แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
การไต่สวนมูลฟ้องเป็นเรื่องระหว่างศาลกับโจทก์ โจทก์ไม่จำเป็นต้องยื่นบัญชีระบุพยานล่วงหน้า 3 วัน ก่อนวันนัดไต่สวนมูลฟ้อง
ในชั้นไต่สวนมูลฟ้อง ศาลชั้นต้นยกฟ้องอ้างเหตุว่า โจทก์ไม่ยื่นบัญชีพยานล่วงหน้า 3 วันก่อนวันนัดไต่สวนมูลฟ้องแต่ศาลอุทธรณ์ให้ศาลชั้นต้น ทำการไต่สวนมูลฟ้องต่อไปเช่นนี้ จำเลยไม่มีสิทธิฎีกา เพราะจำเลยยังมิได้อยู่ในฐานะเป็นคู่ความ
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า จำเลยเบิกความเท็จ ขอให้ลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 171
ในวันนัดไต่สวนมูลฟ้อง โจทก์ยื่นบัญชีพยานและแถลงว่าขอสืบพยานเฉพาะตัวโจทก์กับพระภิกษุโต๊ะ ซึ่งมาศาลแล้ว และขอให้ศาลเรียกสำนวนคดีแพ่งดำที่ 279/2500 มาประกอบการพิจารณาด้วย
ทนายจำเลยแถลงค้านว่า โจทก์ไม่ได้ยื่นบัญชีพยานเสียก่อนวันสืบล่วงหน้า 3 วัน เป็นการปฏิบัติไม่ชอบด้วยกฎหมาย ขอให้ยกฟ้องโดยถือว่าโจทก์ไม่มีพยานมาสืบประกอบฟ้อง
โจทก์แถลงว่า คดีอาญาไม่จำต้องยื่นบัญชีพยานล่วงหน้า 3 วันอย่างคดีแพ่ง และเป็นพยานนำ
ศาลชั้นต้นเห็นว่า โจทก์ต้องยื่นบัญชีพยานก่อนวันไต่สวนมูลฟ้องไม่น้อยกว่า 3 วัน ตาม ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 88 และประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 15 เมื่อโจทก์มิได้ยื่นบัญชีระบุพยานดังกล่าวแล้ว กฎหมายก็ห้ามมิให้ศาลรับฟังพยานหลักฐานโจทก์ตาม ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 87(2) ถึงแม้โจทก์จะนำพยานมาศาลในวันนี้ศาลก็รับฟังไม่ได้ คดีโจทก์ไม่มีมูลพิพากษายกฟ้อง
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์เห็นว่า คดีนี้เพียงไต่สวนมูลฟ้อง เป็นเรื่องระหว่างศาลกับโจทก์ ไม่จำเป็นที่จะต้องยื่นบัญชีพยานก่อน 3 วัน ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 88 และในวันไต่สวนมูลฟ้องโจทก์ก็ได้ยื่นบัญชีพยานและโจทก์ก็มีพยานนำมาให้ศาลไต่สวนมูลฟ้องตามนัดแล้ว พิพากษาให้ยกคำพิพากษาศาลชั้นต้น ให้ศาลชั้นต้นทำการไต่สวนมูลฟ้องต่อไป แล้วสั่งหรือพิพากษาใหม่ตามรูปคดี
จำเลยฎีกาว่า แม้ในชั้นไต่สวนมูลฟ้อง โจทก์ก็ต้องยื่นบัญชีพยานก่อนวันนัดไต่สวนมูลฟ้อง 3 วัน
ศาลฎีกาเห็นว่า ตาม ป.วิ.อ. มาตรา 165 วรรค 3 ว่า ก่อนที่ศาลประทับฟ้องมิให้ถือว่าจำเลยอยู่ในฐานะเช่นนั้น และว่าศาลมีอำนาจไต่สวนมูลฟ้องลับหลังจำเลย (ในคดีราษฎรเป็นโจทก์) และห้ามมิให้ศาลถามคำให้การจำเลยจึงถือเป็นหลักได้ว่าการไต่สวนมูลฟ้องเป็นเรื่องระหว่างศาลกับโจทก์ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 88 ซึ่งกำหนดให้ยื่นบัญชีระบุพยานต่อศาลก่อนวันสืบพยานไม่น้อยกว่า 3 วัน จึงไม่ต้องนำมาใช้บังคับ เพราะบทมาตรานี้มีไว้เพื่อรักษาประโยชน์ให้คู่ความ แต่ในชั้นไต่สวนมูลฟ้อง จำเลยยังมิได้อยู่ในฐานะเป็นคู่ความ แม้กฎหมายจะให้โอกาสจำเลยมาซักค้านพยานโจทก์ได้แต่สภาพแห่งการเป็นคู่ความก็ยังไม่บังเกิดขึ้น และตาม ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 88 และ 87(2) ก็แสดงให้เห็นว่า ที่ให้ระบุพยานก่อน 3 วันนี้ ไม่ใช่กฎเกณฑ์ตามตัว กฎหมายยังให้โอกาสศาลพิเคราะห์เป็นอย่างอื่นได้เพื่อประโยชน์ของความยุติธรรม คดีนี้โจทก์ได้ยื่นบัญชีพยานต่อศาลในวันนัดไต่สวนและได้นำพยานมาศาลด้วยแล้ว โอกาสที่ทนายจำเลยจะซักค้านก็ย่อมมีอยู่ แต่เมื่อจำเลยมิได้อยู่ในฐานะเป็นคู่ความตาม ป.วิ.อ. มาตรา 216แล้ว จำเลยก็ไม่มีสิทธิฎีกาคัดค้านคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ให้ยกฎีกาจำเลย.
