แหล่งที่มา : เนติบัณฑิตยสภา
ย่อสั้น
ศาลชั้นต้นพิพากษาแล้ว จำเลยทั้งสองยื่นอุทธรณ์พร้อมกับคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถา ศาลชั้นต้นสั่งยกคำร้อง จำเลยทั้งสองยื่นคำร้องอุทธรณ์คำสั่ง ศาลอุทธรณ์มีคำสั่งไม่อนุญาตให้จำเลยทั้งสองอุทธรณ์อย่างคนอนาถาและสั่งว่าหากจำเลยทั้งสองยังติดใจอุทธรณ์ให้จำเลยทั้งสองนำค่าธรรมเนียมในชั้นอุทธรณ์มาชำระต่อศาลชั้นต้นใน 10 วัน จำเลยทั้งสองยื่นคำร้องขอขยายระยะเวลาการชำระเงินออกไปอีก 15 วัน เมื่อศาลชั้นต้นสั่งอนุญาตให้ขยายระยะเวลาไปเพียง 7 วัน ซึ่งเป็นเรื่องที่ศาลชั้นต้นใช้อำนาจทั่วไปที่มีอยู่สั่งขยายระยะเวลาการชำระเงินให้จำเลยทั้งสองเพื่อประโยชน์แก่ความยุติธรรม จำเลยทั้งสองย่อมมีสิทธิยื่นอุทธรณ์คัดค้านคำสั่งดังกล่าวได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 223 และเมื่อศาลชั้นต้นสั่งไม่รับอุทธรณ์ จำเลยทั้งสองก็มีสิทธิยื่นคำร้องอุทธรณ์คำสั่งต่อศาลอุทธรณ์ได้ตามมาตรา 234โดยต้องนำค่าฤชาธรรมเนียมทั้งปวงมาวางศาลและนำเงินมาชำระตามคำพิพากษาหรือหาประกันให้ไว้ต่อศาล แม้อุทธรณ์ของจำเลยทั้งสองจะเป็นเรื่องเกี่ยวกับการขอขยายระยะเวลาการชำระเงินค่าธรรมเนียมอุทธรณ์ก็ตาม แต่เป็นการยื่นอุทธรณ์ภายหลังจากที่ศาลชั้นต้นพิพากษาชี้ขาดตัดสินคดีแล้ว จำเลยทั้งสองจึงต้องปฏิบัติตามเงื่อนไขของกฎหมายดังกล่าวสำหรับในกรณีเช่นนี้ด้วย
ย่อยาว
คดีสืบเนื่องมาจากศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยทั้งสองชำระหนี้ตามเช็คแก่โจทก์ จำนวน 101,875 บาท พร้อมดอกเบี้ยในอัตราร้อยละ7 ครึ่งต่อปี ในต้นเงิน 100,000 บาท นับถัดจากวันฟ้องจนกว่าจะชำระเสร็จ และให้จำเลยทั้งสองชำระค่าฤชาธรรมเนียมแทนโจทก์โดยกำหนดค่าทนายความ 2,500 บาท
จำเลยทั้งสองอุทธรณ์พร้อมกับยื่นคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถา ศาลชั้นต้นไต่สวนแล้วมีคำสั่งยกคำร้อง หากจำเลยทั้งสองประสงค์จะดำเนินคดีต่อไปให้นำเงินค่าธรรมเนียมอุทธรณ์มาชำระภายใน 7 วัน จำเลยทั้งสองยื่นคำร้องอุทธรณ์คำสั่งดังกล่าวศาลอุทธรณ์สั่งยกคำร้องอุทธรณ์คำสั่งของจำเลยทั้งสอง และสั่งว่าหากจำเลยทั้งสองยังติดใจอุทธรณ์คำพิพากษาศาลชั้นต้น ก็ให้จำเลยทั้งสองนำเงินค่าธรรมเนียมมาชำระต่อศาลชั้นต้นภายใน 10 วัน นับแต่วันทราบคำสั่งจำเลยทั้งสองยื่นคำร้องขอขยายระยะเวลาการชำระเงินต่อศาลชั้นต้น 2 ครั้ง ครั้งละ 15 วัน ครั้งแรกศาลชั้นต้นอนุญาตตามคำร้อง ส่วนครั้งที่ 2 อนุญาตให้เพียง 7 วัน วันที่ 31 มีนาคม 2532จำเลยทั้งสองยื่นอุทธรณ์คำสั่งขอให้ศาลอุทธรณ์ขยายระยะเวลาการชำระเงินให้อีก 15 วัน ศาลชั้นต้นมีคำสั่งว่า ศาลอุทธรณ์มีคำสั่งให้จำเลยทั้งสองนำเงินค่าธรรมเนียมมาชำระต่อศาลชั้นต้นภายใน10 วัน นับแต่วันทราบคำสั่งซึ่งคำสั่งนี้เป็นที่สุดแล้วตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 156 วรรคท้าย จำเลยจะขอขยายระยะเวลาที่ศาลอุทธรณ์กำหนดอีกไม่ได้ ดังนั้น แม้ศาลชั้นต้นจะอนุญาตให้จำเลยขยายระยะเวลาการชำระเงิน ก็หาก่อให้เกิดสิทธิแก่จำเลยไม่ เพราะเป็นคำสั่งที่ไม่ชอบ จึงมีคำสั่งไม่รับอุทธรณ์คำสั่ง และเมื่อครบกำหนดระยะเวลาการชำระเงินค่าธรรมเนียมตามคำสั่งศาลอุทธรณ์แล้ว จำเลยทั้งสองมิได้ชำระ ศาลชั้นต้นจึงสั่งไม่รับอุทธรณ์คำพิพากษาศาลชั้นต้นฉบับที่ยื่นมาพร้อมคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถา ต่อมาวันที่ 10 เมษายน 2532 จำเลยทั้งสองยื่นคำร้องอุทธรณ์คำสั่งศาลชั้นต้นที่ไม่รับอุทธรณ์ของจำเลยศาลชั้นต้นมีคำสั่งในวันเดียวกันว่า กรณีต้องนำเงินค่าฤชาธรรมเนียมทั้งปวงมาวางศาลและนำเงินมาชำระตามคำพิพากษาหรือหาประกัน จึงให้ปฏิบัติภายในวันที่ 14 เมษายน 2532 ก่อน ครั้นถึงกำหนดจำเลยทั้งสองมิได้ปฏิบัติตามคำสั่ง ศาลชั้นต้นจึงมีคำสั่งเมื่อวันที่ 17เมษายน 2532 ให้ส่งสำนวนไปยังศาลอุทธรณ์เพื่อสั่ง
วันที่ 26 เมษายน 2532 จำเลยทั้งสองอุทธรณ์คำสั่งศาลชั้นต้นว่า จำเลยไม่ต้องนำเงินค่าฤชาธรรมเนียมทั้งปวงมาวางศาล และนำเงินมาชำระตามคำพิพากษา หรือหาประกันตามที่ศาลชั้นต้นสั่งศาลชั้นต้นส่งอุทธรณ์คำสั่งดังกล่าวไปรวมสำนวนที่ศาลอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืนตามคำสั่งของศาลชั้นต้นที่สั่งให้จำเลยนำเงินค่าฤชาธรรมเนียมทั้งปวงมาวางศาล และนำเงินมาชำระตามคำพิพากษา หรือหาประกันให้ไว้ต่อศาล และมีคำสั่งว่า จำเลยมิได้นำเงินค่าฤชาธรรมเนียมทั้งปวงมาวางศาลและไม่นำเงินมาชำระตามคำพิพากษาหรือหาประกันให้ไว้ต่อศาล เป็นการไม่ปฏิบัติตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 234 คำร้องอุทธรณ์คำสั่งไม่รับอุทธรณ์ของจำเลยไม่ชอบด้วยกฎหมาย ให้ยกคำร้องจำเลยทั้งสองฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า “จำเลยทั้งสองฎีกาว่า จำเลยทั้งสองอุทธรณ์คำสั่งศาลชั้นต้นที่ไม่อนุญาตให้ขยายระยะเวลาการชำระเงินค่าธรรมเนียมชั้นอุทธรณ์ มิได้อุทธรณ์คำพิพากษาที่ให้จำเลยทั้งสองแพ้คดี จำเลยทั้งสองจึงไม่ต้องนำเงินค่าฤชาธรรมเนียมทั้งปวงมาวางศาลและนำเงินมาชำระตามคำพิพากษาหรือหาประกันให้ไว้ต่อศาลชั้นต้นชอบที่ศาลอุทธรณ์จะสั่งรับคำร้องอุทธรณ์คำสั่งไม่รับอุทธรณ์ของจำเลยทั้งสอง พิเคราะห์แล้วเห็นว่า คดีนี้เมื่อศาลชั้นต้นพิพากษาแล้ว จำเลยทั้งสองยื่นอุทธรณ์พร้อมกับคำร้องขอดำเนินคดีอย่างคนอนาถา ศาลชั้นต้นสั่งยกคำร้อง จำเลยทั้งสองยื่นคำร้องอุทธรณ์คำสั่ง ศาลอุทธรณ์มีคำสั่งไม่อนุญาตให้จำเลยทั้งสองอุทธรณ์อย่างคนอนาถาและสั่งว่าหากจำเลยทั้งสองยังติดใจอุทธรณ์ให้จำเลยทั้งสองนำค่าธรรมเนียมในชั้นอุทธรณ์มาชำระต่อศาลชั้นต้นใน 10 วัน จำเลยทั้งสองยื่นคำร้องขอขยายระยะเวลาการชำระเงินออกไปอีก 15 วัน แต่ศาลชั้นต้นสั่งอนุญาตให้ขยายระยะเวลาไปเพียง7 วัน อันเป็นเรื่องที่ศาลชั้นต้นใช้อำนาจทั่วไปที่มีอยู่สั่งขยายระยะเวลาการชำระเงินให้จำเลยทั้งสองเพื่อประโยชน์แก่ความยุติธรรม จำเลยทั้งสองจึงยื่นอุทธรณ์คัดค้านคำสั่งดังกล่าวซึ่งย่อมมีสิทธิจะทำได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งมาตรา 223 และเมื่อศาลชั้นต้นสั่งไม่รับอุทธรณ์ จำเลยทั้งสองก็มีสิทธิยื่นคำร้องอุทธรณ์คำสั่งต่อศาลอุทธรณ์ได้ตามมาตรา 234โดยต้องนำค่าฤชาธรรมเนียมทั้งปวงมาวางศาลและนำเงินมาชำระตามคำพิพากษาหรือหาประกันให้ไว้ต่อศาล แม้อุทธรณ์ของจำเลยทั้งสองจะเป็นเรื่องเกี่ยวกับการขอขยายระยะเวลาการชำระเงินค่าธรรมเนียมอุทธรณ์ก็ตาม แต่ก็เป็นยื่นอุทธรณ์ภายหลังจากที่ศาลชั้นต้นพิพากษาชี้ขาดตัดสินคดีแล้ว และเมื่อมีการอุทธรณ์ย่อมทำให้การบังคับคดีต้องล่าช้าไป อาจเสียหายแก่โจทก์ผู้ชนะคดีได้ จำเลยทั้งสองจึงต้องปฏิบัติตามเงื่อนไขของกฎหมายดังกล่าวสำหรับในกรณีเช่นนี้ด้วย คำพิพากษาศาลอุทธรณ์ชอบแล้ว”
พิพากษายืน
