แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ตัวการตั้งตัวแทนให้ซื้อที่ดินและรับซื้อฝากบ้าน ที่ดินและบ้านจึงเป็นทรัพย์สินที่ตัวแทนได้รับไว้เกี่ยวกับการเป็นตัวแทน ซึ่งตัวแทนต้องส่งให้แก่ตัวการ และกรณีเช่นนี้เป็นเรื่องตัวการเรียกร้องเอาผลประโยชน์จากการที่ตัวแทนได้กระทำแทนตัวการ แม้การตั้งตัวแทนจะมิได้ทำเป็นหนังสือ ตัวแทนมีหน้าที่ต้องคืนแก่ตัวการ
ย่อยาว
คดีสองสำนวนศาลพิจารณาพิพากษารวมกัน
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ตั้งจำเลยที่ 1 เป็นตัวแทนซื้อที่ดินพิพาทและรับซื้อฝากบ้านที่พิพาท ต่อมาจำเลยที่ 1 อ้างว่าจำเลยที่ 1 ซื้อที่ดินและบ้านที่พิพาทในนามจำเลยเอง ขอให้แสดงว่าจำเลยที่ 1 เป็นตัวแทนโจทก์ ให้โจทก์สวมสิทธิจำเลยที่ 1
จำเลยที่ 1 ให้การว่า ไม่เป็นตัวแทนโจทก์ จำเลยที่ 1 ซื้อเป็นของจำเลยเอง ที่ดินพิพาทเป็นที่ดินมือเปล่า จำเลยที่ 1 ครอบครองเกิน 1 ปี หมดสิทธิฟ้อง โจทก์ไม่มีหลักฐานเป็นหนังสือในการตั้งตัวแทน การตั้งตัวแทนเป็นโมฆะ
จำเลยที่ 2 ขาดนัดยื่นคำให้การ ต่อมาศาลสั่งจำหน่ายคดี
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า โจทก์สืบไม่ได้ว่าจำเลยเป็นตัวแทน พิพากษาให้ยกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์ฟังว่า โจทก์มอบหมายให้จำเลยเป็นตัวแทนซื้อที่ดินและบ้านที่พิพาทพิพากษากลับว่าจำเลยเป็นตัวแทนโจทก์ในการทำสัญญาจะซื้อขายที่ดินที่พิพาทและบ้านที่พิพาทห้ามจำเลยและบริวารเกี่ยวข้องกับที่ดินที่พิพาท
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาฟังว่า จำเลยซื้อที่ดินที่พิพาท และรับซื้อฝากบ้านที่พิพาทแทนโจทก์ที่ดินและบ้านจึงเป็นทรัพย์สินที่ได้รับไว้เกี่ยวกับการเป็นตัวแทนจำเลยต้องส่งแก่โจทก์ซึ่งเป็นตัวการตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 810
คดีนี้เป็นเรื่องที่โจทก์เรียกร้องเอาผลประโยชน์จากการที่จำเลยได้กระทำแทนโจทก์ แม้การตั้งตัวแทนมิได้ทำเป็นหนังสือ จำเลยก็ย่อมมีหน้าที่ต้องคืนแก่โจทก์
พิพากษายืน
