แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ที่พิพาทซึ่งโจทก์อ้างว่าเป็นมรดกตกได้แก่โจทก์ทั้งสองคนละประมาณ7 ไร่เป็นส่วนหนึ่งของที่ดินแปลงใหญ่ซึ่งจำเลยครอบครองอยู่ เมื่อโจทก์ไปขอแบ่งที่พิพาท โจทก์จำเลยได้ตกลงกันโดยจำเลยให้กระบือ 1 ตัว กับเงิน4,000 บาทแก่โจทก์แทน แต่จำเลยยังไม่มีเงินได้ทำสัญญากู้ให้โจทก์ไว้ โจทก์ทั้งสองยอมรับเอาเงินและกระบือแทนการขอแบ่งที่ดิน ดังนี้ ถือได้ว่าโจทก์ทั้งสองได้สละสิทธิเรียกร้องขอแบ่งที่พิพาทแล้วโดยตกลงรับชำระหนี้เป็นเงินและกระบือแทน เมื่อจำเลยไม่ปฏิบัติตามโจทก์จะกลับมาฟ้องเรียกร้องขอแบ่งที่พิพาทให้ผิดไปจากข้อตกลงนั้นหาได้ไม่
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ที่ 1 เป็นบุตรนายจอม โจทก์ที่ 2 เป็นบุตรนางบงบิดาและมารดาของโจทก์เป็นพี่น้องร่วมบิดามารดากับจำเลย บิดาและมารดาโจทก์ถึงแก่กรรมไปแล้วทั้งสองคน โจทก์ทั้งสองจึงไปขอแบ่งที่ดินพิพาทอันเป็นส่วนหนึ่งของที่ดินตาม ส.ค.1 เลขที่ 46 เฉพาะส่วนของนายจอมนางบงซึ่งเป็นมรดกตกได้แก่โจทก์ทั้งสอง เนื้อที่ส่วนละ 7 ไร่ ซึ่งจำเลยครอบครองอยู่จำเลยได้ตกลงให้เงินสดโจทก์ที่ 1 4,000 บาท และให้กระบือตัวเมีย 1 ตัวแก่โจทก์ที่ 2แทนการแบ่งที่พิพาทให้โจทก์ จำเลยไม่มีเงินได้ทำสัญญากู้ให้โจทก์ไว้ ถึงกำหนดตามสัญญากู้จำเลยไม่ได้นำเงินมาชำระให้โจทก์ จึงขอให้ศาลบังคับ จำเลยแบ่งที่พิพาทให้โจทก์ตามส่วน
จำเลยให้การว่าที่พิพาทมารดายกให้ตนทั้งแปลง มิได้ยกให้บิดามารดาโจทก์ดังฟ้อง จำเลยครอบครองแต่ผู้เดียวตลอดมา ไม่มีผู้ใดมาเกี่ยวข้องนับแต่มารดาตายเกินกว่า 1 ปีแล้ว ที่จำเลยยอมให้กระบือและเงินแก่โจทก์นั้นก็เพราะเห็นแก่ความสงบต่อมาโจทก์ทั้งสองไม่ตกลง จำเลยจึงเอากระบือคืน โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้อง ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยแบ่งที่ดินพิพาทให้แก่โจทก์ทั้งสองตามฟ้องห้ามจำเลยและบริวารเข้าเกี่ยวข้อง
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์เห็นว่า หนี้เดิมที่จำเลยจะต้องแบ่งที่พิพาทให้แก่โจทก์ได้ระงับสิ้นไปแล้ว โดยโจทก์ยอมรับเงินและกระบือแทนโจทก์จึงไม่มีสิทธิฟ้องให้บังคับจำเลยปฏิบัติตามหนี้เดิมที่ระงับไปแล้วได้ พิพากษากลับให้ยกฟ้องโจทก์
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า เมื่อโจทก์ทั้งสองไปขอแบ่งที่ดินพิพาทในฐานะเป็นทายาทผู้รับมรดกบิดามารดาโจทก์ทั้สองจากจำเลยผู้ครอบครองที่พิพาทไว้นั้น โจทก์ทั้งสองและจำเลยได้มีข้อตกลงกันขึ้นใหม่แทนการแบ่งที่ดินพิพาทให้แก่โจทก์ทั้งสองว่าโจทก์ยอมรับเงิน 4,000 บาท กับกระบือจากจำเลยแทนการขอแบ่งที่ดิน แต่เนื่องจากขณะนั้นจำเลยไม่มีเงินพอ จำเลยจึงได้ทำหนังสือสัญญากู้ให้โจทก์ยึดถือไว้เป็นหลักฐาน ถือได้ว่าโจทก์ทั้งสองได้สละสิทธิเรียกร้องเกี่ยวกับที่ดินพิพาทแล้วโดยตกลงรับชำระหนี้เป็นเงินและกระบือแทน เมื่อจำเลยไม่ปฏิบัติตามโจทก์จะกลับมาฟ้องเรียกร้องขอแบ่งที่พิพาทให้ผิดไปจากข้อตกลงใหม่หาได้ไม่
พิพากษายืน
