แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
สัญญาเช่าซื้อมีข้อความว่า ในระหว่างอายุสัญญาเช่าซื้อ ผู้เช่าซื้อตกลงจะเก็บรักษา ซ่อมแซม เปลี่ยนแปลงอุปกรณ์ทรัพย์ที่เช่าซื้อให้คงสภาพเดิม และใช้การได้ดีอยู่เสมอ โดยค่าใช้จ่ายของผู้เช่าซื้อ และถ้าทรัพย์ที่เช่าซื้อเกิดความเสียหายใด ๆ หรือสูญหายแม้แต่บางส่วนไม่ว่าจะเป็นความผิดของผู้เช่าซื้อหรือบุคคลภายนอก หรือโดยอุปัทวเหตุ หรือโดยเหตุสุดวิสัย ผู้เช่าซื้อจะต้องจัดการซ่อมแซมเปลี่ยนแปลงแก้ไขให้คืนสู่สภาพเดิม โดยค่าใช้จ่ายของผู้เช่าซื้อ และผู้เช่าซื้อจะไม่ว่าจ้างบุคคลอื่นนอกจากเจ้าของเป็นผู้ทำการซ่อมแซมทรัพย์ที่เช่าซื้อผู้เช่าซื้อให้สัญญาว่าจะใช้และรักษาทรัพย์ที่เช่าซื้ออย่างวิญญูชนพึงปฏิบัติต่อทรัพย์สินของตนเองข้อกำหนดในสัญญาดังกล่าวข้างต้น เป็นข้อกำหนดซึ่งโจทก์ผู้เช่าซื้อสามารถปฏิบัติได้ หาเป็นการพ้นวิสัยแต่อย่างใดไม่ สัญญาเช่าซื้อจึงไม่เป็นโมฆะ
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า โจทก์ทำสัญญาเช่าซื้อเครื่องปรับอากาศจากจำเลยจำนวน ๒๓ เครื่อง ราคา ๒๒๓,๗๔๔ บาท แต่ต่อมาโจทก์เห็นว่าสัญญาที่ทำกับจำเลยเป็นการพ้นวิสัยที่จะปฏิบัติได้และสัญญาเป็นโมฆะ โจทก์บอกเลิกสัญญากับจำเลย จำเลยไม่ยอม ขอให้ศาลพิพากษาว่าสัญญาเป็นโมฆะ
จำเลยให้การและฟ้องแย้งว่า สัญญาไม่เป็นโมฆะ โจทก์ยังค้างชำระค่าเช่าซื้อ จำนวน ๕๙,๔๙๒ บาท ขอให้บังคับโจทก์ชำระเงินให้จำเลยพร้อมด้วยดอกเบี้ย
ในวันชี้สองสถานคู่ความขอให้ศาลชี้ขาดในประเด็นข้อเดียวว่า สัญญาเช่าซื้อข้อ ๔ เป็นการพ้นวิสัยไม่อาจปฏิบัติตามได้ ทำให้สัญญาเช่าซื้อเป็นโมฆะหรือไม่ ถ้าศาลวินิจฉัยว่าสัญญาเช่าซื้อเป็นโมฆะจำเลยยอมแพ้ แต่ถ้าศาลวินิจฉัยว่าสัญญาเช่าซื้อไม่เป็นโมฆะโจทก์ยอมแพ้
ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า สัญญาเช่าซื้อข้อ ๔ ไม่เป็นการพ้นวิสัย สัญญาเช่าซื้อไม่เป็นโมฆะ พิพากษาให้โจทก์คืนเครื่องปรับอากาศให้จำเลย หากคืนไม่ได้ให้ใช้เงิน ๑๘๔,๐๐๐ บาทให้โจทก์ใช้ค่าเสียหาย ๕๙,๘๙๒ บาท ค่าปรับ ๒,๗๗๙ บาท ๙๕ สตางค์ ค่าส่งช่างไปตรวจ ๕๐๐ บาท รวมเป็นเงิน ๒๔๗,๑๗๑ บาท ๙๕ สตางค์ พร้อมด้วยดอกเบี้ย ฯลฯ
โจทก์อุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืน
โจทก์ฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่าตามสัญญาข้อ ๔ มีข้อความว่า “ในระหว่างอายุสัญญาเช่าซื้อ ผู้เช่าซื้อตกลงจะเก็บรักษา ซ่อมแซม เปลี่ยนแปลงอุปกรณ์ทรัพย์ที่เช่าซื้อให้คงสภาพเดิมและใช้การได้ดีอยู่เสมอ โดยค่าใช้จ่ายของผู้เช่าซื้อ และถ้าทรัพย์ที่เช่าซื้อเกิดความเสียหายใด ๆ หรือสูญหายแม้แต่บางส่วน ไม่ว่าจะเป็นความผิดของผู้เช่าซื้อหรือบุคคลภายนอก หรือโดยอุปัทวเหตุ หรือโดยเหตุสุดวิสัยก็ตาม ผู้เช่าซื้อจะต้องจัดการซ่อมแซมเปลี่ยนแปลงแก้ไขให้คืนสู่สภาพเดิมโดยค่าใช้จ่ายของผู้เช่าซื้อและผู้เช่าซื้อจะไม่ว่าจ้างบุคคลอื่นนอกจากเจ้าของเป็นผู้ทำการซ่อมแซมทรัพย์ที่เช่าซื้อ ผู้เช่าซื้อให้สัญญาว่าจะใช้และรักษาทรัพย์ที่เช่าซื้ออย่างวิญญูชนพึงปฏิบัติต่อทรัพย์สินของตน” ตามข้อความดังกล่าวกำหนดให้ผู้เช่าซื้อมีหน้าที่เก็บรักษา ซ่อมแซม เปลี่ยนแปลงแก้ไขทรัพย์ที่เช่าซื้อให้คงสภาพเดิมอยู่เสมอ และหากเกิดความเสียหายหรือสูญหายแม้แต่บางส่วน ก็ต้องซ่อมแซมแก้ไขให้คืนสู่สภาพเดิม โดยผู้เช่าซื้อเป็นผู้ออกค่าใช้จ่ายแต่การว่าจ้างผู้ซ่อมแซมนั้น ผู้เช่าซื้อจะต้องจ้างเจ้าของทรัพย์ให้เป็นผู้ซ่อมแซม ข้อกำหนดดังกล่าวนี้เป็นข้อกำหนดซึ่งโจทก์ผู้เช่าซื้อสามารถปฏิบัติได้ หาเป็นการพ้นวิสัยแต่อย่างใดไม่ เพราะเมื่อมีกรณีจะต้องซ่อมแซมทรัพย์สินที่เช่าซื้อแทนที่โจทก์จะจ้างผู้อื่นให้ซ่อมแซม โจทก์จ้างจำเลยผู้ให้เช่าซื้อซ่อมแซมแทนเท่านั้น ซึ่งอยู่ในวิสัยที่โจทก์กระทำได้ สัญญาเช่าซื้อจึงหาเป็นโมฆะไม่
พิพากษายืน
