แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
จำเลยกู้เงินโจทก์ มอบปืนให้ไว้เป็นประกันการชำระหนี้ เมื่อจำเลยเสนอขอชำระหนี้เงินกู้ โจทก์ก็ต้องคืนปืนที่เป็นประกันให้ จะให้จำเลยชำระหนี้เสียก่อน ส่วนปืนจะคืนภายหลังหาได้ไม่ ฉะนั้น เมื่อโจทก์ไม่ยอมคืนปืน ก็ถือว่าจำเลยไม่ผิดนัด ยังไม่ต้องชำระหนี้เงินกู้
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยกู้เงินไป ๑,๗๐๐ บาท ไม่ได้กำหนดวันชำระ โจทก์ทวงถามแล้วไม่ชำระจึงขอให้ศาลบังคับ
จำเลยให้การว่ากู้เงินโจทก์จริง โดยมอบปืนพกจำนำเป็นประกัน ตกลงว่าเมื่อจำเลยชำระหนี้ต้องคืนปืนให้ เมื่อเดือนมิถุนายน ๒๕๐๒ จำเลยนำเงินไปชำระเพื่อไถ่ปืน โจทก์ไม่ให้ไถ่ จำเลยไปร้องอำเภอ โจทก์กลับปฏิเสธว่าไม่ได้รับปืนไว้ โจทก์ต้องเอาชำระจากสิ่งที่จำนำก่อน โจทก์ฟ้องเรียกเงินกู้โดยไม่ยอมคืนปืนให้ และโจทก์ไม่เคยทวงถาม ไม่ได้เสียหาย เมื่อจำเลยขอชำระหนี้แล้วโจทก์ไม่รับ จึงคิดดอกเบี้ยไม่ได้นับแต่เวลานั้น
ศาลชั้นต้นฟังข้อเท็จจริงว่า จำเลยได้มอบปืนให้โจทก์ไว้เป็นประกัน กรณีนี้เป็นการกู้ ไม่ใช่จำนำ สัญญากู้นี้เป็นสัญญาต่างตอบแทน จำเลยจึงมีสิทธิไม่ชำระหนี้จนกว่าโจทก์จะชำระหนี้ตอบ เมื่อปรากฏว่าจำเลยขอชำระหนี้แล้ว โจทก์ไม่ยอมคืนปืนให้ ถือว่าจำเลยไม่ได้ผิดสัญญา พิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์เห็นว่า คดีนี้โจทก์อุทธรณ์ได้ เฉพาะปัญหาข้อกฎหมาย มีปัญหาว่าโจทก์จะขอให้จำเลยชำระหนี้ตามสัญญากู้ได้หรือไม่ และจะต้องคืนปืนให้จำเลยดังเช่นสัญญาต่างตอบแทนหรือไม่นั้น นิติกรรมตามเอกสารหมาย จ.๑ เป็นทั้งการกู้ยืมและการจำนำตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา ๖๕๓, ๗๔๗ โจทก์จะเลือกฟ้องขอให้บังคับตามนิติกรรมกู้ยืมหรือจำนำก็ได้ จำเลยไม่มีสิทธิให้โจทก์คืนปืนในทันทีเพียงแต่ขอชำระหนี้ให้เท่านั้น จำเลยต้องชำระหนี้ครบถ้วนเสียก่อน จำเลยจึงจะมีสิทธิเรียกปืนคืนในภายหลัง หาใช่เป็นสัญญาต่างตอบแทนไม่ พิพากษากลับให้จำเลยชำระเงินให้โจทก์
จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาพิเคราะห์แล้ว ข้อเท็จจริงยุติตามคำวินิจฉัยของศาลชั้นต้นว่า จำเลยได้ทำสัญญากู้เงินโจทก์ไป ๑,๗๐๐ บาท และได้มอบปืนพกให้โจทก์ไว้เป็นประกัน ต่อมาจำเลยขอไถ่ปืน โดยขอชำระหนี้เงินกู้ แต่โจทก์ไม่ยอมคืนปืนให้ ศาลฎีกาเห็นว่า การที่โจทก์ได้รับปืนไว้จากจำเลยเป็นการประกันการชำระหนี้ เมื่อจำเลยเสนอขอชำระหนี้ โจทก์ต้องคืนทรัพย์ที่เป็นประกันให้ จะให้จำเลยชำระหนี้ก่อนแล้วเรียกปืนคืนเอาภายหลังดังคำวินิจฉัยของศาลอุทธรณ์หาได้ไม่ ฉะนั้น เมื่อโจทก์ไม่ยอมคืนปืนจนจำเลยไปร้องต่ออำเภอ จำเลยจึงไม่ได้เป็นฝ่ายผิดนัด พิพากษากลับ บังคับคดีตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
