แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
ศาลชั้นต้นกำหนดประเด็นว่า โจทก์มีสิทธิเรียกร้องให้จำเลยคืนค่าปรับหรือชดใช้เงินค่าจ้างให้โจทก์เพียงใดหรือไม่ ดังนั้นค่าปรับหรือเบี้ยปรับจึงเป็นประเด็นโดยตรง เมื่อศาลชั้นต้นพิจารณาเห็นว่าค่าเสียหายที่กำหนดไว้ล่วงหน้านั้นสูงเกินไป และกำหนดลดลงบางส่วน จึงไม่ใช่เป็นการพิพากษาเกินคำขอและไม่เป็นการวินิจฉัยนอกฟ้องนอกประเด็น ทั้งตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 383 ให้อำนาจศาลที่จะใช้ดุลพินิจลดเบี้ยปรับลงได้หากเห็นว่าเบี้ยปรับนั้นสูงเกินส่วน.
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยได้ทำสัญญาว่าจ้างโจทก์ก่อสร้างสะพานคอนกรีตเสริมเหล็กเป็นเงิน 1,156,000 บาท หากไม่แล้วเสร็จภายในกำหนดตามสัญญาจะถูกปรับวันละ 3,000 บาท โจทก์ทำการก่อสร้างเสร็จและส่งมอบให้จำเลยล่าช้ากว่ากำหนด 71 วัน ถูกจำเลยปรับเป็นเงิน 213,000 บาทโจทก์ก่อสร้างล่าช้าเพราะเหตุสุดวิสัย จำเลยไม่มีสิทธิปรับโจทก์ขอให้บังคับจำเลยคืนค่าปรับแก่โจทก์พร้อมดอกเบี้ยอัตราร้อยละเจ็ดครึ่งต่อปีนับแต่วันฟ้องไปจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์
จำเลยให้การว่า โจทก์ก่อสร้างล่าช้าเพราะความบกพร่องของโจทก์เอง โจทก์จึงเป็นฝ่ายผิดสัญญา ต้องเสียค่าปรับแก่จำเลย
ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้ววินิจฉัยว่า โจทก์เป็นฝ่ายผิดสัญญา แต่ค่าปรับตามสัญญาสูงเกินส่วน เห็นควรลดค่าปรับลงเป็นวันละ 1,500 บาทพิพากษาให้จำเลยคืนเงินแก่โจทก์ 106,500 บาท พร้อมดอกเบี้ยในอัตราร้อยละเจ็ดครึ่งต่อปีในต้นเงินดังกล่าวนับแต่วันฟ้องไปจนกว่าจะชำระเสร็จแก่โจทก์
จำเลยอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ให้ยกฟ้อง
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า มีปัญหาวินิจฉัยตามฎีกาของโจทก์ว่าคำพิพากษาของศาลชั้นต้นที่ลดค่าปรับให้แก่โจทก์นั้นเป็นการพิพากษาเกินคำขอหรือไม่ เห็นว่า เกี่ยวกับค่าปรับนี้ศาลชั้นต้นได้กำหนดประเด็นไว้ว่า โจทก์มีสิทธิเรียกร้องให้จำเลยคืนค่าปรับหรือชดใช้เงินค่าจ้างให้โจทก์เพียงใดหรือไม่ ดังนั้น ค่าปรับหรือเบี้ยปรับจึงเป็นประเด็นโดยตรง เมื่อศาลชั้นต้นพิจารณาเห็นว่าค่าเสียหายที่กำหนดไว้ล่วงหน้านั้นเมื่อเปรียบเทียบกับความเสียหายที่แท้จริงแล้วสูงเกินไป จึงกำหนดลดต่ำลง คืนให้แก่โจทก์บางส่วน จึงไม่เป็นการพิพากษาเกินคำขอและไม่เป็นการวินิจฉัยนอกฟ้องนอกประเด็นแต่อย่างใด ทั้งตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 383 เป็นอำนาจของศาลที่จะใช้ดุลพินิจลดค่าปรับหรือเบี้ยปรับลงได้หากเห็นว่าเบี้ยปรับนั้นสูงเกินส่วน
พิพากษากลับ ให้บังคับคดีตามคำพิพากษาของศาลชั้นต้น.
