำเป็นต้องวางสายไฟฟ้าผ่านเพราะเป็นทางที่ใกล้ที่สุด ขอให้ยกฟ้องแย้ง
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่าทางกว้าง ๒ วา โจทก์มีสิทธิวางสายไฟฟ้าผ่านเหมือนที่ดินของจำเลยผ่านทางภารจำยอมตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๓๕๒ ไม่ใช่เป็นการเพิ่มภารยทรัพย์ดังจำเลยให้การและฟ้องแย้ง แต่โจทก์ไม่ได้เสนอค่าทดแทนแก่จำเลยเป็นประเด็นให้ศาลวินิจฉัย และจะห้ามโจทก์ดังฟ้องแย้งของจำเลยก็ไม่ได้ พิพากษาว่าทางกว้าง ๒ วา ให้จำเลยรื้อรั้วในทางภารจำยอมออกให้หมด คำขออื่นของโจทก์และฟ้องแย้งของจำเลยให้ยก
โจทก์อุทธรณ์ว่าโจทก์มีสิทธิและอำนาจวางสายไฟฟ้าผ่านทางภารจำยอม
จำเลยที่ ๓ ที่ ๔ อุทธรณ์ว่าทางภารจำยอมมีความกว้างเพียง ๓ ศอก กับขอให้พิพากษาตามฟ้องแย้งของจำเลย
ศาลอุทธรณ์ฟังว่าทางภารจำยอมกว้าง ๒ วา การที่โจทก์วางสายไฟฟ้าผ่านทางภารจำยอมซึ่งเป็นที่ดินของจำเลยเป็นการเปลี่ยนแปลงและเพิ่มภาระให้แก่ภารยทรัพย์ โจทก์วางสายไฟฟ้าผ่านที่พิพาทโดยไม่มีสิทธิ และคดีไม่มีประเด็นเรื่องค่าทดแทนตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๓๕๒ พิพากษาแก้คงพิพากษาศาลชั้นต้นว่าให้โจทก์รื้อสายไฟฟ้าผ่านที่ดินของจำเลยที่ ๓ ที่ ๔ นอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
โจทก์ฎีกาว่าโจทก์มีสิทธิวางสายไฟฟ้าผ่านที่ดินจำเลยได้
จำเลยที่ ๔ ฎีกาว่าทางภารจำยอมกว้างเพียง ๓ ศอก ยาว ๑๐ วา และที่ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า การที่ศาลชั้นต้นพิพากษาว่าที่ดินภารจำยอมกว้าง ๒ วา ยาว ๑๘ วา ไม่เกินคำขอที่ปรากฏในฟ้อง เป็นการวินิจฉัยไม่ชอบ
ศาลฎีกาเห็นว่าศาลชั้นต้นพิพากษาว่าทางกว้าง ๒ วา ยาว ๑๘ วา นั้นไม่เกินไปกว่าหรือนอกจากที่ปรากฏในคำฟ้อง ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยชอบด้วยอ้างคำพิพากษาฎีกาที่ ๑๐๒๒/๒๕๐๐ และเห็นว่าที่ดินจำเลยตกอยู่ใต้ภารจำยอมเพียงให้เป็นทางเดินผ่าน ให้ล้อเกวียน โค กระบือผ่านเข้าออกสู่ทางสาธารณะและหน้าน้ำใช้เรือพายผ่านเข้าออกเท่านั้น การที่โจทก์วางสายไฟฟ้าผ่านทางภารจำยอมย่อมเห็นได้ว่าเป็นการทำการเปลียนแปลงในภารยทรัพย์ ทำให้เกิดภาระเพิ่มขึ้นแก่ภารยทรัพย์ โจทก์จึงไม่มีสิทธิทำได้จำต้องรื้อออกไป ส่วนที่โจทก์ฎีกาว่าโจทก์มีสิทธิวางสายไฟฟ้าได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๓๕๒ นั้น เห็นว่าแม้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๓๕๒ จะบัญญัติว่า เจ้าของที่ดินต้องยอมให้ผู้อื่นวางท่อน้ำ สายไฟฟ้า หรือสิ่งอื่นผ่านที่ดินของตนเพื่อประโยชน์แก่ที่ดินติดต่อกันก็ตาม แต่ความในมาตรานี้ได้บัญญัติไว้ด้วยว่าเจ้าของที่ดินจะต้องยอมก็ต่อเมื่อได้รับค่าทดแทนตามสมควรแล้วด้วย แต่ในคำฟ้องของโจทก์มิได้เสนอค่าทดแทนแก่จำเลย คดีจึงไม่มีประเด็นว่าโจทก์จะใช้สิทธิตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๓๕๒ ได้หรือไม่ ศาลอุทธรณ์พิพากษาคดีชอบแล้ว
พิพากษายืน
