แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ที่งอกริมตลิ่ง หมายถึงที่ดินที่งอกไปจากตลิ่ง มิใช่งอกจากที่อื่นเข้ามาหาตลิ่งแม้หนองน้ำจะตื้นเขินขึ้นมีระดับเสมอกับที่ดินโจทก์ที่ล้อมรอบหนองน้ำอยู่ ก็มิใช่ที่งอกริมตลิ่ง เพราะมิได้งอกออกจากตลิ่งที่ดินโจทก์ การที่หนองน้ำสาธารณะกลายสภาพเป็นที่ตื้นเขินทั้งแปลงเช่นนี้แม้ต่อมาพลเมืองจะไม่ได้ใช้ประโยชน์ร่วมกัน โดยโจทก์เข้าทำนาแต่ผู้เดียว ถ้ายังมิได้มีพระราชกฤษฎีกาให้ถอนสภาพจากการเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน หนองน้ำ ดังกล่าวก็ยังคงมีสภาพเป็นสาธารณาสมบัติของแผ่นดินอยู่ตามเดิม แม้โจทก์จะได้ครอบครองมาเกิน 10 ปี ก็หาได้กรรมสิทธิ์ไม่
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์มีที่ดินมีโฉนดล้อมรอบหนองสาธารณะ (หนองปรือ) แต่หนองสาธารณะได้ตื้นเขินสูญสภาพไป โจทก์ได้ครอบครองโดยสงบเปิดเผยด้วยเจตนาเป็นเจ้าของมาเกิน ๑๐ ปี ได้กรรมสิทธิ์แล้วโดยเป็นที่งอกติดต่อกับที่ดินของโจทก์ ต่อมาจำเลยได้รังวัดที่ดินดังกล่าวอ้างว่าเป็นที่ดินสาธารณประโยชน์ ขอให้พิพากษาว่าที่ดินภายในเส้นวงกลมตามแผนที่เป็นกรรมสิทธิ์ของโจทก์ ห้ามจำเลยเกี่ยวข้อง
จำเลยให้การว่า ที่ดินโจทก์มีหนองน้ำอยู่ตรงกลางจริง เดิมเป็นหนองน้ำสาธารณะสำหรับพลเมืองใช้ประโยชน์ร่วมกัน และต่อมาได้ตื้นเขินขึ้น ทางราชการยังถือเป็นที่หวงห้ามตลอดมา ทั้งยังมิได้ออกพระราชกฤษฎีกาถอนสภาพจากการเป็นสาธารรสมบัติของแผ่นดินที่ราษฎรใช้ร่วมกัน โจทก์ไม่เคยเข้าครอบครองที่ดินส่วนนี้ แม้หนองน้ำพิพาทจะตื้นเขินขึ้นก็ไม่ถือว่าเป็นที่งอกติดต่อกับที่ดินโจทก์ โจทก์ไม่ได้กรรมสิทธิ์
ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ได้ความจากข้อนำสืบของโจทก์ว่า น้ำที่ไหลมาตามลำเหมืองซึ่งเชื่อมติดต่อกันระหว่างหนองปรือกับคลองท่าโพธิ์ พัดพาเอาเศษดินและใบไม้ไปทับถมลงในหนองปรือ จึงทำให้หนองปรือตื้นเขินขึ้นเรื่อย ๆ และตื้นเขินขึ้นพร้อม ๆ กันเต็มเนื้อที่+งานมีระดับเสมอกับที่ดินที่อยู่รอบหนองปรือ ศาลฎีกาเห็นว่าที่งอกริมตลิ่งหมายถึงที่ดินที่งอกไปจากตลิ่ง มิใช่งอกจากที่อื่นเข้ามาหาตลิ่ง แม้หนองปรือจะตื้นเขินขึ้นมีระดับเสมอกับที่ดินโจทก์ที่อยู่รอบ ๆ มิใช่ที่งอกริมตลิ่ง เพราะมิได้งอกออกจากริมตลิ่งที่ดินโจทก์ การที่หนองปรืออันเป็นหนองน้ำสาธารณะกลายสภาพเป็นที่ตื้นเขินทั้งแปลงเช่นนี้แม้ต่อมาพลเมืองจะไม่ได้ใช้ประโยชน์ร่วมกัน โดยโจทก์เข้าทำนาแต่ผู้เดียว ถ้ายังมิได้มีพระราชกฤษฎีกาให้ถอนสภาพจากการเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน หนองปรือก็ยังคงมีสภาพเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินอยู่ตามเดิม แม้โจทก์จะได้ครอบครองมาเกิน ๑๐ ปีก็หาได้กรรมสิทธิ์ไม่ ที่ศาลล่างทั้งพิพากษายกฟ้องโจทก์ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วย
พิพากษายืน
