แหล่งที่มา : กองผู้ช่วยผู้พิพากษาศาลฎีกา
ย่อสั้น
กู้เงินกันแล้วภายหลังลูกหนี้ยอมยกที่บ้านที่สวนให้แก่ผู้ให้กู้แทนการชำระหนี้นั้นย่อมกระทำได้ตาม ป.ม.แพ่งฯมาตรา 321 ในกรณีเช่นนี้ แม้จะยังมิได้จดทะเบียนให้สมบูรณ์ และยังครอบครองไม่ถึง 10 ปี ก็หาใช่เป็นการยึดถือครอบครองโดยปราศจากสิทธิไม่ลูกหนี้จะใช้สิทธิตามมาตรา 1336 ติดตามเรียกทรัพย์คืนไม่ได้เพราะสิทธิติดตามเอาคืนซึ่งทรัพย์สินของตนจะกระทำได้แก่บุคคลผู้ไม่มีสิทธิจะยึดถือ เท่านั้น
ย่อยาว
โจทก์ฟ้องว่า เมื่อประมาณ ๘ ปีมานี้ ได้กู้เงินจำเลย ๑๔๕ บาท แล้วมอบที่นาที่บ้านให้จำเลยทำกินต่างดอกเบี้ย บัดนี้โจทก์ขอไถ่จำเลยไม่ยอมจึงฟ้องขอไถ่
จำเลยต่อสู้ว่า ครบกำหนดสัญญากู้แล้ว โจทก์ไม่มีเงินไถ่จึงยกที่ให้เป็นสิทธิแก่จำเลย ๆ ปกครองเป็นเจ้าของทำ ๗ ปีเศษแล้ว
ศาลชั้นต้นฟังว่าโจทก์มอบที่พิพาทให้จำเลยแทนการชำระหนี้ และจำเลยได้ครอบครองมาหลายปีแล้ว โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้อง พิพากษายกฟ้อง
ศาลอุทธรณ์เห็นว่า จำเลยไ้ดสิทธิฉะเพาะที่นาแต่สำหรับที่บ้าน จำเลยเพิ่งครอบครองมาได้เพียง ๗ ปีเท่านั้นยังหาได้กรรมสิทธิไม่ จึงพิพากษาแก้ให้จำเลยคืนที่บ้านแก่โจทก์และรับเงิน ๑๐๐ บาทจากโจทก์นอกนั้นยืน
โจทก์, จำเลยฎีกา
ศาลฎีกาเห็นว่า ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์ฟังข้อเท็จจริงต้องกันมาว่าโจทก์ยอมยกที่นาและที่สวนให้แก่จำเลยแทนการชำระหนี้เงินกู้ และจำเลยครอบครองมาโดยเจตนาเป็นเจ้าของอย่างเปิดเผย ๘-๙ ปีแล้ว ซึ่งถูกต้องตามคำพยานหลักฐานในสำนวนแล้ว
สำหรับนารายพิพาทเป็นที่ไม่มีหนังสือสำหรับที่ดิน โจทก์สละสิทธิแห่งการครอบรองให้แก่จำเลยมาเป็นเวลา ๘-๙ ปีแล้ว จำเลยย่อมได้สิทธิแห่งการครอบครองตามกฎหมาย ส่วนที่ส่วนที่บ้าน แม้การเข้าครอบครองยังไม่ครบ ๑๐ ปีก็ดี แต่ทว่าการที่ยอมยกที่บ้านที่สวนให้แก่จำเลยแทนการชำระหนี้เช่นนี้ ย่อมทำได้ตาม ป.ม.แพ่งฯ มาตรา ๓๒๑ หากแต่ยังมิได้จดทะเบียนให้สมบูรณ์เท่านั้น หาใช่เป็นการยึดถือครอบครองโดยปราศจากสิทธิไม่ มาตรา ๑๓๓๖ สิทธิติดตามเอาคืนซึ่งทรัพย์สินของตนจะกระทำได้แต่บุคคลผู้ไม่มีสิทธิจะยึดถือเท่านั้น
จึงพิพากษาแก้คำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ให้ยกฟ้องโจทก์ยืนตามคำพิพากษาศาลชั้นต้น
