แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ในคดีแพ่ง เมื่อไม่มีการชี้สองสถานหรือสืบพยาน แม้ศาลชั้นต้นจะสั่งงดการดำเนินกระบวนพิจารณาและนัดฟังคำพิพากษาแล้วแต่ตราบใดที่ศาลชั้นต้นยังมิได้พิพากษา ย่อมถือว่าอยู่ในระยะเวลาที่คู่ความอาจยื่นคำร้องขอแก้ไขเพิ่มเติมคำฟ้องหรือคำให้การได้
(ประชุมใหญ่ ครั้งที่ 22/2514)
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยได้พาคนงานเข้าไปปักหลักเพื่อขออาชญาบัตรผูกขาดสำรวจแร่ในเขตซึ่งโจทก์ได้ขออาชญาบัตรสำรวจแร่ไว้ก่อนแล้วขอให้บังคับจำเลยถอนหลักและห้ามขัดขวาง
จำเลยให้การต่อสู้ว่า จำเลยได้ขออาชญาบัตรผูกขาดสำรวจแร่ในที่ว่างไว้ก่อนโจทก์ และได้หนังสืออาชญาบัตรสำรวจแร่แล้ว ฟ้องโจทก์เคลือบคลุม โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้อง และคดีขาดอายุความ
หลังจากจำเลยยื่นคำให้การ และมีการนัดพร้อมเพื่อตกลงประนีประนอมกันครั้งหนึ่งแล้ว ก่อนถึงวันนัดพร้อมครั้งที่สองจำเลยได้ยื่นคำร้องต่อศาลชั้นต้น ขอให้วินิจฉัยปัญหาข้อกฎหมายเบื้องต้นและมีคำสั่งตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๒๔
ศาลชั้นต้นสั่งให้งดการดำเนินกระบวนพิจารณาต่อไปและนัดฟังคำพิพากษา
หลังจากศาลชั้นต้นสั่งดังกล่าว แต่ก่อนศาลชั้นต้นจะพิพากษาโจทก์ได้ยื่นคำร้องของแก้ไขเพิ่มเติมฟ้อง ศาลชั้นต้นมีคำสั่งว่า กรณีไม่ต้องตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๑๘๐, ๒๘ เพราะคดีเสร็จสำนวนแล้ว ให้ยกคำร้อง แล้ววินิจฉัยว่า โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องพิพากษายกฟ้องโจทก์
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกาว่า โจทก์ขอแก้ไขเพิ่มเติมฟ้องคดีนี้ได้ ขอให้พิพากษากลับคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ย้อนสำนวนไปให้ศาลชั้นต้นทำการพิจารณาพิพากษาใหม่
ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๑๘๐ บัญญัติว่า “การแก้ไขคำฟ้องหรือคำให้การที่คู่ความเสนอต่อศาลแต่แรกนั้นให้ทำเป็นคำร้อง
ถ้าศาลเห็นว่า … ฯลฯ … (๒) คู่ความที่ขอแก้ไขคำฟ้องหรือคำให้การอาจยื่นคำร้องได้ก่อนวันชี้สองสถานหรือก่อนวันสืบพยานแล้วแต่กรณีและคดีไม่เกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยของประชาชน ให้ศาลมีคำสั่งยกคำร้องนั้นเสีย”
คดีนี้ไม่มีการชี้สองสถานและการสืบพยาน เนื่องจากศาลชั้นต้นได้พิเคราะห์คำฟ้อง คำให้การ คำร้องของจำเลยขอให้ศาลวินิจฉัยชี้ขาดปัญหาข้อกฎหมายเบื้องต้น และคำแถลงคัดค้านของโจทก์แล้วเห็นว่าคดีพอที่จะวินิจฉัยได้ ให้งดการดำเนินกระบวนพิจารณาต่อไป
ศาลฎีกาวินิจฉัยปัญหาโดยที่ประชุมใหญ่เห็นว่า ในการพิจารณาคดีแพ่งนั้น เมื่อไม่มีการชี้สองสถานหรือสืบพยาน ตราบใดที่ศาลชั้นต้นยังมิได้พิพากษา ถือว่าอยู่ในระยะเวลาที่คู่ความอาจยื่นคำร้องขอแก้ไขเพิ่มเติมคำฟ้องหรือคำให้การได้ หาเป็นการต้องห้ามตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา ๑๘๐ ไม่
พิพากษายกคำพิพากษาศาลล่างทั้งสอง ให้ศาลชั้นต้นรับคำร้องขอแก้ไขเพิ่มเติมคำฟ้องของโจทก์ไว้ แล้วดำเนินกระบวนพิจารณาและพิพากษาใหม่ตามรูปคดี
