แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
เงินค่าหุ้นที่จำเลยที่ 1 ชำระแก่ผู้ร้องไปแล้ว ถือว่าเป็นเงินทุนของผู้ร้อง จำเลยที่ 1 จะถอนคืนในระหว่างที่ยังเป็นสมาชิกอยู่ไม่ได้เว้นแต่จะพ้นจากการเป็นสมาชิกของผู้ร้องและปราศจากภาระหนี้ที่มีต่อผู้ร้องแล้ว การถอนคืนเงินค่าหุ้นที่จำเลยที่ 1 ชำระแล้วจึงมีเงื่อนไข ดังนั้นเพื่อป้องกันสิทธิของเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาไว้มิให้เสียหาย จึงอาจออกคำสั่งอายัดได้แต่คำสั่งอายัดจะฝ่าฝืนเงื่อนไขแห่งหนี้ไม่ได้ เพราะอาจมีผลกระทบต่อสิทธิของลูกหนี้แห่งสิทธิเรียกร้องซึ่งเป็นบุคคลภายนอก ปัญหาว่าเจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจอายัดเงินค่าหุ้นหรือไม่เป็นคดีที่มีคำขอให้ปลดเปลื้องทุกข์อันไม่อาจคำนวณเป็นราคาเงินได้ต้องเสียค่าขึ้นศาลเพียง 200 บาท
ย่อยาว
คดีนี้สืบเนื่องจากศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วพิพากษาให้จำเลยทั้งสองร่วมกันชำระเงินตามฟ้องแก่โจทก์ จำเลยทั้งสองไม่ชำระโจทก์จึงขอให้ศาลชั้นต้นตั้งเจ้าพนักงานบังคับคดียึดอายัดทรัพย์สินของจำเลยทั้งสอง เจ้าพนักงานบังคับคดีได้แจ้งอายัดเงินค่าหุ้นจำนวน 40,000 บาท ของจำเลยที่ 1 ที่มีอยู่ในสหกรณ์ออมทรัพย์ครูนครราชสีมา จำกัด ผู้ร้อง ให้ผู้ร้องส่งเงินค่าหุ้นให้เจ้าพนักงานบังคับคดีภายใน 10 วัน
ผู้ร้องคัดค้านว่า จำเลยที่ 1 ยังเป็นสมาชิกของผู้ร้องอยู่ไม่มีสิทธิเรียกร้องเงินค่าหุ้นจากผู้ร้องได้ เว้นแต่จะพ้นจากการเป็นสมาชิกและปราศจากภาระหนี้ที่มีต่อผู้ร้องแล้ว
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้ว มีคำสั่งยกคำร้องของผู้ร้องให้เจ้าพนักงานบังคับคดีดำเนินการบังคับคดีต่อไป ค่าคำร้องเป็นพับ
ผู้ร้องอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ภาค 1 พิพากษายืน ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นอุทธรณ์ให้เป็นพับ
ผู้ร้องฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า เงินค่าหุ้น ซึ่งจำเลยที่ 1 ได้ชำระแก่ผู้ร้องไปแล้วนั้นถือว่าเป็นเงินทุนของผู้ร้องและเงินดังกล่าวจำเลยที่ 1 จะถอนคืนในระหว่างที่ตนยังเป็นสมาชิกอยู่ไม่ได้ เว้นแต่จำเลยที่ 1 จะพ้นจากการเป็นสมาชิกของผู้ร้องและปราศจากภาระหนี้ที่มีต่อผู้ร้องแล้ว การถอนคืนเงินค่าหุ้นที่จำเลยที่ 1ชำระแล้วจึงมีเงื่อนไข ดังนั้นเพื่อป้องกันสิทธิของเจ้าหนี้ตามคำพิพากษาไว้มิให้เสียหาย จึงอาจออกคำสั่งอายัดให้ได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 311 วรรคสอง แต่จะกำหนดในคำสั่งอายัดให้เป็นการฝ่าฝืนเงื่อนไขแห่งหนี้นั้นหาได้ไม่เพราะอาจมีผลกระทบต่อสิทธิของลูกหนี้แห่งสิทธิเรียกร้องซึ่งเป็นบุคคลภายนอกได้ ที่เจ้าพนักงานบังคับคดีได้แจ้งอายัดเงินค่าหุ้นจำนวน 40,000 บาท จากผู้ร้องโดยฝ่าฝืนเงื่อนไขแห่งหนี้จึงไม่ชอบ
ปัญหาว่าเจ้าพนักงานบังคับคดีมีอำนาจอายัดเงินค่าหุ้นหรือไม่เป็นคดีที่มีคำขอให้ปลดเปลื้องทุกข์อันไม่อาจคำนวณเป็นราคาเงินได้ต้องเสียค่าขึ้นศาลเพียง 200 บาท
พิพากษากลับ ให้ยกเลิกคำสั่งอายัดของเจ้าพนักงานบังคับคดีที่ให้ผู้ร้องนำส่งเงินค่าหุ้นของจำเลยที่ 1 แก่เจ้าพนักงานบังคับคดี ให้ศาลชั้นต้นออกคำสั่งอายัดใหม่ โดยกำหนดให้ผู้ร้องส่งมอบเงินค่าหุ้นของจำเลยที่ 1 แก่เจ้าพนักงานบังคับคดีภายใน15 วัน นับแต่วันที่จำเลยที่ 1 พ้นจากการเป็นสมาชิกของผู้ร้องและปราศจากภาระหนี้ที่มีต่อผู้ร้องแล้ว และให้ศาลชั้นต้นคืนค่าขึ้นศาลส่วนที่เกิน 200 บาท ทั้งในชั้นอุทธรณ์และฎีกาแก่ผู้ร้อง ค่าฤชาธรรมเนียมทั้งสามศาลให้เป็นพับ
