แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ย่อสั้น
จำเลยเป็นผู้ครอบครองที่ดินติดต่อด้านที่โจทก์จำเป็น ต้องใช้ฉาบปูนและทาสีอันเป็นการจำเป็นในการปลูกสร้างอาคาร ของโจทก์ เมื่อโจทก์ได้บอกกล่าวล่วงหน้าให้จำเลยทราบ เป็นระยะเวลาพอสมควรแล้ว โจทก์ก็ย่อมใช้ที่ดินที่จำเลย ครอบครองอยู่เพียงเท่าที่จำเป็นเพื่อการดังกล่าวได้ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1351 บทบัญญัตินี้เป็นบทบัญญัติจำกัดสิทธิของจำเลยซึ่งเป็นเจ้าของที่ดินที่อยู่ติดต่อกับที่ดินของโจทก์ ทั้งการที่โจทก์ก่อสร้างอาคารของตน ก็ได้กระทำไปภายในขอบเขตที่ดินของโจทก์ แม้การก่อสร้างอาคาร ของโจทก์ซึ่งติดกับแนวเขตที่ดินจะเป็นการฝ่าฝืนเทศบัญญัติ ก็ไม่เป็นการตัดสิทธิโจทก์ที่จะใช้สิทธิตามมาตรา 1351 ถือไม่ได้ว่าโจทก์ใช้สิทธิโดยไม่สุจริต
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้พิพากษาว่าโจทก์และผู้ที่โจทก์มอบหมายมีสิทธิเข้าไปในที่ดินของจำเลย มีสิทธิใช้ที่ดินของจำเลยวางนั่งร้านในการฉาบปูนและทาสีผนังอาคารของโจทก์ที่อยู่ตรงแนวเขตระหว่างที่ดินของโจทก์กับที่ดินของจำเลยได้จนกว่าการฉาบปูนและทาสีจะเสร็จสิ้น ขอให้ห้ามจำเลยขัดขวางโจทก์และผู้ที่โจทก์มอบหมายในการที่จะเข้าไปฉาบปูนและทาสีผนังอาคารของโจทก์ในที่ดินของจำเลย และห้ามจำเลยขัดขวางในการที่โจทก์และผู้ที่โจทก์มอบหมายได้ขนวัสดุอุปกรณ์นั่งร้าน หรือวัสดุอุปกรณ์รวมทั้งเครื่องมือในการทำนั่งร้าน ในการฉาบปูนและทาสีผนังอาคารของโจทก์เข้าไปในที่ดินของจำเลย ขอให้ห้ามจำเลยรบกวนหรือกระทำการใดอันไม่เป็นการสะดวกแก่โจทก์และผู้ที่โจทก์มอบหมายจะเข้าไปทำการฉาบปูนและทาสีผนังอาคารของโจทก์ในที่ดินของจำเลยและในการที่โจทก์และผู้ที่โจทก์มอบหมายได้ขนวัสดุอุปกรณ์นั่งร้านหรือวัสดุอุปกรณ์เครื่องมือในการทำนั่งร้านในการฉาบปูนและทาสีผนังอาคารของโจทก์เข้าไปในที่ดินของจำเลย
จำเลยให้การและแก้ไขคำให้การว่า โจทก์ก่อสร้างอาคารในที่ดินของโจทก์ชิดแนวเขตโดยไม่เว้นระยะห่าง เป็นการกระทำโดยฝ่าฝืนเทศบัญญัติ จำเลยจึงได้ฟ้องโจทก์ขอให้เพิกถอนการกระทำดังกล่าวคดีอยู่ระหว่างการพิจารณา การก่อสร้างโดยฝ่าฝืนกฎหมายดังกล่าวไม่ก่อให้เกิดสิทธิตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1351ขอให้ยกฟ้อง
วันนัดสืบพยานโจทก์ คู่ความแถลงยอมรับกันว่า สภาพอาคารของโจทก์และสภาพที่ดินของจำเลยปรากฎตามภาพถ่ายหมาย จ.1 รวม3 ภาพ ศาลชั้นต้นเห็นว่าคดีพอวินิจฉัยได้แล้วจึงมีคำสั่งให้งดสืบพยานโจทก์จำเลย
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้ว พิพากษาให้โจทก์มีสิทธิใช้ที่ดินของจำเลยตามโฉนดเลขที่ 2919 ตำบลตลาด อำเภอเมืองมหาสารคามจังหวัดมหาสารคาม เท่าที่จำเป็นเพื่อทำนั่งร้านฉาบปูนและทาสีอาคารของโจทก์ได้ คำขออื่นให้ยก
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ภาค 1 พิพากษายืน
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ข้อเท็จจริงรับฟังเป็นยุติว่า ที่ดินของโจทก์อยู่ติดต่อกับที่ดินของจำเลย โจทก์ก่อสร้างอาคารสามชั้นครึ่งในที่ดินของโจทก์ชิดแนวเขตด้านที่ติดต่อกับที่ดินของจำเลย ปรากฏตามภาพถ่ายหมาย จ.1 รวม 3 ภาพ ผนังอาคารที่โจทก์ก่อสร้างด้านที่ติดต่อกับที่ดินของจำเลยยังไม่ได้ฉาบปูนและทาสี โจทก์มีหนังสือบอกกล่าวขอเข้าไปใช้ที่ดินของจำเลยเพื่อฉาบปูนและทาสีผนังอาคารให้จำเลยทราบแล้วคดีมีปัญหาที่จะต้องวินิจฉัยตามฎีกาของจำเลยว่า โจทก์มีสิทธิเข้าไปใช้ที่ดินของจำเลยหรือไม่ เห็นว่า ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1351 วรรคแรก บัญญัติว่า “เจ้าของที่ดินเมื่อบอกกล่าวล่วงหน้าตามสมควรแล้ว อาจใช้ที่ดินติดต่อเพียงที่จำเป็นในการปลูกสร้างหรือซ่อมแซมรั้ว กำแพง หรือโรงเรือนตรงหรือใกล้แนวเขตของตน”ดังนั้น เมื่อปรากฏว่าจำเลยเป็นผู้ครอบครองที่ดินติดต่อด้านที่โจทก์จำเป็นต้องใช้ฉาบปูนและทาสีอันเป็นการจำเป็นในการปลูกสร้างอาคารของโจทก์ เมื่อโจทก์ได้บอกกล่าวล่วงหน้าให้จำเลยทราบเป็นระยะเวลาพอสมควรแล้ว โจทก์ก็ย่อมใช้ที่ดินที่จำเลยครอบครองอยู่เพียงเท่าที่จำเป็นเพื่อการดังกล่าวได้ ที่จำเลยฎีกาว่าประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1351 มิได้เป็นบทบัญญัติจำกัดสิทธิของเจ้าของที่ดินด้านที่ติดต่อดังที่ศาลอุทธรณ์ภาค 1วินิจฉัย และการที่โจทก์ก่อสร้างอาคารชิดแนวเขตที่ดินเป็นการใช้สิทธิโดยไม่สุจริต โจทก์จึงไม่มีสิทธินำประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1351 มาใช้บังคับนั้น เห็นว่า คดีนี้โจทก์ฟ้องจำเลยเนื่องจากจำเลยไม่ยอมให้โจทก์เข้าไปใช้ที่ดินของจำเลยซึ่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1351 บัญญัติให้เจ้าของที่ดินด้านที่ติดต่อต้องยินยอมให้เจ้าของที่จะต้องกระทำการอย่างใดอย่างหนึ่ง ใช้ที่ดินด้านที่ติดต่อได้ บทบัญญัติตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1351 จึงเป็นบทบัญญัติจำกัดสิทธิของจำเลยซึ่งเป็นเจ้าของที่ดินที่อยู่ติดต่อกับที่ดินของโจทก์ ทั้งการที่โจทก์ก่อสร้างอาคารของตนก็ได้กระทำไปภายในขอบเขตที่ดินของโจทก์ แม้การก่อสร้างอาคารของโจทก์ซึ่งติดกับแนวเขตที่ดินจะฟังได้ว่าเป็นการฝ่าฝืนเทศบัญญัติดังที่จำเลยอ้าง ก็ไม่เป็นการตัดสิทธิโจทก์ที่จะใช้สิทธิตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1351 กรณียังถือไม่ได้ว่าโจทก์ใช้สิทธิโดยไม่สุจริตที่ศาลล่างทั้งสองพิพากษามานั้น ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วย ฎีกาของจำเลยฟังไม่ขึ้น”
พิพากษายืน
