แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
โจทก์จดทะเบียนเครื่องหมายการค้าสำหรับจอบเป็นรูปจรเข้หันข้างตามยาว หัวไปทางขวา ปลายหางปัดลงเล็กน้อย ส่วนจำเลยขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าสำหรับจอบเป็นรูปจรเข้หันข้างตามยาวในลักษณะเช่นเดียวกัน หันหัวไปทางซ้ายปลายหางปัดขึ้นเล็กน้อย อยู่ในช่องว่างตอนกลางของรูปโลก ซึ่งเว้นว่างไว้กว่า 1 ใน 3 และมีหนังสือภาษาอังกฤษตอนบนเหนือรูปโลกและภาษาจีนใต้รูปโลกแปลว่าลูกโลกจรเข้และมีภาษาไทยเหนือภาษาอังกฤษว่า ลูกโลกจรเข้ทั้งหมดนี้อยู่ภายในกรอบสี่เหลี่ยมอีกชั้นหนึ่ง ซึ่งเห็นรูปจรเข้ได้เด่นชัดกว่ารูปโลก ทำให้ผู้ซื้อจอบไม่เห็นข้อแตกต่างระหว่างจอบของโจทก์และของจำเลยแล้ว ก็เห็นได้ว่าเครื่องหมายของจำเลยเลียนรูปและลักษณะจรเข้ของโจทก์เป็นการลวงสาธารณชนให้หลงเข้าใจผิด เป็นละเมิดต่อโจทก์แล้ว
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ใช้เครื่องหมายการค้ารูป “จรเข้” มากว่า 50 ปี สำหรับเครื่องมือประกอบเกษตรกรรมที่โจทก์ผลิตโดยเฉพาะจอบเป็นที่ทราบกันดีว่า จอบตราจรเข้ซึ่งโจทก์ได้จดทะเบียนเครื่องหมายดังกล่าวตามทะเบียนเลขที่ 2193 สำหรับสินค้าจำพวกที่ 13 ตั้งแต่ พ.ศ. 2474 ตลอดมา จำเลยสั่งสินค้ามีเครื่องหมายการค้ารูป “จรเข้” เข้ามาจำหน่ายในประเทศไทยตั้งแต่ พ.ศ. 2501 ซึ่งลอกเลียนแบบเครื่องหมายการค้าของโจทก์ โดยเพิ่มรูปลูกโลกประกอบเข้าเป็นการลวงสาธารณชนทำให้เสื่อมความนิยมในสินค้าของโจทก์โจทก์เสียหาย 100,000 บาท และจำเลยได้กำไรไปเพราะการนี้ 50,000 บาท ขอให้พิพากษาบังคับจำเลยงดจำหน่ายสินค้าของจำเลยซึ่งมีเครื่องหมายการค้ารูปจรเข้ปรากฏอยู่ ให้จำเลยทำลายเครื่องหมายการค้ารูปจรเข้ซึ่งมีอยู่กับสินค้าของจำเลย และให้ใช้ค่าเสียหาย 150,000 บาทกับดอกเบี้ย
จำเลยให้การว่า จำเลยโฆษณาและสั่งจอบตรา “ลูกโลกและจรเข้”เข้ามาจำหน่ายโดยสุจริต โดยนายแสง แซ่ตั้ง เป็นผู้ประดิษฐ์เครื่องหมายและขอจดทะเบียนและให้จำเลยเป็นตัวแทนจำหน่ายไม่ได้ลอกเลียนเครื่องหมายการค้าของโจทก์ ข้อแตกต่างเห็นได้ชัดไม่เป็นการลวงให้หลงผิดโจทก์ไม่เสียหายดังฟ้อง
โจทก์ขอให้เรียกนายแสงเข้ามาเป็นจำเลยที่ 2 และเพิ่มเติมฟ้องว่าจำเลยทั้งสองร่วมกันทำละเมิด ห้ามมิให้จำเลยที่ 2 จดทะเบียนเครื่องหมายการค้าตามคำขอเลขที่ 29414 และ 30402 สำหรับสินค้าจำพวก 13 ด้วยศาลชั้นต้นอนุญาต
นายแสงจำเลยให้การว่า โจทก์ฟ้องเคลือบคลุม จำเลยขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าลูกโลกและจรเข้ ไม่ทำให้สาธารณชนเข้าใจผิดจำเลยไม่เคยให้ห้างชูชัยจำเลยที่ 1 สั่งสินค้าชนิดนี้มาขายเพราะจำเลยยังไม่ได้รับอนุญาตจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าของจำเลย
ศาลชั้นต้นเห็นว่า เครื่องหมายการค้าของโจทก์และของจำเลยผิดแผกแตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัด บุคคลทั่วไปแม้จะเป็นชาวไร่ ชาวนาชาวสวน ก็สังเกตเห็นได้ไม่หลงผิด ตามนัยฎีกา 580/2499 ไม่เป็นละเมิดพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาพิเคราะห์แล้ว เครื่องหมายการค้าที่โจทก์จดทะเบียนไว้เป็นรูปจรเข้หันข้างตามยาว หัวไปทางขวา ปลายหางปัดลงเล็กน้อยส่วนที่จำเลยขอจดทะเบียนและโจทก์คัดค้านนั้น เห็นรูปจรเข้หันข้างตามยาวในลักษณะเช่นเดียวกันแต่หันหัวไปทางซ้าย ปลายหางปัดขึ้นเล็กน้อย อยู่ภายในวงกลมรูปโลก ตอนกลางของวงกลมเว้นว่างไว้วางรูปจรเข้ดังกล่าวมีหนังสือภาษีอังกฤษตอนบนเหนือรูปโลก และภาษาจีนใต้รูปโลก ซึ่งแปลว่า ลูกโลกจรเข้ และมีภาษาไทยเหนือภาษาอังกฤษว่า ลูกโลกจรเข้ ทั้งหมดนี้อยู่ภายในกรอบสี่เหลี่ยมอีกชั้นหนึ่ง ศาลฎีกาเห็นว่า เมื่อพิจารณาเครื่องหมายของจำเลยแล้วก็เห็นได้ชัดว่า ความสำคัญที่เด่นอยู่ในเครื่องหมายนั้น ก็คือจรเข้ในลักษณะหันข้างตามยาวทำนองเดียวกับของโจทก์เพียงแต่จรเข้หันหัวไปทางซ้ายหรือขวา ปลายหางปัดขึ้นลง หามีความสำคัญแตกต่างกันอย่างใดไม่ แม้ของจำเลยจะมีวงกลมรูปโลกประกอบ แต่ก็เห็นได้ว่าได้เว้นช่องว่างตรงกลางไว้กว่าไว้ว่า 1 ใน 3 ซึ่งกว้างพอควรถึงขนาดที่ทำให้เห็นรูปจรเข้ได้เด่นชัดและเห็นรูปโลกได้เพียงเล็กน้อย ไม่เด่นชัดเหมือนจรเข้ในบางรูป เช่น ในปฏิทินที่จำเลยพิมพ์ขึ้นโฆษณา เกือบจะไม่รู้ว่ารูปโลกเลย ถึงแม้จะมีหนังสือไทยว่าลูกโลกจรเข้ในบางภาพ ก็ทำเป็นตัวอักษรเล็ก ๆ เกือบจะอ่านไม่ถนัด ส่วนอักษรภาษาอังกฤษและภาษาจีนนั้นทำตัวใหญ่ ซึ่งคงไม่เป็นประโยชน์ที่จะให้ผู้ใช้จอบเห็นเป็นข้อแตกต่างระหว่างจอบของโจทก์และของจำเลยได้สักเท่าใด พิจารณาลักษณะของเครื่องหมายดังกล่าวแล้ว เห็นได้ชัดว่าเครื่องหมายของจำเลยเลียนรูปและลักษณะจรเข้ของโจทก์ เป็นการลวงสาธารณชนให้หลงเข้าใจผิดได้นายแสงจำเลยเองเบิกความว่า จอบตราลูกโลกจรเข้นี้ ถ้าเปลี่ยนเป็นรูปลูกโลกกับสัตว์อื่น จำเลยเข้าใจว่าคงขายไม่ได้ดีเท่าจอบตราลูกโลกจรเข้ ทั้งนี้ เพราะจอบกับตราจรเข้เป็นที่รู้จักกันโดยทั่วไปพฤติการณ์เป็นดังนี้ จึงไม่เป็นปัญหาเลยว่าเครื่องหมายของจำเลยเลียนเครื่องหมายของโจทก์โดยแน่ชัด นัยฎีกาที่ 1227/2504 การกระทำของจำเลยทั้งสองเป็นการร่วมกันทำละเมิดต่อโจทก์ และเห็นควรกำหนดค่าเสียหายให้โจทก์ทั้งหมดเป็นเงิน 15,000 บาท ก็พอสมควรแก่พฤติการณ์และความร้ายแรงแห่งละเมิดของจำเลยแล้ว
พิพากษากลับ ให้จำเลยทั้งสองงดจำหน่ายสินค้าจอบซึ่งมีเครื่องหมายการค้าที่โจทก์ฟ้อง ให้จำเลยทั้งสองร่วมใช้ค่าเสียหาย15,000 บาทแก่โจทก์
