แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
แม้จะปรากฏว่าโจทก์กับเจ้าหน้าที่ของจำเลยร่วมกันทำกลฉ้อฉลในการเสนอขายเครื่องจักรให้จำเลย แต่เพราะเหตุที่จำเลยมีเจตนาที่จะซื้อเครื่องจักรดังกล่าวอยู่แล้วและการทำกลฉ้อฉลก็เพื่อให้จำเลยต้องซื้อในราคาแพงกว่าความเป็นจริงกลฉ้อฉลดังกล่าวจึงเป็นกลฉ้อฉลเพื่อเหตุ ซึ่งตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 123 จำเลยจะบอกล้างสัญญาซื้อขายเสียทีเดียวหาได้ไม่ ได้แต่จะเรียกค่าสินไหมทดแทนและค่าสินไหมทดแทนในกรณีนี้ก็คือจำนวนเงินที่จำเลยต้องจ่ายเกินไปกว่าราคาอันแท้จริงในขณะนั้น
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยที่ 1 ได้ตกลงทำสัญญาซื้อขายเครื่องไสสันทากาวจากโจทก์ในราคา 490,000 บาท แต่จำเลยไม่ยอมชำระเงินตามสัญญา จึงขอให้จำเลยร่วมกันชำระเงินแก่โจทก์
จำเลยให้การว่า จำเลยที่ 1 ตกลงทำสัญญาซื้อเครื่องไสสันทากาวกับโจทก์ ก็เนื่องมาจากการกระทำอันเป็นกลฉ้อฉลของโจทก์ จำเลยที่ 1 จึงบอกล้างสัญญาซื้อขาย โจทก์ไม่มีสิทธิเรียกร้องให้ชำระราคา โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องจำเลยที่ 2 ในฐานะส่วนตัว
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า สัญญาซื้อขายเกิดขึ้นจากการใช้กลฉ้อฉลของโจทก์ จำเลยที่ 1 บอกล้างสัญญาแล้ว คู่กรณีย่อมกลับคืนสู่ฐานะเดิม โจทก์ไม่มีสิทธินำคดีมาฟ้อง พิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์เห็นว่า สัญญาซื้อขายมิได้เกิดขึ้นโดยกลฉ้อฉลของโจทก์ พิพากษาแก้เป็นว่า ให้จำเลยที่ 1 ชำระเงิน 490,000 บาทแก่โจทก์ นอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
จำเลยที่ 1 ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยข้อเท็จจริงว่า โจทก์กับเจ้าหน้าที่ของจำเลยร่วมกันทำกลฉ้อฉลในการเสนอขายเครื่องไสสันทากาวให้จำเลยที่ 1 และวินิจฉัยข้อกฎหมายว่า แม้โจทก์กับเจ้าหน้าที่ของจำเลยจะร่วมกันทำกลฉ้อฉลในการเสนอขายเครื่องไสสันทากาวให้จำเลยที่ 1 แต่เพราะเหตุที่จำเลยที่ 1มีเจตนาที่จะซื้อเครื่องดังกล่าวอยู่แล้ว และการทำกลฉ้อฉลก็เพื่อให้จำเลยที่ 1 ต้องซื้อในราคาที่แพงกว่าความเป็นจริง กลฉ้อฉลดังกล่าวจึงเป็นกลฉ้อฉลเพื่อเหตุ ซึ่งตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 123 จำเลยที่ 1 จะบอกล้างสัญญาซื้อขายเสียทีเดียวหาได้ไม่ได้แต่จะเรียกค่าสินไหมทดแทน ค่าสินไหมทดแทนในกรณีนี้ก็คือจำนวนเงินที่จำเลยที่ 1 ต้องจ่ายเกินไปกว่าราคาอันแท้จริงในขณะนั้น ซึ่งตามราคาที่แท้จริงในขณะนั้นเป็นเงิน 180,700 บาท แต่จำเลยที่ 1ยังไม่ได้จ่ายเงินให้โจทก์เลย จำเลยที่ 1 จึงต้องรับผิดต่อโจทก์ตามจำนวนเงินดังกล่าว
พิพากษาแก้เป็นว่า ให้จำเลยที่ 1 ชำระเงิน 180,700 บาท แก่โจทก์
