แหล่งที่มา : สำนักงานส่งเสริมงานตุลาการ
ย่อสั้น
ในการสั่งซื้อสินค้าบริษัทผู้ซื้อที่นิวยอร์คได้ใช้วิธีเปิดเลตเตอร์ออฟเครดิต จำเลยที่ 1 ผู้ขายปฏิบัติผิดเงื่อนไขจึงรับเงินไม่ได้ การไม่ได้รับชำระราคาสินค้าจึงเป็นความผิดของจำเลยที่ 1 เอง โจทก์ซึ่งเป็นนายหน้าได้ปฏิบัติหน้าที่ของตนครบถ้วน และส่งหลักฐานการขอรับเงินค่านายหน้าต่อจำเลยที่ 1แล้ว จำเลยที่ 1 ออกเช็คให้ เมื่อไม่มีข้อตกลงกันว่าจะไม่จ่ายค่านายหน้าถ้ายังไม่ได้รับชำระราคาสินค้า จำเลยที่ 1ผู้สั่งจ่ายต้องรับผิดตามเนื้อความในเช็ค.(ที่มา-ส่งเสริม)
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องเรียกเงินตามเช็ค
จำเลยทั้งสองให้การว่า ออกเช็คให้เพื่อเป็นประกันค่านายหน้าแก่โจทก์ แต่โจทก์ยังไม่มีสิทธิได้รับค่านายหน้า จำเลยจึงไม่ต้องรับผิดตามเช็ค ขอให้ยกฟ้อง
ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยที่ 1 ชำระเงินตามเช็คพร้อมดอกเบี้ยยกฟ้องจำเลยที่ 2
จำเลยที่ 1 อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษาแก้เป็นว่าให้ยกฟ้องจำเลยที่ 1 ด้วย
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “ในการสั่งซื้อสินค้านั้น บริษัทผู้ซื้อที่นิวยอร์คได้ใช้วิธีเปิดเลตเตอร์ออฟเครดิต ย่อมเป็นหน้าที่ของจำเลยที่ 1 ผู้ขายจะต้องปฏิบัติตามเงื่อนไขที่ระบุไว้ในเลตเตอร์ออฟเครดิตจนครบถ้วนแล้วจึงจะนำเอาเอกสารหลักฐานต่าง ๆ ไปขอรับเงินจากธนาคารตามที่ระบุไว้ในเลตเตอร์ออฟเครดิตได้ สินค้ารายที่จำเลยที่ 1รับเงินไม่ได้นี้ปรากฏว่า เป็นเพราะจำเลยที่ 1 ปฏิบัติผิดเงื่อนไขกล่าวคือ ส่งสินค้าไปโดยเปลี่ยนเรือซึ่งเลตเตอร์ออฟเครดิตห้ามเปลี่ยนเรือ ผู้ซื้อจึงไม่ยอมรับสินค้าเมื่อไปถึง ดังนี้ การไม่ได้รับชำระราคาสินค้าจึงเป็นความผิดของจำเลยที่ 1 เอง บริษัทนายหน้าได้ปฏิบัติหน้าที่ของตนครบถ้วนแล้วและส่งหลักฐานการขอรับเงินค่านายหน้าต่อจำเลยที่ 1 แล้ว จำเลยที่ 1 ก็ออกเช็คให้ ในระยะหลังเช็คของจำเลยที่ 1 ถูกธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงินหลายฉบับ บริษัทนายหน้าขอเปลี่ยนเช็ค จำเลยที่ 1 ออกเช็คตามเอกสารหมาย จ.1 เป็นเงินค่านายหน้าทั้งหมด 145,859 บาท ซึ่งรวมทั้งค่านายหน้าสินค้างวดสุดท้ายซึ่งจำเลยที่ 1 ไม่ได้รับชำระราคาคิดเป็นเงินประมาณ 9,000บาทเข้าด้วย เมื่อเช็คฉบับหมาย จ.1 ธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงินเพราะจำเลยที่ 1 ห้ามมิให้จ่ายจำเลยที่ 1 ก็ออกเช็คหมาย จ.4 อันเป็นฉบับพิพาทให้แทนในจำนวนเงินเท่ากันเพียงแต่ไม่ลงวันที่สั่งจ่ายเหมือนฉบับหมาย จ.1 เท่านั้น หากมีข้อตกลงกันว่าจะไม่จ่ายค่านายหน้าถ้ายังไม่ได้รับชำระราคาค่าสินค้าจริงแล้ว จำเลยที่ 1 ก็ไม่ควรออกเช็คจ่ายค่านายหน้าแต่อย่างใด ข้ออ้างที่ออกเช็คให้ไปก่อนโดยไม่ลงวันที่สั่งจ่ายเมื่อถึงคราวจะต้องจ่ายเมื่อใดจึงเรียกให้เอาเช็คมาลงวันที่หรือแจ้งให้ลงวันที่เอาเองนั้นไม่สมเหตุผล ไม่มีน้ำหนัก เพราะเช็คฉบับหมาย จ.1 ได้ลงวันที่สั่งจ่ายไว้เรียบร้อยแล้ว เชื่อได้ว่าเหตุที่จำเลยที่ 1 ห้ามธนาคารจ่ายเงินตามเช็คหมาย จ.1 ก็เพราะจำเลยที่1 เบิกเงินเกินบัญชีเกินกว่าวงเงินไปมากตามที่โจทก์นำสืบ หาใช่เพราะเหตุที่ว่าบริษัทนายหน้ายังไม่มีสิทธิได้รับค่านายหน้าไม่เพราะถ้าเป็นเช่นนั้นจริงในการจ่ายเช็คหมาย จ.4 จำเลยที่ 1 ก็น่าจะหักเงินค่านายหน้าที่ไม่ต้องจ่ายออก แต่จำเลยที่ 1 หาได้กระทำไม่ ที่โจทก์นำสืบว่าไม่เคยตกลงว่า จำเลยที่ 1 ได้รับเงินแล้วจึงจะได้ค่านายหน้ามีเหตุผลเชื่อได้มากกว่าบริษัทนายหน้ามีสิทธิลงวันที่ในเช็คได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 910, 989ศาลฎีกาเห็นว่าจำเลยที่ 1 ผู้สั่งจ่ายต้องรับผิดตามเนื้อความในเช็คดังที่ศาลชั้นต้นวินิจฉัย โจทก์เป็นผู้ทรงเช็คโดยชอบจำเลยที่ 1 จึงต้องรับผิดต่อโจทก์ตามเช็คนั้น ฎีกาโจทก์ฟังขึ้น
พิพากษาแก้เป็นว่าให้บังคับคดีไปตามคำพิพากษาศาลชั้นต้นให้จำเลยที่ 1 ใช้ค่าฤชาธรรมเนียมโดยกำหนดค่าทนายความสองศาล 2,000 บาทแทนโจทก์”.
