แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ผู้ที่จะมีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 152จะต้องเป็นเจ้าพนักงานผู้มีหน้าที่จัดการหรือดูแลกิจการใดเข้ามีส่วนได้เสียเพื่อประโยชน์สำหรับตนเองหรือผู้อื่นเนื่องด้วยกิจการนั้น เมื่อปรากฏว่าในการจัดซื้อดินถมพร้อมบดอัดแน่นจากห้างหุ้นส่วนจำกัด ช. นั้น เทศบาลได้ดำเนินการถูกต้องตามระเบียบของทางราชการและราคาที่ตกลงซื้อก็ต่ำกว่าราคาที่เทศบาลตั้งงบประมาณไว้ แสดงว่าการจัดซื้อดินดังกล่าวจำเลยที่ 1 ในฐานะนายกเทศมนตรีได้กระทำไปตามอำนาจหน้าที่ของตนไม่ได้มุ่งหวังประโยชน์ของเทศบาลเป็นสำคัญ แม้จำเลยที่ 1 จะเป็นหุ้นส่วนประเภทจำกัดความรับผิดของห้างหุ้นส่วนจำกัด ช. ก็ตามกรณีก็ยังถือไม่ได้ว่าจำเลยที่ 1 เข้ามีส่วนได้เสียเพื่อประโยชน์สำหรับตนเองหรือผู้อื่นเนื่องด้วยการทำสัญญาซื้อขายดังกล่าว จำเลยที่ 1 จึงไม่มีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 152 เมื่อจำเลยที่ 1 ไม่มีความผิด จำเลยที่ 2ซึ่งเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการของห้างหุ้นส่วนจำกัด ช.ก็ไม่มีความผิดฐานเป็นผู้สนับสนุน
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องขอให้ลงโทษจำเลยตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 83, 86, 91, 149, 152, 157
จำเลยทั้งสามให้การปฏิเสธ
ศาลชั้นต้นพิพากษาว่า จำเลยที่ 1 มีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 152 กระทงหนึ่ง และมาตรา 157 อีกกระทงหนึ่ง ความผิดตามมาตรา 152 ลงโทษจำคุก 1 ปี ตามมาตรา 157 ลงโทษจำคุก 4 ปีรวมจำคุก 5 ปี จำเลยที่ 2 มีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 86, 152 ลงโทษจำคุก 8 เดือน ยกฟ้องโจทก์สำหรับจำเลยที่ 3 ข้อหาอื่นให้ยก
จำเลยที่ 1 ที่ 2 อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ภาค 1 พิพากษาแก้เป็นว่า ให้ยกฟ้องจำเลยที่ 1ที่ 2 ในความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 152 เสียด้วยนอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า ข้อเท็จจริงในเบื้องต้นรับฟังเป็นยุติว่าจำเลยที่ 1 เป็นนายกเทศบาลเมืองมุกดาหาร มีหน้าที่ควบคุมและรับผิดชอบในการบริหารกิจการของเทศบาลตามกฎหมาย และเป็นหุ้นส่วนจำกัดความรับผิดของห้างหุ้นส่วนจำกัด ซ.การช่างเจริญชัยซึ่งมีจำเลยที่ 2 เป็นหุ้นส่วนผู้จัดการเมื่อวันที่ 23 มีนาคม 2527เทศบาลเมืองมุกดาหารได้ประกาศเรียกสอบราคาซื้อดินถมและบดอัดแน่นบริเวณที่จะทำการก่อสร้างสำนักงานเทศบาลเมืองมุกดาหารวันที่ 5 เมษายน 2527 มีผู้ยื่นซองเสนอราคา 3 ราย รวมทั้งห้างหุ้นส่วนจำกัด ซ.การช่างเจริญชัย โดยห้างหุ้นส่วนจำกัดซ.การช่างเจริญชัย เสนอราคาเป็นเงิน 65,474 บาท ซึ่งเป็นราคาที่เสนอต่ำสุด คณะกรรมการเปิดซองสอบราคาได้ต่อรองจำเลยที่ 2 ซึ่งเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการห้างหุ้นส่วนจำกัดซ.การช่างเจริญชัย ยอมลดราคาลงเหลือ 61,000 บาท และเป็นราคาที่ต่ำกว่าราคาที่เจ้าหน้าที่เทศบาลประมาณไว้ 1,000 บาทเทศบาลเมืองมุกดาหารจึงได้ทำสัญญาซื้อขายเมื่อวันที่ 9 เมษายน 2527โดยจำเลยที่ 1 ลงชื่อเป็นผู้ซื้อในนามเทศบาลเมืองมุกดาหารจำเลยที่ 2 ลงชื่อเป็นผู้ขายในนามห้างหุ้นส่วนจำกัดซ.การช่างเจริญชัย ต่อมาห้างหุ้นส่วนจำกัด ซ.การช่างเจริญชัยส่งมอบดินถมและบดอัดแน่นเรียบร้อยแล้ว ห้างหุ้นส่วนจำกัดซ.การช่างเจริญชัยได้มอบอำนาจให้จำเลยที่ 1 รับเงินค่าขายดินถมและบดอัดแน่นไปแล้ว คดีมีปัญหามาสู่ศาลฎีกาตามฎีกาของโจทก์เพียงว่า จำเลยที่ 1 มีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 152และจำเลยที่ 2 มีความผิดฐานสนับสนุนจำเลยที่ 1 กระทำความผิดดังกล่าวหรือไม่
พิเคราะห์แล้ว ผู้ที่จะมีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 152 จะต้องเป็นเจ้าพนักงานผู้มีหน้าที่จัดการหรือดูแลกิจการใดเข้ามีส่วนได้เสียเพื่อประโยชน์สำหรับตนเองหรือผู้อื่นเนื่องด้วยกิจการนั้น ที่โจทก์ฎีกาว่า การที่จำเลยที่ 1ในฐานะเป็นนายกเทศมนตรีมีหน้าที่ควบคุมดูแลกิจการของเทศบาลโดยตรงและเป็นหุ้นส่วนประเภทจำกัดความรับผิดของห้างหุ้นส่วนจำกัดซ.การช่างเจริญชัยได้เข้าทำสัญญาซื้อขายดินถมกับห้างหุ้นส่วนจำกัด ซ.การช่างเจริญชัย เป็นการเข้ามามีส่วนได้เสียเพื่อประโยชน์สำหรับตนเองหรือผู้อื่นเนื่องด้วยกิจการดังกล่าวนั้นแล้ว เห็นว่า ข้อนี้ข้อเท็จจริงได้ความจากนายวัชระ ตรงสกุลพยานโจทก์ซึ่งเป็นหัวหน้าฝ่ายช่างเทศบาลเมืองมุกดาหารว่าในการจัดซื้อที่ดินพร้อมบดอัดแน่นจากห้างหุ้นส่วนจำกัดซ.การช่างเจริญชัยนั้น เทศบาลเมืองมุกดาหารได้ดำเนินการถูกต้องตามระเบียบของทางราชการ และราคาที่ตกลงซื้อก็ต่ำกว่าราคาที่เทศบาลเมืองมุกดาหารตั้งงบประมาณไว้ แสดงว่าการจัดซื้อดินดังกล่าวจำเลยที่ 1 ในฐานะนายกเทศมนตรีเทศบาลเมืองมุกดาหารได้กระทำไปตามอำนาจหน้าที่ของตน ไม่ได้มุ่งหวังประโยชน์อย่างอื่นนอกจากประโยชน์ของเทศบาลเมืองมุกดาหารเป็นสำคัญกรณีจึงถือไม่ได้ว่าจำเลยที่ 1 เข้ามีส่วนได้เสียเพื่อประโยชน์สำหรับตนเอง หรือผู้อื่นเนื่องด้วยการทำสัญญาซื้อขายดังกล่าวจำเลยที่ 1 ไม่มีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 152เมื่อจำเลยที่ 1 ไม่มีความผิด จำเลยที่ 2 ก็ไม่มีความผิดฐานสนับสนุนจำเลยที่ 1 กระทำความผิด
พิพากษายืน
